Koniec z marnowaniem żywności i odzieży

Unia Europejska przyjęła regulacje, które mają znacząco ograniczyć marnotrawstwo żywności i ilość odpadów tekstylnych. Nowe prawo zobowiązuje państwa członkowskie do wdrożenia konkretnych działań w sektorze spożywczym i tekstylnym, a producentów – do większej odpowiedzialności za wprowadzane na rynek produkty.

Do 2030 r. państwa UE będą musiały zmniejszyć ilość odpadów żywnościowych w gospodarstwach domowych, handlu i gastronomii o 30 proc., a w przetwórstwie i produkcji o 10 proc. Z kolei w sektorze tekstylnym wprowadzone zostaną systemy rozszerzonej odpowiedzialności producenta – firmy pokryją koszty zbiórki, sortowania i recyklingu odzieży, obuwia i tekstyliów.

Według Komisji Europejskiej przeciętny mieszkaniec UE wyrzuca rocznie ok. 130 kg żywności, co daje 60 mln ton odpadów. W przypadku tekstyliów skala jest równie niepokojąca – w UE powstaje rocznie 12,6 mln ton odpadów, z czego recyklingowi poddaje się mniej niż 1 proc.<

Problemy z wdrożeniem

Przepisy nie wszędzie są łatwe do realizacji. W Szwecji, gdzie od 2025 r. obowiązuje selektywna zbiórka tekstyliów, pojawiły się trudności organizacyjne – punkty były przepełnione, a część odpadów trafiała do sklepów z używaną odzieżą. Rumunia z kolei zmaga się z brakiem infrastruktury recyklingowej i niskim podatkiem od składowania, co sprzyja deponowaniu odpadów na wysypiskach.

Pierwsze działania w krajach UE

Niektóre państwa wprowadziły rozwiązania wcześniej. We Włoszech obowiązkowa selektywna zbiórka tekstyliów działa od 2022 r., a Hiszpania planuje podobne regulacje w oparciu o dekret królewski. W Polsce sieci handlowe mają obowiązek przekazywania niesprzedanej żywności organizacjom pozarządowym.

Ograniczenie taniego importu

Nowe regulacje mają także zmniejszyć napływ taniej odzieży z Chin. Komisja Europejska zaproponowała stałą opłatę w wysokości 2 euro od małych paczek importowanych spoza Wspólnoty. Tylko w 2024 r. do Europy trafiło 4,6 mld takich przesyłek, z czego aż 90 proc. pochodziło z Chin.

W stronę zrównoważonej gospodarki

Nowe przepisy, po zatwierdzeniu przez Radę UE i publikacji w Dzienniku Urzędowym, zaczną obowiązywać w ciągu najbliższych miesięcy. Celem zmian jest ograniczenie marnotrawstwa, zmniejszenie obciążeń środowiskowych i wymuszenie większej odpowiedzialności producentów. W efekcie Unia chce doprowadzić do trwałej zmiany w zarządzaniu odpadami oraz w postawach konsumentów.

Źródło: PAP

Oprac. GS