2019 w energetyce
Utrzymanie częściowo zamrożonych cen prądu, kryzys z zanieczyszczoną ropą z Rosji, nowe plany rządu związane z polityką UE, uruchomienie nowych bloków w Elektrowni Opole, rozbudowa systemu gazowego - to najważniejsze wydarzenia 2019 r w sektorze energii.
Po wyborach parlamentarnych likwidacji uległo Ministerstwo Energii, jego kompetencje podzielone zostały między nowoutworzone ministerstwa Klimatu oraz Aktywów Państwowych, kierowanych odpowiednio przez Michała Kurtykę i Jacka Sasina. W nowym rządzie nie znalazł się dotychczasowy minister energii Krzysztof Tchórzewski.
Przez cały 2019 r. obowiązywała ustawa o cenach prądu. Na mocy przepisów, za pierwsze półrocze 2019 r. sprzedawcy energii elektrycznej ubiegają się o zwrot różnicy między ceną zakupu, a zamrożoną ceną sprzedaży do odbiorców końcowych z połowy 2018 r. na zasadach określonych w pierwotnej wersji ustawy - z grudnia 2018 r.
Za drugie półrocze wypłata sprzedawcom różnicy ceny dotyczy sprzedaży do odbiorców końcowych z zamrożoną ceną - gospodarstw domowych, szpitali, jednostek finansów publicznych, mikro- i małych firm. Pozostałe firmy kupują energię na rynku i mogą starać się o zwrot w innym trybie - na zasadach pomocy de minimis.
Do końca roku rząd nie zaproponował przedłużenia przepisów ws. cen prądu. Z kolei Prezes URE w połowie grudnia zatwierdził taryfę dla odbiorców jednego z wielkich sprzedawców energii - Taurona - jego odbiorcy w 2020 r. zapłacą za prąd średnio o 12 proc. więcej. Pod koniec miesiąca URE wydał decyzje w stosunku do dwóch innych sprzedawców - Enei i Energi Obrót. W związku z nowymi taryfami rachunki odbiorców energii w gospodarstwach domowych (G11) będą wyższe o ok. 9 zł miesięcznie.
W lipcu przyjęta została ustawa, przewidująca rekompensaty dla przedsiębiorstw energochłonnych z tytułu cen energii. Ustawa przewiduje, że na rekompensaty będzie można przeznaczyć do 25 proc. przychodów ze sprzedaży przez rząd uprawnień do emisji CO2 w roku poprzednim. Pierwsze wypłaty - za rok 2019 - nastąpią w 2020 r. Przeznaczone na nie będzie ok. 0,89 mld zł rocznie. W przypadku gdy wartość wniosków o rekompensaty przewyższa pulę dostępnych środków, kwota rekompensaty pomniejszana jest proporcjonalnie dla wszystkich uprawnionych.
Prawo do rekompensat mają mieć instalacje, m.in. do produkcji aluminium, ołowiu, cynku, cyny, żeliwa, stali, miedzi, stopów, rud żelaza, wskazanych tworzyw sztucznych, chemikaliów nieorganicznych, wydobycie minerałów do produkcji chemikaliów i nawozów, produkcja samych nawozów i związków azotowych, papieru i tektury. W Ocenie Skutków Regulacji szacuje się, że uprawnionych będzie ok. 300 podmiotów.
Do końca roku rząd nie przyjął planowanej Polityki Energetycznej Państwa do 2040 r. W listopadzie 2019 r. Ministerstwo Energii skierowało kolejny projekt PEP do konsultacji. 30 grudnia MAP przesłało natomiast Komisji Europejskiej Krajowy plan na rzecz energii i klimatu, oparty m.in. na projekcie PEP.
PKN Orlen kontynuował proces przejęcia Lotosu, a w grudniu ogłosił wezwanie na 100 proc. akcji Energi. W przypadku Lotosu Orlen spodziewa się decyzji KE w 2020 r., transakcję przejęcia Energi koncern planuje rozliczyć w kwietniu 2020 r.
19 kwietnia br. poinformowano, że rurociągiem „Przyjaźń” płynie przez Białoruś w kierunku zachodnim zanieczyszczona ropa. Białoruskie rafinerie ograniczyły produkcję paliw. Tranzyt ropy wstrzymali operatorzy ukraiński i białoruski. PERN, aby ochronić krajowy system przesyłowy i instalacje rafineryjne, 24 kwietnia wstrzymał odbiór dostaw zanieczyszczonej ropy dostarczanej klientów PERN z białoruskiego systemu. Odbiór surowca wznowiono 9 czerwca. PKN Orlen w grudniu wystąpił z pierwszymi roszczeniami do dostawców rosyjskich, Lotos nadal szacuje swoje koszty.
W lipcu rząd rozpoczął program „Mój prąd” - dopłaty do domowych systemów fotowoltaicznych z budżetem 1 mld zł. Moc instalacji fotowoltaicznych - zarówno małych jak i dużych - w 2019 r. szybko rosła, przekraczając 1 GW.
W grudniu Prezes URE rozstrzygnął serię aukcji dla OZE. Zakontraktowano energię za ponad 20 mld zł. W wyniku akcji ma powstać m.in. 2,2 GW nowych farm wiatrowych na lądzie i 900 MW mocy fotowoltaicznych.
W należącej do PGE elektrowni Opole oddano do użytku bloki nr 5 i 6 - dwie jednostki wytwórcze na węgiel kamienny o mocy po 900 MW każda. Przez cały rok nie znaleziono ostatecznej formuły finansowej dla 1000 MW bloku na węgiel elektrowni Ostrołęka C.
W 2019 r. kontynuowane były procesy rozbudowy terminala LNG w Świnoujściu oraz krajowych gazociągów przesyłowych. W projekcie Baltic Pipe duński rząd wydał pozwolenie na budowę podmorskiej części gazociągu na duńskich wodach, a wcześniej uzyskano takie pozwolenie dla części lądowej. Z kolei część podmorska na wodach polskich uzyskała decyzję środowiskową.
PGNiG zakontraktowało dodatkowe ilości skroplonego gazu u dostawców z USA, dokonało także akwizycji nowych złóż na Norweskim Szelfie Kontynentalnym. Gazowy koncern uruchomił także osuszalnię gazu, pobieranego z gazociągu jamalskiego. PGNiG przekazało także Gazpromowi oświadczenie woli zakończenia tzw. kontraktu jamalskiego z dniem 31 grudnia 2022 r.
PAP/ as/
