Reakcja na list "88 intelektualistów" i Kwaśniewskiego

Ambasador RP w Londynie Arkady Rzegocki odpowiedział w piątek na list 88 polskich intelektualistów, ludzi kultury i sztuki oraz byłych polityków o nowelizacji ustawy o IPN, który opublikowany został we wtorek w dzienniku „Guardian”

Byłem zaskoczony publicznym apelem polityków polskiej opozycji i intelektualistów w sprawie nowelizacji ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej. Brytyjscy czytelnicy zasługują na lepsze zrozumienie stanowiska polskiego rządu - zaczął Rzegocki swoją odpowiedź, która w piątek została zamieszczona na stronie internetowej „Guardiana”.

Jak tłumaczył, nowe prawo dotyczy jedynie ochrony „polskiego państwa i narodu” a wbrew temu, co twierdzą jego krytycy nie chroni pojedynczych obywateli Polski, którzy dokonali przestępstwo przeciwko Żydom ani nie zakazuje nikomu - w szczególności osobom, które przetrwały Holokaust - mówienia o okrucieństwie i niesprawiedliwości, których doświadczyli.

Polski ambasador podkreślił, że ta sprawa musi być regulowana przez prawo, bowiem „długotrwałe wysiłki rządu i na polu edukacji - w tym ze strony jednego z sygnatariuszy listu, byłego szefa MSZ Radosława Sikorskiego - nie przyniosły wystarczających skutków”.

Jest haniebne, że polscy więźniowie obozu Auschwitz-Birkenau, którzy zwalczali pojęcie +polskich obozów+ w zagranicznych mediach musieli to robić indywidualnie, w ramach cywilnych pozwów, aby chronić dobre imię narodu. Jednocześnie państwo polskie nie było w stanie wypracować skutecznych mechanizmów prawnych, aby ich wesprzeć - napisał Rzegocki.

Jego zdaniem nowe prawo nie ustanawia precedensu, a legislacja karząca, na przykład, za zaprzeczanie historii Holokaustu znajduje się w systemach prawnych wielu europejskich państw.

Jak przekonywał, zgodnie z roboczą definicją Międzynarodowego Sojuszu na rzecz Pamięci o Holokauście, kłamstwo oświęcimskie obejmuje nie tylko zaprzeczenie tego, że do Holokaustu doszło, ale także zniekształcanie historycznej prawdy o jego sprawcach i okolicznościach.

Wierzymy, że prawda o niemieckich obozach śmierci i brutalnej rzeczywistości niemieckiej okupacji Polski jest częścią historii Holokaustu i uważamy nowe prawo za komplementarne wobec istniejących światowych regulacji - zaakcentował ambasador.

We wtorkowym wydaniu „Guardiana” ukazał się list otwarty kilkudziesięciu polskich byłych polityków, intelektualistów oraz ludzi kultury i sztuki, którzy skrytykowali przyjętą przez parlament nowelizację ustawy o IPN.

Jak zaznaczyli, zdecydowali się na jego napisanie ze względu na zaniepokojenie stanem relacji polsko-żydowskich i polsko-izraelskich i wezwali w nim do zachowania powściągliwości emocjonalnej w imię ochrony wspólnego dobra, prawdy i dialogu, o który dbano przez ostatnie ponad ćwierćwiecze.

Ta niefortunna ustawa (…) wzbudziła logiczne, moralne i prawnicze wątpliwości. Dlaczego dyskusja nad historycznymi faktami musi angażować sądy i prokuratorów? Dlaczego ofiary i świadkowie Holokaustu muszą zważać na swoje słowa w obawie o bycie aresztowanym; czy zeznania ocalałych Żydów, którzy „bali się Polaków” będą karanym występkiem? Dlaczego to prawo musi być oparte o akapity kodeksu karnego, a nie argumenty w debacie? - pytali.

Autorzy listu dodali, że mają wątpliwości dotyczące wyłączenia spod ustawy jedynie naukowców i artystów. Co z dziennikarzami? Nauczycielami? Gdzie przebiega linia pomiędzy akceptowalnym nauczaniem i sztuką a karanym dziennikarstwem i kto powinien zdeterminować te niezaprzeczalne „fakty”? - napisali.

Sygnatariusze listu zaznaczyli, że jest jasne, iż intencją stojącą za tą ustawą jest ochrona dobrego imienia Polski, ale ocenili, że jej treść idzie o krok dalej, zakładając kompletną niewinność Polaków i przedstawiając ich jako jedyny naród bez winy w Europie.

To nie jest sposób na odzyskanie wspólnotowej godności Polski. Nie wszystko jest jednak stracone - prawodawcy wciąż mają jeszcze szansę na przemyślenie tych zapisów i do tego ich wzywamy - apelowali.

Pod listem podpisało się 88 osób, m.in. dyrektor Muzeum Historii Żydów Polskich Dariusz Stola, historycy Timothy Garton Ash i Jan Tomasz Gross, badaczka literatury Maria Janion, poeta Adam Zagajewski, reżyserka Agnieszka Holland, antropolog kultury Monika Sznajderman, pisarz Andrzej Stasiuk, publicystka i autorka książek Anne Applebaum, a także były prezydent RP Aleksander Kwaśniewski, były szef MSZ Radosław Sikorski i były szef BBN Marek Siwiec.

PAP, mw