Grecja włącza się do Trójmorza?

Po przystąpieniu Grecji do Inicjatywy Trójmorza (3SI) format zyskałby dostęp do jeszcze jednego akwenu – twierdzą greccy decydenci, wyrażający zainteresowanie formatem współpracy, który jeszcze zyskał na znaczeniu po rosyjskiej inwazji na Ukrainę. Członkostwo Grecji w 3SI może rozstrzygnąć się na kolejnym szczycie w Bukareszcie we wrześniu 2023 r.

„Przyłączenie się Grecji do Trójmorza będzie bez wątpienia korzystne dla nas, ale też dla całej inicjatywy” - powiedział w rozmowie z PAP prof. Grigoris Zarotiadis z Uniwersytetu Arystotelesa w Salonikach.

CZYTAJ TEŻ:

Polska będzie miała broń jądrową? Głowice na F-35!

„W Europie pojawia się nowa potęga”

Andrzej Duda jako husarz! To trzeba zobaczyć!

Grecja nie przystąpiła od razu do Inicjatywy Trójmorza, choć była do niej zaproszona. Głównym powodem było to, że kiedy w 2015 r. powoływano do życia ten format współpracy, kraj był pogrążony w kryzysie gospodarczym. Dlatego ówczesny lewicowy rząd Aleksisa Ciprasa nie zdecydował się na członkostwo.

W 2021 r. prezydent Grecji Katerina Sakellaropoulou po raz pierwszy uczestniczyła w szczycie Trójmorza, który odbywał się wówczas w Sofii. Choć Grecja uczestniczyła w nim jako gość, to prezydent wyraźnie podkreślała korzyści, jakie 3SI niesie dla jej kraju.

Powiedziała wówczas, że greckie uczestnictwo w szczycie dodało inicjatywie jeszcze jedno, czwarte morze. „Silniejsze relacje Grecji z tym formatem współpracy dodaje czwarte morze - Morze Śródziemne, z korzyścią dla wszystkich stron” – stwierdziła Sakellaropoulou.

Rząd premiera Kyriakosa Micotakisa wyraźnie zaznaczył, że jest zainteresowany wspólnymi projektami z krajami regionu z dziedziny energetyki i infrastruktury, przede wszystkim połączeniami kolejowymi i drogowymi. Po zdecydowanym zwycięstwie w majowych wyborach parlamentarnych Nowej Demokracji, na której czele stoi Micotakis, ten kierunek zostanie najprawdopodobniej utrzymany.

„Nie ma żadnych powodów, aby Grecja nie przystąpiła do Trójmorza tak szybko, jak to możliwe” – twierdzi prof. Zarotiadis.

Według niego Grecja jest niezwykle ważna dla 3SI z geograficznego punktu widzenia. „To istotna brama do wschodniej części Morza Śródziemnego, co jest ważne z perspektywy transportu towarów czy nośników energii, również dostępu do niewykorzystanych jeszcze pokładów, które znajdują się w tej części świata” – podkreślił.

Po rosyjskiej inwazji na Ukrainę rola Trójmorza wzrosła jeszcze bardziej. Nie tylko z punktu widzenia połączeń transportowych i współpracy gospodarczej, ale też z perspektywy geopolitycznej.

„Port Aleksandropolis w północnej Grecji okazał się mieć kluczowe znaczenie dla NATO” – pisze dr Panagiota Manoli w tekście na temat greckiej perspektywy na Trójmorze. Dodaje również, że w kontekście Trójmorza smart connectivity jest nie tylko ważna dla rozwijania nowych modeli biznesowych, ale też z punktu widzenia cyberbezpieczeństwa.

Polska ma nadzieję, że Grecja wkrótce stanie się członkiem Trójmorza. „Mamy nadzieję, że Grecja przyłączy się do Inicjatywy Trójmorza i będzie uczestniczyć w budowie arterii drogowych i sieci kolejowych, które połączą północną i południową Europę” – powiedział w rozmowie z PAP w maju ambasador RP w Atenach Artur Lompart.

Polska ambasada w Atenach w przeszłości współorganizowała spotkania dla greckiej opinii publicznej mające na celu prezentację korzyści płynących z tego formatu współpracy państw Europy Środkowej i Południowej. Jedno z takich spotkań miało miejsce w czerwcu 2022 r. w Salonikach.

„Jeśli chcemy rzeczywistej współpracy międzynarodowej w naszej części Europy, to uczestnictwo Grecji w Trójmorzu jest nieodzowne” – zauważył prof. Zarotiadis. „Wszyscy partnerzy z Europy Środkowej i Południowej chcą współpracy z Grecją” – dodał.

Kolejny szczyt 3SI odbędzie się w Bukareszcie we wrześniu 2023 r. Rumunia będzie pierwszym członkiem Trójmorza, które po raz drugi zorganizuje tego typu spotkanie; wcześniej odbyło się ono w Bukareszcie w 2018 r.

Ambasador RP w Atenach ma nadzieję, że Grecja zostanie na niego zaproszona i wtedy wyjaśni się sprawa zaangażowania Aten w tę inicjatywę.

Marcin Furdyna

PAP/ as/