Uszczelnienie podatków bez wpływu na firmy

Zdaniem większości dyrektorów finansowych zaostrzenie polityki podatkowej przyczyni się do uszczelnienia systemu podatkowego, ale nie będzie miało wpływu na działalność ich firm - wynika z badania przeprowadzonego przez firmy Grant Thornton i Euler Hermes.

Jak wyjaśniono w raporcie, ankiety dotyczyły dyrektorów finansowych (CFO), ponieważ to osoby, które w największym stopniu odpowiadają w firmie za dostosowanie jej do przepisów podatkowych - muszą dbać o to, by przedsiębiorstwo reagowało na nowe regulacje i unikało ewentualnych sporów z organami skarbowymi. Mają więc największe kompetencje, by oceniać działania rządu w zakresie polityki fiskalnej.

„Ogólne odczucie zmiany podejścia fiskusa do podatnika jest dość jasne - działania w ostatnich 12 miesiącach zaostrzyły się. Aż 43 proc. dyrektorów finansowych zapytanych o to, jak zmieniła się praktyka urzędów skarbowych, odpowiedziało, że uległa ona zaostrzeniu, tymczasem żaden z ankietowanych nie odczuł złagodzenia. Pozostałe 57 proc. nie zauważyło zmian” - napisano w opracowaniu.

Dyrektorzy finansowi proszeni byli o wskazanie obszarów, w których najmocniej widoczne jest zaostrzenie praktyki aparatu skarbowego. Najczęściej (66 proc.) wskazywali na zmiany w legislacji. Zdaniem autorów raportu chodzi prawdopodobnie m.in. o wprowadzenie klauzuli obejścia prawa, dodanie nowych sankcji za unikanie płacenia VAT, czy objęcie kolejnych grup przedsiębiorstw obowiązkiem przesyłania tzw. jednolitego pliku kontrolnego.

„Drugim najczęściej wskazywanym przez CFO przejawem zaostrzenia polityki fiskalnej (63 proc. wskazań) było zwiększenie wymagań sprawozdawczych. Natomiast kolejno 49 i 45 proc. badanych doświadczyło częstszych bądź bardziej szczegółowych niż dotychczas kontroli skarbowych. Zdecydowanie mniej (odpowiednio 16 i 15 proc.) skarżyło się, że organy skarbowe rzadziej niż dotąd wydają korzystne dla firm interpretacje podatkowe i decyzje administracyjne” - napisano w raporcie.

Zgodnie z raportem, zdecydowana większość ankietowanych dyrektorów finansowych ma dobrą opinię na temat efektywności nowej polityki finansowej. Według 82 proc. działania na rzecz uszczelnienia systemu podatkowego, podejmowane przez Ministerstwo Finansów, przyniosą pożądany efekt. Jedynie 18 proc. nie podziela tych optymistycznych prognoz i jest odmiennego zdania. „To sugeruje, że - według CFO - resort finansów trafnie diagnozuje przyczyny nieszczelności systemu podatkowego i dobiera narzędzia do jego uszczelnienia” - oceniono.

„Wyniki badań są - co może zaskakiwać - potwierdzeniem zasadności działań podejmowanych przez Ministra Finansów, a może wręcz ich akceptacją” - komentuje, cytowany w opracowaniu, partner Doradztwo Podatkowe Grant Thornton Dariusz Gałązka. Jego zdaniem z jednej strony to zapewne efekt dobrej aktualnie sytuacji gospodarczej w Polsce, która motywuje CFO do osiągania wzrostu przychodów, a nie przejmowaniem się nowymi obowiązkami podatkowymi. Z drugiej strony pokazuje zdolność podatników do szybkiego przystosowania się do nowego otoczenia prawno-podatkowego.

Zdaniem większości dyrektorów, zmiany wprowadzone przez organy skarbowe, pomimo zauważalnego zaostrzenia polityki, nie przynoszą podatnikom większych problemów. „Aż 66 proc. ankietowanych stwierdziło, że zmiany podatkowe nie miały wpływu na działalność ich firm. Zdecydowanie mniej, bo 32 proc. badanych wskazało, że nowe regulacje bądź praktyka administracji skarbowej utrudnia im funkcjonowanie, a 2 proc. CFO odpowiedziało, że działania Ministerstwa Finansów i urzędów skarbowych wręcz ułatwiają działalność ich przedsiębiorstwom” - napisano.

Według autorów raportu może to oznaczać, że koszty związane z dostosowywaniem się do nowych przepisów są z punktu widzenia firm mniejsze, niż potencjalne korzyści wynikające z walki rządu z oszustami podatkowymi, czyli z nieuczciwą konkurencją.

Gałązka zwraca uwagę, że choć zaostrzenie kontroli i wzrost obowiązków informacyjnych firm są wyraźnie zauważalne przez CFO, to nie wpływa to jednak na działalność podatników. W jego ocenie samo ryzyko podatkowe nie jest istotnie większe niż przed wdrożonymi zmianami. „Ewolucji uległa natomiast forma przekazu ze strony Ministra Finansów, która ewidentnie przekłada się na odważniejsze działania ze strony organów podatkowych” - zaznaczył.

Według cytowanego w raporcie członka zarządu Euler Hermes Waldemara Wojtkowiaka podatki trzeba zaakceptować. To, co może budzić pewne niepokoje, to brak stabilności systemu podatkowego, który - zdaniem Wojtkowiaka - zwłaszcza finansistom nie ułatwia życia.

„Zauważalne w ostatnim czasie w Polsce zaostrzenie się praktyki podatkowej jest właśnie przykładem owego zachwiania stabilności. W takiej sytuacji zmiany, które w ostatecznej perspektywie oceniane są jako właściwe i skuteczne, mogą budzić wątpliwości” - wskazał Wojtkowiak.

Jak poinformowano, raport został opracowany na podstawie 208 ankiet zebranych podczas czterech kongresów „Dyrektor Finansowy Roku”, które odbyły się w drugim kwartale 2017 roku w Poznaniu, Sopocie, Katowicach i Rzeszowie.

PAP/ as/