Chiny przygotowują kontrowalne otwarcie gospodarki
Chiny negocjują układy o wolnym handlu ze swoimi największymi światowymi partnerami oraz wprowadzają doświadczalną strefę wolnocłową w Szanghaju, aby poprzez kontrolowane otwarcie gospodarki doprowadzić do ożywienia słabnącej ekonomii.
Zgodnie z zapowiedzią premiera Chin Li Keqianga, Ministerstwo Handlu prowadzi obecnie negocjacje 12 umów międzynarodowych w sprawie wolnego handlu - z Islandią, Szwajcarią, Radą Współpracy Zatoki Perskiej, Australią, Japonią, Koreą oraz z organizacją ASEAN i TPP (Trans-Pacific Partnership, łączącej interesy 11 krajów Azji i Ameryki pod przewodnictwem USA).
Zdaniem rzecznika chińskiego MSZ, Hong Lei, wobec nasilającej się polityki integracji rynków globalnych, Chiny, druga gospodarka świata, nie może pozostać w tyle za innymi potęgami światowymi i musi włączyć się w proces wprowadzania swobodnego handlu transgranicznego i uwolnienia przepływu kapitałów, zwłaszcza po włączeniu się Korei i Japonii w rozmowy o wolnym handlu w ramach TPP.
Hong uważa, że znakomitym miejscem doświadczalnego sprawdzania nowych rozwiązań otwarcia gospodarki jest pilotażowy program budowy Strefy Wolnego Handlu (SWH) w Szanghaju, gdzie przy zmniejszonym ryzyku można eksperymentować z nowatorskimi instrumentami gospodarczymi i finansowymi, a następnie przenieść je na pozostałe części kraju.
Według rzecznika Ministerstwa Handlu, Yao Jiana, działania w ramach SWH w Szanghaju pozwolą nie tylko zdobyć konieczne doświadczenie do budowy nowoczesnej gospodarki, ale również przekonać partnerów zagranicznych o determinacji władz chińskich we wprowadzaniu reform ekonomicznych, zbliżających kraj do standardów międzynarodowych.
Sun Yuanjiang, zastępca dyrektora Wydziału Handlu Międzynarodowego w Ministerstwie Handlu jest przekonany, że pilotażowy projekt SWH pozwoli rozszerzyć doświadczenia tam zdobyte na całą gospodarkę chińską w ciągu najbliższych dwóch, trzech lat, a także ułatwi negocjację umów międzynarodowych o wolnym handlu Chin z innymi krajami, zwłaszcza w zakresie uwolnienia chińskiego rynku usług dla kapitału zagranicznego oraz liberalizację inwestycji i sposobów ich finansowania.
Według danych Światowej Organizacji Handlu do końca października b.r. zarejestrowano na świecie 221 Stref Wolnego Handlu, z czego 80 proc. powstało w ciągu ostatniej dekady, co zdaniem Suna jest wyraźnie nasilającym się trendem światowym i skutecznym środkiem, pomagającym konkurować gospodarkom na rynku globalnym.
Decyzją Rady Państwa Chin w lipcu b.r. ruszyła SWH w Szanghaju, która ma przede wszystkim na celu ułatwić stworzenie największego azjatyckiego centrum handlu i finansów. Jak twierdzi Li Keqiang, pozwoli ona uzyskać przedsiębiorstwom chińskim przewagę konkurencyjną na rynku globalnym, co pomoże w "nowym otwarciu" gospodarki tego kraju.
Transformacja ekonomiczna, zwana "nowym otwarciem", została zapowiedziana przez Radę Państwa po jesiennej sesji parlamentu chińskiego; obejmuje wprowadzenie innowacyjnej gospodarki, stopniowe uwolnienie rynku bankowego i likwidację przywilejów finansowych przedsiębiorstw prywatnych, odejście od finansowania wielkich projektów infrastrukturalnych przez samorządy lokalne oraz restrukturyzację przemysłu.
Według deklaracji wiceprezydenta Szanghaju, Ai Baojuna, z połowy grudnia b.r., SWH o obszarze ok. 28 km kw., obejmująca dzielnicę Waigaoqiao, port Yangshan i lotnisko międzynarodowe Pudong rozwinie działalność w ciągu dwóch, trzech lat. W tym czasie powstanie środowisko handlowo-finansowe pozwalające na swobodne inwestycje i przepływy kapitałowe.
Projekt prawny, ustalający zasady funkcjonowania handlu i finansów w nowej strefie został już zatwierdzony przez rząd centralny i administrację lokalną w lipcu b.r., ale cały czas trwają prace nad jego korektą. Największe zastrzeżenia inwestorów zagranicznych budzi lista negatywna, obejmująca zakazane w strefie rodzaje działalności gospodarczej.
Ai oświadczył, że lista negatywna - 190 zakazanych aktywności - jest systematycznie zmniejszana pod wpływem indywidualnych wniosków inwestujących podmiotów gospodarczych.
Do końca listopada specjalna komisja kwalifikacyjna przyjęła ogółem 580 tys. wniosków, a ostatecznie zarejestrowano w strefie 6000 przedsiębiorstw. Przedsiębiorstwa zagraniczne zainwestowały łącznie 560 mln dolarów, a chińskie 5,6 mld dolarów. Większość stanowią przedsiębiorstwa handlowe - 69 proc, a 26 proc. wszystkich firm należy do sektora usług, z czego 40 to instytucje finansowe - banki, biura maklerskie i firmy ubezpieczeniowe. Zarejestrowano 9 głównych banków chińskich i 11 zagranicznych - dodał Ai.
W połowie grudnia bank centralny (Ludowy Bank Chin) zaprezentował pakiet unormowań finansowych dla SWH, obejmujący zarządzanie kontami bankowymi, ułatwienia w realizacji inwestycji transgranicznych i handlu międzynarodowego, zwiększenie wykorzystania waluty chińskiej, liberalizację stóp procentowych i uproszczenie procedur wymiany walutowej.
Bank centralny zapowiedział również nasilone działania przeciw praniu pieniędzy, finansowaniu terroryzmu i przeciwdziałanie oszustwom podatkowym, poprzez ścisły monitoring transgranicznego przepływu kapitału.
Z Pekinu Jacek Wan (PAP)
