Bogatszy budżet państwa to sukces KAS
Po półtora roku od powstania Krajowej Administracji Skarbowej (KAS) mogę z ogromną satysfakcją stwierdzić, że reforma administracji skarbowej znacząco przyczyniła się do wzmocnienia kondycji budżetu naszego kraju – pisze w „Polskim Kompasie 2018” Marian Banaś, sekretarz stanu w Ministerstwie Finansów, szef Krajowej Administracji Skarbowej
Dzięki skutecznym działaniom KAS wyraźnie wzrosły wpływy budżetowe. Dochody pobrane przez administrację skarbową w 2017 r. z tytułu podatków, które stanowią dochód budżetu państwa oraz cła, były wyższe w porównaniu z tymi uzyskanymi w 2016 r. o ok. 42,5 mld zł, tj. o ponad 15 proc. Odnotowaliśmy wzrost wpływów we wszystkich rodzajach podatków, a najwyższy w VAT (30 mld zł w skali roku).
W 2018 r. dochody budżetu państwa nadal rosną. W okresie styczeń – lipiec 2018 r. były wyższe o 6 mld zł w porównaniu z tym samym okresem ubiegłego roku. Dochody podatkowe były wyższe o ok. 6,8 proc., tj. ok. 12,5 mld zł. Najwyższy wzrost odnotowaliśmy w podatku CIT (16,4 proc., tj. ok. 2,9 mld zł). Wzrosły również dochody z pozostałych podatków. Wysokie dochody z podatku CIT związane są w dużej mierze z działaniami Ministerstwa Finansów, podejmowanymi w celu uszczelnienia systemu podatków dochodowych.
Wyższe wpływy do budżetu są wynikiem zdecydowanych działań KAS, zmierzających do efektywnego poboru podatków i poprawy ich ściągalności oraz ograniczania szarej strefy. To efekt determinacji i ciężkiej pracy wszystkich pracowników oraz funkcjonariuszy zreformowanej administracji skarbowej.
Krajowa Administracja Skarbowa przywiązuje dużą wagę do działań analitycznych. W efektywnym poborze podatków wspierają nas systemy informatyczne i nowy system wymiany informacji. Automatyzacja czynności sprawdzających, wdrożenie raportowania JPK_VAT oraz Systemu Teleinformatycznego Izby Rozliczeniowej (STIR) to przykładowe rozwiązania, które w znaczący sposób pomagają nam w uszczelnianiu systemu podatkowego, a tym samym przyczyniają się do zwiększenia wpływów do budżetu państwa.
Jednym z kluczowych narzędzi, które stosujemy w ramach analityki, jest JPK VAT. Od 1 stycznia 2018 r. wszystkie polskie firmy będące czynnymi podatnikami VAT objęte są obowiązkiem comiesięcznego, elektronicznego składania wyciągów z ewidencji VAT, czyli tzw. plików JPK VAT. Dzięki temu rozwiązaniu specjalnie przygotowane algorytmy są w stanie bardzo szybko wskazać fikcyjne transakcje dokonywane przez tzw. firmy słupy (podmioty, które znikają po przeprowadzeniu tego rodzaju nielegalnych operacji). Przed wprowadzeniem JPK VAT analiza powiązań podmiotów wystawiających 1 tys. faktur trwała w urzędach kilka tygodni, natomiast teraz zajmuje kilka minut.
Dzięki automatyzacji czynności sprawdzających możemy szybko reagować na pojawiające się oszustwa podatkowe. Systemy prawie natychmiast typują przedsiębiorców do tzw. kontroli krzyżowych, będących podstawą wyłapywania transakcji służących wyłącznie wyłudzaniu podatku VAT. Dzięki temu systemowi możemy przede wszystkim szybko zlokalizować tzw. puste faktury.
Możemy też zażądać dostępu do elektronicznego JPK podczas prowadzenia kontroli podatkowej lub skarbowej oraz postępowań podatkowych. Elektroniczna kontrola eliminuje wiele niedogodności dla podatnika, a jednocześnie usprawnia działania KAS.
Osiągamy coraz lepsze wyniki w zwalczaniu tzw. karuzel VAT-owskich i optymalizacji podatkowych. Komórki analityczne, dedykowane przestępstwom w VAT i nieprawidłowościom w CIT, już w pierwszym roku swojego działania zidentyfikowały prawie 50 łańcuchów VAT dotyczących 600 podmiotów o łącznych uszczupleniach na kwotę 500 mln zł. Wytypowano do kontroli 120 podmiotów stosujących nieuprawnioną optymalizację podatkową. Do kontroli skierowano 83 podmioty o szacowanej kwocie uszczupleń 862 mln zł.
W efektywnej walce z przestępczością gospodarczą pomogła nam również budowa systemu analiz podatkowych, która ma na celu rozpoznawanie i wczesne wykrywanie mechanizmów przestępstw oraz oszustw podatkowych, stanowiących istotne zagrożenie dla bezpieczeństwa finansowego państwa. W styczniu 2018 r. weszła w życie ustawa, której celem jest przeciwdziałanie wykorzystywaniu sektora finansowego do wyłudzeń skarbowych – tzw. ustawa STIR. Najważniejszym jej celem jest ograniczenie luki w podatku VAT spowodowanej wyłudzeniami skarbowymi, których najczęściej dokonują zorganizowane grupy przestępcze.
Następuje to poprzez generowanie sztucznych tzw. transakcji karuzelowych za pomocą transferów pieniężnych na rachunkach bankowych. Faktycznym celem tych transakcji jest wyłudzenie podatku w postaci nienależnego zwrotu VAT, co powoduje znaczne straty Skarbu Państwa.
Dzięki ustawie STIR uruchomiliśmy system analizy i przekazywania informacji o rachunkach podmiotów, w oparciu o które system informatyczny analizuje ryzyko wystąpienia wyłudzenia skarbowego. Przepisy dają nam również możliwość blokady środków na rachunkach podmiotów. Dzięki temu możemy zapobiegać wykorzystywaniu sektora bankowego do celów mających związek z wyłudzeniami skarbowymi.
Krajowa Administracja Skarbowa osiąga coraz lepsze wyniki w zwalczaniu przestępczości gospodarczej, również dzięki pakietowi przewozowemu, tzw. SENT, wprowadzonemu ustawą o systemie monitorowania drogowego przewozu towarów. Przepisy tej ustawy określają obowiązki podmiotów wysyłających, podmiotów odbierających, przewoźników i kierujących środkami transportu, dotyczące drogowego przewozu towarów oraz odpowiedzialności za ich naruszenie. Główne obowiązki dotyczą konieczności zgłoszenia przewozu towarów, które wiążą się z wysokim ryzykiem oszustw podatkowych (chodzi o takie „towary wrażliwe” jak paliwa, alkohol i susz tytoniowy). Od wprowadzenia systemu monitorowania, czyli od 18 kwietnia 2017 r. do 30 czerwca 2018 r., zostało zarejestrowanych ponad 3 mln 900 tys. zgłoszeń przewozu towarów wrażliwych. Przeprowadzono niemal 500 tys. kontroli, co stanowi 12,7 proc. dokonanych zgłoszeń. Ujawniono 5,7 tys. przypadków nieprawidłowości.
Dzięki SENT zyskaliśmy skuteczne narzędzie do walki z nieuczciwymi podmiotami, nielegalnie wprowadzającymi do obrotu towary wrażliwe, w tym głównie paliwa, czy wyłudzającymi zwrot niezapłaconych podatków. O skuteczności naszych działań świadczy odnotowany w 2017 r. (w stosunku do 2016 r.) 19-procentowy wzrost poziomu legalnej konsumpcji oleju napędowego i 8-procentowa zwyżka legalnej sprzedaży benzyn, co automatycznie przełożyło się na wzrost wpłaconych podatków do budżetu państwa.
Naszym celem jest skuteczna walka z przestępczością gospodarczą i oszustwami podatkowymi, ale również ochrona legalnego biznesu i wsparcie wszystkich uczciwych podatników. Stosując nową metodologię kontroli, znacząco zmniejszyliśmy liczbę kontroli u podatników. W 2017 r. przeprowadziliśmy 23 781 kontroli podatkowych, podczas gdy w 2016 r. było ich 44 068. W 2018 r. utrzymuje się tendencja spadkowa w liczbie kontroli prowadzonych przez urzędy skarbowe. W pierwszym półroczu 2018 r. urzędy przeprowadziły 10 361 kontroli podatkowych. W analogicznym okresie 2017 r. było ich 13 854.
Zmniejszenie liczby kontroli u podatników, przy jednoczesnym wzroście ich skuteczności, potwierdza zasadność zmian, które wprowadziliśmy w działaniach KAS. Podmioty typujemy do kontroli w oparciu o analizę ryzyka, a fizyczne kontrole kierujemy tam, gdzie istnieją nieprawidłowości. W 2017 r. efektywność naszych kontroli, liczona stosunkiem liczby kontroli zakończonych do liczby tych, w których stwierdziliśmy nieprawidłowości, wyniosła 86 proc. i była większa niż w 2016 r. Skróciliśmy również czas trwania kontroli średnio o 10 dni, co powoduje, że średnio trwa ona do 45 dni.
Statystyki potwierdzają, że źródłem większych dochodów budżetowych nie jest większa liczba kontroli. Nasz sukces opiera się na pakiecie odważnych zmian legislacyjnych i głębokiej reformie administracji skarbowej. Wprowadzamy zmianę jakościową, bo nowoczesny fiskus powinien mieć stanowczą, ale też przyjazną twarz. Nie spoczywamy na laurach, przed nami jeszcze wiele wyzwań, jestem jednak przekonany, że zmierzamy w dobrym kierunku.
Marian Banaś, sekretarz stanu w Ministerstwie Finansów, szef Krajowej Administracji Skarbowej
Wydanie „Polskiego Kompasu 2018” dostępne jest na stronie www.gb.pl a także w aplikacji „Gazety Bankowej” na urządzenia mobilne
Polecamy i zachęcamy do lektury tego wyjątkowego rocznika
