Nie marnujmy żywności!
Świętowanie Wielkanocy to pokusa, by zapełnić sklepowy koszyk, następnie lodówkę, a na końcu… śmietnik. Warto zastanowić się nad konsekwencjami wyrzucania produktów spożywczych, także ze względu na domowy budżet. Listę zbędnych i nadmiernych wydatków otwiera żywność, na którą wskazuje 22 proc. badanych, wyprzedzając w tej roli leki, odzież, wyposażenie mieszkania i wiele innych nieprzemyślanych obciążających budżet zakupów
W Polsce rocznie marnuje się około 9 mln ton żywności. Oznacza to, że statystycznie na każdego z nas przypada 235 kg jedzenia, które ląduje w koszu. Z jednej strony duża ilość przeterminowanych produktów to wynik, m.in. zbyt dużego poziomu zaopatrzenia w sklepach, gdzie towar zalega na półkach i z czasem traci termin przydatności. Z drugiej zbyt dużych zakupów, które są m.in. efektem relatywnie niewysokich cen produktów spożywczych oraz naszej niskiej odporności wobec działań marketingowych producentów i sprzedawców. A w okresach przedświątecznych jesteśmy na nie szczególnie podatni.
Pokaż mi swoją lodówkę a powiem ci, czy masz dobre nawyki finansowe
Jak widać z badania przeprowadzonego przez Qulity Watch na zlecenie Rejestru Dłużników BIG InfoMonitor, dyscyplinę finansową łatwiej złamać w sklepie spożywczym (przyznaje się do tego 22 proc.) niż w aptece (18 proc.), sklepach z odzieżą (15 proc.), wyposażeniem wnętrz (12 proc.), elektroniką (10 proc.), a także w restauracjach (11 proc.) czy kupując wakacyjną wycieczkę w biurze podróży (11 proc.).Tego typu wydatki w większości przypadków mają wysokie ceny, które zaczynamy analizować i rozważać, czy aby na pewno nas na nie stać. Tymczasem wrzucając do koszyka artykuły kosztujące po kilka, kilkanaście złotych bariera ta nie zawsze działa, a ostatecznie efekt jest taki sam, jeśli nie gorszy. Nie dość, że wydaliśmy więcej, to jeszcze wszystkiego nie zjemy i po prostu wyrzucimy. Tak tydzień po tygodniu, miesiąc po miesiącu nasze zachowanie jest zarówno problemem dla środowiska, jak i dla domowych finansów. Z danych Rejestru Dłużników BIG InfoMonitor oraz Biura Informacji Kredytowej wynika, że kłopoty z regulowaniem bieżących zobowiązań oraz rat kredytów i pożyczek ma w Polsce prawie 2,2 mln osób.
Dyscyplina finansowa i powściągliwość na zakupach z pewnością zmniejszyłyby liczbę niesolidnych dłużników, tym bardziej, że zaległości wielu osób nie są bardzo wysokie. Prawie 450 tys. osób ma przeterminowane płatności na mniej niż 1 tys. zł, a kolejnych 300 tys. osób między 1 a 2 tys. zł – mówi Sławomir Grzelczak, prezes BIG InfoMonitor.
Przeterminowana żywność psuje domowe budżety
Marnotrawstwo żywności oraz nietrafione zakupy nie pozostają obojętne dla kieszeni Polaków. Realne straty odczuwa z tego powodu trzech na czterech badanych. 31 proc. w niewielkim stopniu, bo przecieka im przez palce do 3 proc. dochodów, ale kolejne 33 proc. ponosi już straty dochodzące do 10 proc. budżetu, a niemal co dziesiąty traci przez brak dyscypliny i planowania ponad 10 proc. posiadanych pieniędzy.
Źródło: BIG InfoMonitor, badanie Quality Watch
Co warto podkreślić, odsetek osób przyznających się do marnowania żywności i dokonywania zbędnych zakupów spada wraz z wiekiem. Wśród osób do 24 lat – takie zachowania zdarzają się 81 proc. badanych, wśród 25-34 latków – 83 proc. ankietowanych, podczas gdy w grupie Polaków w wieku 65-74 lat jest to problem 65 proc. osób. Pokazuje to, że jeśli wejdzie się w dorosłe życie z brakiem umiejętności planowania wydatków i brakiem samodyscypliny to trudno z tego długo wyrosnąć.
Proste przepisy na zarządzanie jedzeniem
Tymczasem, jak argumentują eksperci, jeśli dobrze planuje się zakupy, można uniknąć 80 proc. problemów z popsutym jedzeniem. Wszystko zależy od dobrych chęci i budowania swojej świadomości w tym obszarze. Jedynie 24 proc. Polaków wie, że produkty, którym upłynął termin „daty minimalnej trwałości” nadal nadają się do spożycia.
Bardzo prostym sposobem zagospodarowania niechcianych artykułów spożywczych, jest też przekazanie ich do banków żywności. Niestety, nie jest to zbyt popularne. Z marnotrawionych 9 mln ton do odpowiednich instytucji przekazywanych jest jedynie 65 tys. ton, czyli mniej niż 1 proc.
Bardziej świadomi mogą zaangażować się w jadłodzielnie (foodsharing). Polega to na dzieleniu się jedzeniem w wyznaczonych lodówkach, które są zlokalizowane w miejscach publicznych (np. w akademikach, przy sklepach). Część sklepów również wychodzi naprzeciw problemowi utraty terminu przydatności posiadanego towaru przekazując produkty do banków żywności. Już niedługo ta kwestia powinna być uregulowana dzięki ustawie o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności.
Innym rozwiązaniem jest zmiana przyzwyczajeń kupujących. Jedna z obecnych na polskim rynku sieci supermarketów wdrożyła nawet aplikację „Nie marnujemy żywności”, która pozwala klientom rozpoznać produkty z kończącymi się terminami spożycia, oczywiście oferując je po obniżonej cenie. To rozwiązanie, na którym zyskują wszyscy. Sklep sprzedaje towar, który musiałby wyrzucić, a klient może zrobić zakupy taniej.
Badanie zrealizowane na zlecenie BIG InfoMonitor przez Quality Watch, techniką wywiadów internetowych (CAWI) wspomaganych komputerowo na reprezentatywnej próbie 1296 dorosłych mieszkańców Polski, listopad 2018 r.
Źródło: materiał BIG InfoMonitor, oprac. Sek
