30 lat SKOK. Wzorcowy model w skali globalnej
Uroczyste posiedzenie Rady Dyrektorów Światowej Rady Unii Kredytowych (WOCCU) w Warszawie było głównym elementem tegorocznych obchodów 30-lecia funkcjonowania ruchu spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych w Polsce. Podczas konferencji podsumowano też działania sektora na rzecz pomocy Ukrainie i obywatelom Ukrainy uciekającym przed wojną.
Pierwotnie te uroczystości planowane były znacznie szerzej, jednak to co wydarzyło się 24 lutego tego roku za naszą wschodnią granicą, skłoniło nas do pewnej refleksji i odstąpienia od organizowania hucznych obchodów. Wierzymy, że w przyszłym roku będziemy mogli już świętować_– mówił rozpoczynając konferencję Rafał Matusiak, prezes Krajowej Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej, przewodniczący Rady Dyrektorów WOCCU.
Polski wzorzec dla Europy
Na uroczystym spotkaniu w Warszawie obecni byli przedstawiciele Rady Dyrektorów WOCCU, którzy w wielu wystąpieniach podkreślali znaczenie polskiego ruchu spółdzielczego, a przede wszystkim odbudowanych po upadku komunizmu kas kredytowych, których działalność także na arenie międzynarodowej wpłynęła na odrodzenie unii kredytowych w wielu krajach.
Trzydzieści lat temu, na fali przemian gospodarczych rozpoczętych przez zryw wolnościowy zainicjowany przez Niezależny Związek Zawodowy „Solidarność” powstały Spółdzielcze Kasy Oszczędnościowo-Kredytowe. To była odpowiedź na brak alternatywy na rynku usług finansowych dla przeciętnych ludzi. Przypomnę, że w tamtym czasie osoby nisko uposażone, niewiele zarabiające nie były atrakcyjnym, interesującym klientem dla banków komercyjnych. Kasy stały się taką alternatywą i wiele osób, wspaniałych ludzi, postanowiło budować kasy spółdzielcze – wspominał prezes Matusiak.
Warto wspomnieć, że SKOK-i powstawały zawsze w oparciu o idee, a nie o pieniądze. To nie jest tak, że państwo polskie, albo jakaś inna instytucja wyłożyła jakieś ogromne ilości pieniędzy na kapitał początkowy, żeby ułatwić nam start. I to założyciele przynieśli do kas swoje oszczędności i z tych oszczędności udzielali pierwszych pożyczek – najpierw w zakładach pracy, potem szerzej – poza nimi. Krok po kroku, złotówka po złotówce były budowane kasy – mówił Rafał Matusiak.
Dziś SKOK-i obsługują blisko 1,4 mln gospodarstw domowych i dysponują siecią ponad 700 placówek na terenie całego kraju. Idea, sprowadzająca się do hasła „Ludzie pomagają ludziom” pozostaje jednak niezmienna, a działalność finansową Kasy łączą z edukacją finansową, przeciwdziałaniem lichwie i wykluczeniu cyfrowemu. Kasy wspierają lokalne społeczności, pielęgnują postawy patriotyczne, a od kilku miesięcy mocno włączyły się w pomoc Ukrainie.
Obserwuję rozwój kas spółdzielczych w Polsce od 25 lat. Widziałem, jak wykorzystują swoje aktywa i narzędzia, aby krok po kroku rozwijać się i budować, aż w końcu zbudować to, co dziś – z perspektywy Światowej Rady Unii Kredytowych, uznać możemy za jeden z wzorcowych modeli społecznych kas oszczędnościowo-kredytowych na poziomie globalnym – mówił podczas konferencji Paul Trainen, wiceprzewodniczący WOCCU.
Polskie SKOK-i stały się dla nas swoistym hubem w rozwoju i w pracy nad zakładaniem podobnych organizacji w pozostałych krajach Europy Środkowo-Wschodniej. Widzimy, jak dużą pomoc świadczą nasi koledzy z Polski tym którzy chcą organizować własne kasy oszczędnościowo-kredytowe. Za to serdecznie dziękuję, gratulując pięknego jubileuszu – powiedział Paul Trainen.
Listy gratulacyjne
Podczas uroczystego posiedzenia Rady Dyrektorów Światowej Rady Unii Kredytowych odczytano listy gratulacyjne skierowane do Kasy Krajowej w związku z 30-leciem odrodzenia polskiego ruchu kas spółdzielczych.
List od Prezydenta RP Andrzeja Dudy odczytał obecny na konferencji Paweł Mucha, doradca Prezydenta.
Spółdzielcze Kasy Oszczędnościowo-Kredytowe od 30 lat odgrywają znaczącą rolę w polskim systemie gospodarczym w istotny sposób przyczyniając się do naszych sukcesów ekonomicznych. Jest dla nas wielką satysfakcją, że polski ruch SKOK zajmuje poczesne miejsce w światowej sieci WOCCU, a nasz rodak sprawuje zaszczytną i odpowiedzialną funkcję przewodniczącego Rady Dyrektorów– napisał Prezydent Duda.
Prezydent wspomniał działalność spółdzielczą Franciszka Stefczyka, który w pogrążonej zaborami Polsce zakładał pierwsze kasy.
To inspirujące dziedzictwo (…). Te wspaniałe wolnościowe i solidarnościowe tradycje wpisane są dziś w misję polskich SKOK-ów. To nie przypadek, że przed 30 laty na początku nowoczesnego ruchu spółdzielczości oszczędnościowo-kredytowej w naszym kraju istotną, wspierającą rolę odegrał związek zawodowy NSZZ „Solidarność”. Oznaczało to poparcie dla idei zrównoważonego rozwoju reprezentowanej przez SKOK-i. W spółdzielczości finansowej wymiar wspólnotowy, międzyludzka więź, niesienie sobie wzajemnej pomocy są przecież równie ważne jak wymiar biznesowy. Polakom bliski jest etos spółdzielczy postrzegający człowieka jako podmiot, a nie jedynie przedmiot procesów ekonomicznych– podkreślił Prezydent RP w swoim liście do Krajowej SKOK.
Hasło przyświecające światowemu ruchowi unii kredytowych – „Nie dla zysku, nie dla filantropii, lecz by służyć” wielokrotnie wybrzmiewało w wypowiedziach uczestników konferencji. W liście prezesa Prawa i Sprawiedliwości wybrzmiało jeszcze wspomnienie pierwszych, powstających 30 lat temu Kas.
Nie powiem, że zaczynaliście od zera, bo mieliście przecież niemały kapitał w postaci rwących się do dzieła budowania upragnionej wolnej Polski serc, szczytnych idei, twórczych myśli oraz wspaniałych wzorów. SKOK-i odwoływały się bowiem do pięknych tradycji naszej spółdzielczości, a zwłaszcza Kas Stefczyka, instytucji, które w rzeczywistości zaborów były czymś więcej niż zwykłymi formami działalności spółdzielczej — napisał w liście do uczestników konferencji prezes PiS, Jarosław Kaczyński.
Dziś nie sposób sobie wyobrazić polski sektor finansowy bez SKOK-ów – podkreślił lider partii rządzącej, który wspomniał także, że udział w powstaniu pierwszych po upadku komunizmu kas oszczędnościowo-kredytowych miał śp. Lech Kaczyński, Prezydent RP.
Chciałbym też dodać, że dzieje SKOK-ów mają dla mnie także – by tak rzec – osobisty wątek, bo – jak Państwo wiecie – tworzyły się one przy udziale NSZZ „Solidarność”, a mój Śp. Brat był ówcześnie pierwszym wiceprzewodniczącym Związku. Jestem dumny, że Lech Kaczyński miał swój udział w tym wspaniałym dziele — napisał do zarządu Krajowej SKOK Jarosław Kaczyński.
Podczas uroczystej sesji odczytano także list wicepremiera Jacka Sasina, ministra aktywów państwowych, który podkreślał rolę Kas w walce z wykluczeniem finansowym Polaków i zjawiskiem lichwy oraz realizację praktycznej strony „solidaryzmu społecznego, który daje ludziom poczucie godności i umacnia wspólnotowe więzi”. Wicepremier wspomniał też utworzenie w 2008 roku, m.in. dzięki zabiegom ówczesnego prezesa Krajowej SKOK, Grzegorza Biereckiego – pierwszego w Polsce etycznego funduszu inwestycyjnego.
W czasach głoszenia kapitałowego absolutyzmu, pokazywaliście państwo, że możliwe jest inwestowanie społecznie odpowiedzialne, respektujące zasady moralne – napisał Jacek Sasin.
Ruch spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych, będący bez wątpienia największym ruchem społecznym po 1989 r., zasługuje na uwagę także krajowych instytucji mających wpływ na kształtowanie otoczenia prawnego, w jakim kasy prowadzą swoją działalność – stwierdził w oświadczeniu senatorskim parlamentarzysta PiS Grzegorz Bierecki.
Przed 30 laty odrodził się w Polsce ruch spółdzielczych instytucji samopomocy finansowej, jakimi są spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe. Kontynuując tradycję kas Stefczyka, instytucje te zapewniają dostęp do podstawowych usług finansowych swoim członkom, którzy wywodzą się w większości z uboższych warstw społecznych i którzy nie mieliby szans na uzyskanie finansowania dla zaspokojenia swoich życiowych potrzeb w instytucjach komercyjnych. Spełniając tym samym ważną funkcję w walce z ubóstwem i wykluczeniem społecznym, kasy angażują się także w sprawy społeczności lokalnych, wspierają inicjatywy kulturalno-oświatowe i akcje dobroczynne, włączają się w ochronę dziedzictwa narodowego oraz w promowanie wartości patriotycznych – stwierdził parlamentarzysta.
List gratulacyjny do uczestników uroczystości skierował również prezes Narodowego Banku Polskiego, prof. Adam Glapiński, podkreślając rolę Kas w polskim systemie finansowym.
SKOK-i są wyjątkową wspólnotą samopomocową, działającą na rynku usług finansowych, ponieważ są organizacją ludzi, która stoi na pierwszej linii frontu w walce z wykluczeniem finansowym – napisał szef banku centralnego, podkreślając niebagatelne znaczenie działań Krajowej SKOK w pomocy walczącej Ukrainie.
Na zakończenie uroczystości przedstawiciele Krajowej Rady Spółdzielczości wręczyli Złotą Odznakę Spółdzielczości Polskiej prezesowi Rafałowi Matysiakowi i Światowej Radzie Unii Kredytowych.
Ukraina walczy
W czasie warszawskiego posiedzenia Rady Dyrektorów WOCCU przedstawiono też swoiste raporty z działań unii kredytowych na Ukrainie. Co istotne, dzięki wsparciu WOCCU i polskich SKOK-ów ukraińskie Kasy wciąż działają, podejmując na terenie pogrążonego w wojnie kraju realną działalność finansową, od kredytowania rolników po wypłaty pensji. Raportom przysłuchiwał się obecny na konferencji chargé d’affaires ukraińskiej ambasady w Warszawie, Oleh Kuc.
Przyjaciele. Dziękuję, że poza dyskusją na główne tematy, top of agenda – pamiętacie o pomocy i wsparciu. Doceniamy to. Zawsze będę powtarzał, że Polska jest liderem na arenie międzynarodowej we wsparciu Ukrainy i Ukraińców. Byliście pierwsi, którzy przyszli z pomocą, wielowymiarową. Cały świat to widzi. Dziękujemy za wszystko co robicie, za wsparcie Ukrainy. I mówię wszystkim– zobaczcie jak to robią Polacy. Polska nie czekając na innych, zaczęła działać na każdym poziomie i dziś cały świat jest świadkiem, jak Ukraina i Polska walczą z rosyjską agresją. Razem bronimy przyszłości całego regionu, a może i świata. Ale z takimi przyjaciółmi, jestem przekonany – zwyciężymy na pewno – mówił w swoim wystąpieniu Oleh Kuc, radca-minister Ambasady Ukrainy w Polsce.
Podczas wyjątkowej, uroczystej konferencji Rady Dyrektorów WOCCU wiele było takich wzruszających, emocjonalnych chwil. Relacje z pomocy Ukrainie i Ukraińcom, rozmowy o realnym wsparciu dla bieżącej i nieprzerwanej działalności ukraińskich kas spółdzielczych przez WOCCU i amerykańskie unie, rozmowy o powołanej przez SKOK-i pierwszej w Polsce fundacji donacyjnej niepobierającej opłat administracyjnych, która pomaga uchodźcom z Ukrainy, uzupełniła na zakończenie specjalna Uchwała rady Dyrektorów poświęcona 30-leciu polskich Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo-Kredytowych.
(mac)
Zdjęcia: Fratria
