NIK: Są nieprawidłowości przy sprzedaży mieszkań komunalnych

Najwyższa Izba Kontroli, mimo stwierdzonych nieprawidłowości, pozytywnie ocenia działania gmin w zakresie bezprzetargowej sprzedaży komunalnych lokali mieszkalnych z bonifikatą.

W raporcie, oceniono że miasta coraz lepiej radzą sobie ze sprzedażą mieszkań komunalnych, przestrzegając obowiązujących uregulowań prawnych. Kontrola pokazała, że bezprzetargową sprzedażą obejmowane są tylko wyodrębnione i samodzielne lokale mieszkalne o uregulowanym stanie prawnym, których nabywcami byli wyłącznie najemcy lokali posiadający umowy najmu na czas nieoznaczony. Cenę lokalu ustalano na podstawie wyceny sporządzonej przez uprawnionego rzeczoznawcę majątkowego. Bonifikaty udzielano na podstawie stosownych uchwał rady gminy. Znakomita większość skontrolowanych gmin - 92 proc. - prowadziła monitoring umożliwiający żądanie zwrotu równowartości udzielonej bonifikaty w przypadku wtórnego obrotu lokalami mieszkalnymi.

Kontrolerzy stwierdzili jednak występowanie nagannych zjawisk takich, jak m.in. pobieranie nienależnych opłat za wyceny lokali oraz niepowiadamianie najemców o przysługującym im pierwszeństwie kupna.

Domaganie się od potencjalnego nabywcy zaliczki na pokrycie kosztów wyceny lokalu odnotowano w 15 z 24 skontrolowanych miast. Osoby zainteresowane kupnem mieszkania musiały wpłacać na ten cel od 100 do 500 złotych. W 14 miastach, które Izba kontrolowała w 2010 roku, samorządy wyeliminowały już nieprawidłowość, jaką jest niepowiadamianie lokatorów na piśmie o planowanej sprzedaży mieszkań i przysługującym im prawie pierwokupu. Jednak występowanie tej praktyki kontrolerzy zauważyli w kolejnych sześciu miastach kontrolowanych w tym roku po raz pierwszy. NIK wskazała na niską skuteczność windykacji bonifikat podlegających zwrotowi; w skontrolowanych gminach wyegzekwowano jedynie 11 proc. należnej kwoty.

Samorządy przeznaczają do sprzedaży głównie lokale w gorszym stanie technicznym, wymagające remontów i dużych nakładów. Pierwszeństwo w ich nabywaniu mają wynajmujący je lokatorzy. Miasta pozbywają się w ten sposób obciążeń finansowych, związanych z utrzymaniem mieszkań. Natomiast dla kupujących jest to okazja do nabycia mieszkania w atrakcyjnej cenie. Bonifikaty udzielane na zakup tych mieszkań, w zależności od stanu technicznego i stopnia dewastacji,˙sięgają nawet 99 proc.

W 24 skontrolowanych przez NIK gminach w latach 2011 - 2014 sprzedano ponad 7,5 tys. takich lokali. Większość˙ (70 proc.) została sprzedana z bonifikatą powyżej 81 proc., w tym 43 proc. z bonifikatą ponad 90 proc.

W wyniku kontroli NIK zobowiązała burmistrzów i prezydentów miast do zaprzestania domagania się od potencjalnych nabywców zaliczek na pokrycie kosztów wyceny lokalu oraz występowania z niezwłocznym żądaniem, w tym również na drodze sądowej,˙ zwrotu udzielonych bonifikat we wszystkich ustawowo uzasadnionych przypadkach.

NIK przeprowadziła kontrolę między 25 marca do 30 czerwca tego roku.

(PAP)