Björn Söder: Byłoby gestem dobrej woli oddać Polsce Statut Łaskiego

Björn Söder, polityk Szwedzkich Demokratów (Sverigedemokraterna) zasiadający w Riksdagu, zasłynął w Polsce staraniami o zwrot przetrzymywanego w Szwecji Statutu Łaskiego – polskiego kodeksu praw wydanego w 1506 roku. W specjalnej rozmowie z portalem wPolityce.pl omawia genezę tego pomysłu i prezentuje punkt widzenia Szwedów, którzy dołączyli do NATO, na bezpieczeństwo Europy.

Podjął pan starania o zwrot Polsce skarbu narodowego, jakim jest przechowywany w Szwecji Statut Łaskiego. Skąd taki gest dobrej woli wobec Polaków?

Uważam że powinniśmy być otwarci na zwracanie zrabowanych przedmiotów zaprzyjaźnionym krajom sąsiedzkim, zwłaszcza jeśli takie działanie nie narusza naszego interesu publicznego, a zarazem znaczy tak wiele dla krajów, z którego dany przedmiot został wywieziony. Oczywiście, jednocześnie musimy mieć gwarancję, że zwracane przedmioty są bezpieczne w kraju, skąd pochodzą i nie zostaną zniszczone. W przypadku Polski nie ma najmniejszych wątpliwości, że obchodzi się ona z dziedzictwem narodowym z najwyższą troską.

Myślę, że byłoby gestem dobrej woli oddać Polsce Statut Łaskiego, bo to tak wiele znaczy dla Polaków. Polska była też jednym z pierwszych krajów, które ratyfikowały nasz wniosek o członkostwo w NATO jednogłośną decyzją parlamentu. Mamy również powody dziękować Polakom za wielki wysiłek i pomoc podczas wielkich pożarów w Szwecji latem 2018 roku. Zwrot Statutu Łaskiego byłby zatem doskonałą okazją do takich podziękować.

Jeśli chodzi o sam Statut, dowiedziałem się o jego historii, o jego zrabowaniu, a następnie zacząłem szukać dociekliwiej. Skontaktowałem się z uniwersytetem w Uppsali, gdzie jest on przechowywany. Z tamtejszej wiedzy wynika, że skarb ten był prawdopodobnie prezentem dla króla szwedzkiego Gustawa II Adolfa, który złożył na nim swój podpis, a nigdy nie składał go na przedmiotach zrabowanych. Dlatego nie występuje tu ryzyko zmiany jakichkolwiek praktyk dotyczących historycznie zrabowanych dóbr, o co troszczy się nasze ministerstwo spraw zagranicznych. W Szwecji Statut Łaskiego przechowywany jest w piwnicach i nie wiąże się z ważnym dla naszego kraju interesem publicznym.

A skąd pana wiedza o polskim dziedzictwie i zainteresowanie naszym krajem?

Interesuję się historią, a naszej wspólnej historii jest wiele. Mam też wielu polskich przyjaciół, którzy opowiadali mi o znaczeniu Statutu Łaskiego. Dlatego podniosłem tutaj w Szwecji kwestię zwrotu ich do Polski.

W ostatnich dniach odwiedzał pan Polskę i uczestniczył na spotkaniach wysokiego szczebla…

Tak, w zeszłym tygodniu odwiedziłem Warszawę na zaproszenie Wicepremiera, Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. Piotra Glińskiego. Miałem bardzo ciekawe spotkanie z przedstawicielami Departamentu Restytucji Dóbr Kultury, jak również z samym prof. Glińskim oraz Sekretarzem Stanu ds. polityki europejskiej, panem Szymonem Szynkowskim vel Sęk. Udało mi się, w wolnych chwilach, odwiedzić także Zamek Królewski, Muzeum Powstania Warszawskiego, a wieczorem wysłuchać bajecznego koncertu chopinowskiego. Zatem spotkałam się z bardzo miłym i ciepłym przyjęciem i chcę podziękować wicepremierowi za zaproszenie i wizytę.

Jak wyglądają obecnie stosunki polsko-szwedzkie? Czy nasze poparcie dla przystąpienia Szwecji do NATO w jakiś sposób je poprawiło?

Uważam, że stosunki między naszymi krajami i między ich mieszkańcami są bardzo dobre i oczywiście byliśmy bardzo wdzięczni za mocne poparcie Polski dla szwedzkiego członkostwa w NATO. Niestety, obecny szwedzki rząd socjalistyczny często oskarża polski rząd o złe rzeczy i rozpowszechnia fałszywe wiadomości wśród szwedzkiej opinii publicznej o tym, jak działa polski rząd.

Jak Szwecja dzisiaj postrzega bezpieczeństwo Europy? Czego potrzebuje Europa, aby czuć się bezpiecznie, zarówno pod względem militarnym, jak i energetycznym?

Myślę że wraz z przystąpieniem do NATO Szwecji i Finlandii, północna flanka będzie silniejsza. Zakładam, że zarówno Szwecja, jak i Finlandia wraz z Norwegią, będą odpowiedzialne za ochronę regionu North Calotte ze względu na nasze doświadczenia w środowiskach subarktycznych. Jeśli wzmocnimy ten region, zmusimy Rosję do podjęcia strategicznej decyzji i wzmocnienia Półwyspu Kolskiego oraz przeniesienia części jej sił z regionu bałtyckiego. Więc myślę, że pośrednio wzmocnimy bezpieczeństwo państw bałtyckich.

Pozytywnie postrzegam wzmacnianie sił obronnych państw Europy. To jest najważniejsze dla zapewnienia bezpieczeństwa militarnego.

Jeśli chodzi o bezpieczeństwo energetyczne, wiele krajów europejskich, pomimo wczesnych ostrzeżeń, uzależniło się od rosyjskiego gazu. Dlatego właśnie czeka nas sroga i ciężka zima. W Szwecji socjaldemokraci wraz z Partią Zielonych podjęli decyzję o zamknięciu kilku reaktorów jądrowych, co stało się przyczyną potężnych wzrostów cen energii na południu Szwecji. To, jak również decyzja Niemiec o ograniczeniu energetyki jądrowej sprawia, że mamy poważne problemy w naszej części Europy.

Uważam, że budowa większej liczby elektrowni jądrowych jest bardzo ważna, aby zapewnić Europie bezpieczną i stabilną energię oraz uniezależnić nas od zbójeckich państw. Będziemy tego potrzebować, aby zabezpieczyć nasz przemysł i nasz sposób życia.