SKEF przeciw wyzyskowi i lichwie

• W Polsce mamy do czynienia z przemocą finansową na wielką skalę, której skutki odczuwają miliony naszych rodaków. To przecież jeden z głównych powodów, dla których tyle młodych osób opuszcza naszą ojczyznę – podkreślał senator RP Grzegorz Bierecki. O nierównych relacjach instytucji finansowych z konsumentami i przemocy ekonomicznej rozmawiali przedstawiciele środowisk finansowych, organizacji społecznych, ekonomiści i politycy rozmawiali podczas spotkania zorganizowanego przez Stowarzyszenie Krzewienia Edukacji Finansowej (SKEF).

W ciągu ubiegłego roku, średnia miesięczna opłata za prowadzenie rachunku bankowego wzrosła o 24 proc. – podaje Narodowy Bank Polski. NBP przebadał zmianę cen usług w 18 bankach od grudnia 2014 r. do czerwca 2015 r. Dane szokują – za usługi bankowe płacimy w tym roku znacznie więcej, mimo utrzymującej się w gospodarce deflacji, czyli spadku cen. Trend podnoszenia opłat przez banki, analitycy NBP łączą ze zmianą stawek interchange. Jednak narzucanie klientom banków kolejnych obciążeń wpisało się już niemal na trwałe w obraz polskiego sektora finansowego.

W sobotę 3 października w warszawskim hotelu Radisson Blu odbyła się konferencja naukowa „Przemoc ekonomiczna i lichwa zagrożeniem ładu społecznego”. Wśród zaproszonych gości znaleźli się m.in. wybitni naukowcy i ekonomiści: prof. Grażyna Ancyparowicz, prof. Witold Modzelewski, prof. Andrzej Bałaban, prof. Marcin Gomoła. Wspierali ich praktycy rynku finansowego: Janusz Szewczak główny ekonomista SKOK oraz prawnik mecenas Dominik Bierecki, a także Ewa Midura i Maciej Pawlicki ze stowarzyszenia Stop Bankowemu Bezprawiu. Patronat honorowy nad spotkaniem objął senator Grzegorz Bierecki.

Jak podkreślała ekonomistka, była dyrektor departamentu finansów GUS Grażyna Ancyparowicz, z przemocą ekonomiczną spotykamy się każdego dnia. Zjawisko – choć rzadko nazywane wprost – coraz częściej gości w mediach, m.in. podczas głośnego problemu przewalutowania kredytów we franku szwajcarskim, czy podczas publicznej dyskusji o polisolokatach i oferowanych przez banki toksycznych instrumentach finansowych. Dominacja banków nad konsumentami, lobbing polityczny i dyskusja z pozycji siły, ale także wszechobecne zagrożenie lichwą stanowią problem, który dotknął już milionów Polaków.

• Jako stowarzyszenie szerzymy wiedzę ekonomiczną „od przedszkola do Opola”, czyli od najmłodszych, aby byli w pełni świadomie weszli w dorosłe życie, po seniorów, którzy przez są dziś niezwykle narażeni na skutki zachłanności instytucji finansowych – podkreślał reprezentujący organizatorów konferencji dr inż. Kazimierz Janiak, prezes SKEF.

Prelegenci warszawskiego panelu przybliżyli licznie zgromadzonym słuchaczom zarówno teoretyczne aspekty przemocy ekonomicznej, jak również jej praktyczne konsekwencje, które odczuwają uczestnicy rynku finansowego. Wśród tych ostatnich dominowały zdania przedstawicieli „frankowiczów” z organizacji „Stop bankowemu bezprawiu”. Nie zabrakło jednak także przybliżenia faktycznych źródeł przemocy ekonomicznej – silnej pozycji międzynarodowych grup kapitałowych, które dominują na polskim rynku finansów.

• W Polsce pozwolono niemal w nieograniczony sposób bogacić się tym grupom. Skala ich dowodów jest nieproporcjonalna do dochodów gospodarstw domowych. Polacy płacą dużo więcej niż w innych krajach UE. To się oczywiście dzieje za przyzwoleniem rządu, który jest pod wpływem lobby bankowego – podkreślał senator Grzegorz Bierecki, który zwrócił też uwagę na związany z tematem atak na polską konkurencję dla grup bankowych i firm lichwiarskich – spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe.

Uczestnicy warszawskiej konferencji przypomnieli również o poważnym zagrożeniu, jakim dotknięci są ludzie odrzuceni przez sektor bankowy z powodu trudnej sytuacji życiowej lub ci, których nie stać na pokrywanie rosnących kosztów bankowej obsługi. Przemoc ekonomiczna doprowadza do szerzenia się zjawiska lichwy, czyli – jak zaznaczała prof. Grażyna Ancyparowicz – narzucania ludziom wykluczonym finansowo skrajnie niekorzystnych warunków pożyczek, niszczących podstawy ich egzystencji.

• Nie ma żadnych kompleksowych programów edukacyjnych dotyczących zagadnień ekonomicznych w naszym kraju. Ale uważam, że jest to robione celowo, bo im mniejsza nasza wiedza, tym łatwiej nami manipulować – dodawał, uzasadniając powód organizacji spotkania o tematyce ważnej społecznie, choć wciąż usilnie wyciszanej w mediach, prezes SKEF Kazimierz Janiak.

Przemoc ekonomiczna dotyka milionów Polaków i jest ze wszech miar szkodliwa, nie tylko dla polskich rodzin, ale także z punktu widzenia gospodarki kraju i jej siły. Pamiętajmy że wzmacnianie międzynarodowych korporacji kosztem konsumentów, kosztem każdego z nas, prowadzi do swoistego wycieku rodzimego kapitału za granicę i do przekazania kontroli nad sektorem finansowym w obce ręce. Temat ten jest rzadko poruszany na forum publicznym, jako że jest wstydliwy dla tych – wpływowych dziś polityków rządzącej koalicji – którzy przyszłość finansową kolejnych pokoleń Polaków złożyli w ręce Niemców, Francuzów czy Włochów. Dlatego tak ważna jest rola edukacji finansowej i nieustanne krzewienie wiedzy na temat meandrów ekonomii. Rola, której podjęło się Stowarzyszenie Krzewienia Edukacji Finansowej

dr inż. Kazimierz Janiak, prezes Stowarzyszenia Krzewienia Edukacji Finansowej