Tarcza Finansowa PFR – sukces największego w historii programu wsparcia rynku pracy i sektora przedsiębiorstw w Polsce

Niemal równo dwa lata po uruchomieniu naboru pierwszych wniosków o środki z Tarczy Finansowej, Polski Fundusz Rozwoju przedstawił podsumowanie działań

Ten bezprecedensowy rządowy program został sprawnie wdrożony i spełnił swoją rolę – ochronił polskich przedsiębiorców i gospodarkę przed skutkami pandemii koronawirusa. Prezes PFR Paweł Borys, wiceprezes Bartosz Marczuk, a także Minister Rozwoju i Technologii Waldemar Buda zaprezentowali wyliczenia podsumowujące trzy etapy Tarczy, będącej wsparcie dla przedsiębiorców w czasie obowiązywania restrykcji pandemicznych. 29 kwietnia 2020 roku, kilka tygodni po ogłoszeniu lockdownu uruchomiony został nabór wniosków do Tarczy Finansowej PFR 1.0, a kilka miesięcy później Tarczy 2.0, których adresatem były małe i średnie przedsiębiorstwa. W międzyczasie PFR uruchomił także Tarczę skierowaną do dużych firm. Warto wspomnieć, że wszystkie te instrumenty oparte były o wyznaczone przez Komisję Europejską tymczasowe ramy środków pomocy państwa w COVID-19 oraz wymagały ratyfikacji KE.

Jak podkreślił Minister Waldemar Buda, pomoc udzielona w ramach Tarczy PFR już jest oceniana jako modelowa, o czym świadczą dane makroekonomiczne. Tarcza przede wszystkim przyczyniła się do ochrony ok. 600 tysięcy miejsc pracy, które zostałyby bez niej utracone w czasie pandemii i umożliwiła bardzo szybki powrót do dynamicznego wzrostu polskim przedsiębiorcom.

W ramach Tarczy udzielono wsparcia o łącznej wartości 73,2 mld zł, z czego 60,3 mld przypadło na etap pierwszy, 7,1 mld na Tarczę 2.0, a 5,8 w ramach pomocy dla dużych firm.

Nigdy wcześniej nie stworzono programu pomocy na taką skalę. Z jego efektów jesteśmy dumni. Jako zespół PFR czujemy wielką radość z tego, że mogliśmy pomóc tak wielu firmom. Tarcza Finansowa chroniła podczas pandemii 3,2 mln miejsc pracy. Szacujemy, że bez programu spadek zatrudnienia wniósłby blisko 900 tysięcy zamiast 272 tysięcy w 2 kw. 2020 r. Oznacza to, że Tarcza uratowała około 600 tysięcy miejsc pracy. Warto podkreślić, że całkowity koszt programu przez 10 lat wyniesie poniżej 2% PKB – powiedział Paweł Borys. Paweł Borys.

W dalszej część prezentacji Prezes PFR wykazał, że środki z Tarczy znakomicie wypełniły lukę kapitałową jaką pojawiła się w wyniku załamania akcji kredytowej w pierwszej fali pandemii. Co istotne, strumień pieniędzy skierowany do firm zapewnił im płynność finansową, możliwość utrzymania pracowników i był buforem bezpieczeństwa w czasach ograniczonej działalności. Środki te nie były jednak w żaden sposób czynnikiem pobudzającym inflację, gdyż ich podaż nie miała wpływu na wzrost cen i usług. Prezes PFR wykazał, że to wzrost cen surowców energetycznych, późniejszy wzrost płac w przedsiębiorstwach i przerwane łańcuchy dostaw skutkujące coraz wyższymi kosztami transportu odpowiadają przede wszystkim za wzrost inflacji.

Warto podkreślić, że z przyznanych ponad 70 mld zł pomocy, prawie 30 mld zostanie zwróconych do kasy państwa ze strony firm, które nie tylko przetrwały pandemię, ale też wypracowały zyski, z których mogą realizować zwrot subwencji – podkreślał wiceprezes PFR Bartosz Marczuk.

Rzeczywiście, na tle innych państw, polska pomoc w pandemii realizowana przy użyciu narzędzia jakim była Tarcza PFR okazała się wyjątkowo efektywna. W ramach tarczy 1.0 umorzono 61 proc. subwencji, w drugim etapie 87,3, ale z pakietu dla dużych firm umorzono jedynie 13,4 procenta, co oznacza, że środki zostały przez największe podmioty najefektywniej wykorzystane w momencie, w którym były najbardziej potrzebne, a późniejsza działalność umożliwiła ich zwrot.

Jedna z najistotniejszych danych, przedstawiona wczoraj przez PFR jest najniższa. Chodzi o 0,05 procenta. To odsetek podmiotów, które nie zdołały przetrwać pandemii mimo wsparcia PFR. Spośród 353 551 firm, które otrzymały wsparcie w ramach Tarcz 1.0 i 2.0, jedynie 19 przechodzi restrukturyzację, a 167 jest w fazie likwidacji. To tak niewielka część, że można pokusić się o przypuszczenia, że pandemia nie musiała mieć wpływu na ich kondycję, a podobny odsetek jest stały dla sytuacji rynkowej bez względu na okoliczności.

Tarcze Finansowe to także wielostopniowy system zapobiegania nadużyć i wyłudzeń. Mimo dużego tempa prac nad uruchomieniem Tarczy Finansowej PFR stworzył system rozpatrywania wniosków o subwencje, który był połączony z Krajową Administracją Skarbową, ZUS, KIR czy bankami. Proces kontroli następczej jest stale realizowany we współpracy z KAS i CBA w ramach tzw Tarczy Antykorupcyjnej. Wnioski 46 270 firm zostały z różnych powodów odrzucone na etapie wnioskowania Tarcz 1.0 i 2.0, z kolei w 1% firm wykryto nieprawidłowości na etapie kontroli następczej, skutkującej m.in. nieumorzeniem lub wezwaniem do zwrotu całej subwencji.

Dzięki Tarczy PFR okres pandemii ogólnie okazał się zaskakująco korzystny dla finansów polskich firm i polskich rodzin. Znacząco zwiększyła się przewaga oszczędności nad długami Polaków, wzrósł budżet rozporządzalny polskiej rodziny, a jednocześnie poziom naszego dochodu krajowego znów zbliżył się do średniej unijnej i wynosi dziś już prawie jej 80 procent. Stopa bezrobocia w Polsce w trakcie pandemii wzrosła o 0,6 p.proc., a na koniec 2021 r. wróciła do poziomu zbliżonego sprzed wybuchu pandemii

W dobę kolejnych wyzwań, jakie spowodowała napaść Rosji na Ukrainę wchodzimy jako państwo bogatsze z silną gospodarką i z silnymi przedsiębiorstwami. Pomimo wielkiego sukcesu jakim okazał się Tarcza Antykryzysowa, mam nadzieję, że sytuacja już nigdy nie będzie wymagała uruchamiania podobnych programów – powiedział Paweł Borys.

Gdyby jednak okoliczności międzynarodowe znów zagroziły polskim firmom, to możemy się cieszyć, że PFR ma odpowiednie know-how do działania w takich sytuacjach. Tarcza poza ogromnym sukcesem ekonomicznym pokazała też wyjątkowo sprawność Państwa, będąc pierwszym programem, który był obsługiwany w całości elektronicznie, bez użycia choćby kartki papieru. Z pewności program ten będzie kiedyś opisywany w podręcznikach historii ekonomii jak wzór na skuteczne i sprawne działania antykryzysowe.