Aktywność fizyczna w chorobie otyłościowej? Potraktuj ją jako lek

Aktywność fizyczna stanowi jeden z podstawowych filarów kompleksowego leczenia choroby otyłościowej, zaraz obok interwencji dietetycznej oraz w uzasadnionych przypadkach - nowoczesnej farmakoterapii.

Współcześnie ruch uznaje się więc za interwencję terapeutyczną o działaniu zbliżonym do leku, wpływającą korzystnie na liczne aspekty funkcjonowania organizmu. Pomimo swojej pozornej prostoty wdrożenia oraz niskich kosztów, w praktyce obserwuje się znaczne trudności w zakresie utrzymania oraz stopniowego zwiększania poziomu aktywności fizycznej przez pacjentów z otyłością.

Zwiększenie spontanicznej aktywności fizycznej

Podstawową formą interwencji ruchowej powinno być zwiększenie spontanicznej aktywności fizycznej, czyli takiej ukierunkowanej na ograniczenie bezruchu i zmianę codziennych nawyków. Można to osiągnąć między innymi poprzez pokonywanie krótkich dystansów pieszo zamiast samochodem, poruszanie się podczas rozmów telefonicznych, wybieranie schodów zamiast windy czy wybieranie aktywnych form spędzania czasu wolnego.

Filary treningu

U pacjentów nie mających istotnych ograniczeń ruchowych, zaleca się wdrożenie treningowej aktywności fizycznej zgodnie z zasadą FITT - Frequency, Intensity, Type, Time.

• Trening wytrzymałościowy (marsz, jazda na rowerze, pływanie, nordic walking) powinien być realizowany przez co najmniej 5 dni w tygodniu przez 30–60 minut;

• Trening siłowy obejmujący duże grupy mięśniowe należy wykonywać 2–3 razy w tygodniu w dni nienastępujące po sobie, stosując obciążenie wynoszące 60–70 proc. maksymalnego ciężaru, jaki pacjent jest w stanie unieść jednorazowo w 2–4 seriach po 8–12 powtórzeń.

Intensywność i kontrola wysiłku

Trening wytrzymałościowy powinien być realizowany w tak zwanej strefie tlenowej. Sprzyja to wykorzystaniu kwasów tłuszczowych jako głównego źródła energii. Optymalną intensywność można określić przy pomocy pomiaru tętna lub subiektywnej, potocznie okreslanej „skali mowy”, w której wysiłek umiarkowany to taki, przy którym pacjent może mówić, ale nie jest w stanie śpiewać.

Dostosuj pod własne możliwości

W przypadku pacjentów z ograniczoną sprawnością ruchową – wynikającą przede wszystkim z chorób układu kostno-stawowego lub zaawansowanego stopnia otyłości – proces zwiększania aktywności fizycznej powinien przebiegać stopniowo. Wskazana jest współpraca z fizjoterapeutą oraz wykorzystywanie ćwiczeń w odciążeniu, na przykład w wodzie czy nordic walking.

Należy unikać ćwiczeń obarczonych wysokim ryzykiem kontuzji, takich jak skoki, sprinty, rzuty, przysiady czy skrętoskłony, a więc ćwiczeń wymagających nagłych i silnych zmian położenia. Aktywność powinna mieć również charakter bezrywalizacyjny, gdyż porównywanie się z innymi może prowadzić do spadku motywacji.

Struktura treningu

Każdy trening powinien być obowiązkowo poprzedzony rozgrzewką trwającą około 10 minut i zakończony fazą wyciszenia. Elementem codziennej aktywności powinny być również ćwiczenia rozciągające, wspierające elastyczność mięśni i zakres ruchu w stawach.

Nigdy na własną rękę

Przed rozpoczęciem regularnej aktywności fizycznej zaleca się jednak konsultację lekarską, najlepiej z lekarzem specjalistą medycyny sportowej. W praktyce, z uwagi na ograniczoną dostępność specjalistów, kwalifikację powinien przeprowadzić lekarz podstawowej opieki zdrowotnej.

Niezbędne jest wykonanie badania fizykalnego, podstawowych badań laboratoryjnych oraz EKG. Ważna jest również ocena indywidualnego ryzyka sercowo-naczyniowego, ponieważ granica między wysiłkiem umiarkowanym, a intensywnym jest płynna i może zostać nieświadomie przekroczona.

Technologia na pomoc

Monitorowanie aktywności fizycznej z wykorzystaniem aplikacji mobilnych, w połączeniu z analizą składu ciała, to świetny sposób na obiektywną ocenę postępów, a także podtrzymanie ciągłej motywacji.

Wraz z poprawą wydolności organizmu może wystąpić konieczność redukcji dawek leków hipotensyjnych lub hipoglikemizujących, dlatego pacjent powinien regularnie kontrolować ciśnienie tętnicze i glikemię.

Warto podkreślić, iż u osób z otyłością po wysiłku fizycznym obserwuje się zwiększone odczucie głodu, wynikające z zaburzeń sekrecji hormonów regulujących apetyt. Z tego względu połączenie aktywności fizycznej z farmakoterapią wspomagającą kontrolę łaknienia może istotnie zwiększać skuteczność terapii.

Filip Siódmiak

»» O zdrowiu i aktywności czytaj więcej tutaj:

Wcale nie musisz biegać, wystarczy spacer

Warto wybrać schody: prosty pomysł na codzienny ruch

Deficyt natury, czyli brak aktywności staje się groźny

Spacer po lesie? Nie, to lasoterapia i leśne kąpiele

»» Odwiedź wgospodarce.pl na GOOGLE NEWS, aby codziennie śledzić aktualne informacje