Koronawirus: zasiłki dla rodziców i firm [Vademecum]

Niepokój związany z kolejnymi odnotowywanymi przypadkami koronawirusa w Polsce towarzyszy wielu osobom – przedsiębiorcom, pracownikom oraz rodzicom i opiekunom dzieci. Jest on związany zarówno z samą chorobą, jak i  działaniami zapobiegającymi rozprzestrzenianiu się wirusa, np. kwarantannie. Dlatego publikujemy, za resortem pracy i ZUS, przewodnik po przysługujących im prawach.

PRAWA PRZEDSIĘBIORCÓW

Przepisy prawa i Zakład Ubezpieczeń Społecznych wspierają przedsiębiorców w obliczu ewentualnych trudności w prowadzeniu działalności gospodarczej.

1. Możliwość zawieszenia działalności

Przedsiębiorca wpisany do CEiDG może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na czas nie krótszy niż 30 dni. W okresie zawieszenia przedsiębiorca nie może wykonywać działalności ani osiągać bieżących przychodów z niej.

2. Ulgi w spłacie lub umorzenie należności z tytułu składek

Przedsiębiorcy, których dotykają opóźnienia lub brak realizacji dostaw, zatory płatnicze, absencja pracowników związane ze wzrostem zachorowalności lub czynnościami mającymi na celu zagwarantowanie bezpieczeństwa obywateli, mogą liczyć na pomoc ZUS:

Odroczenie terminu płatności składek, układ ratalny, umorzenie należności.

• Odroczenie terminu płatności składek następuje jeśli przedsiębiorca ma problem z opłaceniem w ustawowym terminie składek bieżących lub przyszłych, których termin płatności jeszcze nie upłynął. Przedsiębiorca nie zapłaci wtedy odsetek za zwłokę, a jedynie opłatę prolongacyjną.

• Układ ratalny – jeśli przedsiębiorca ma zadłużenie z tytułu składek i nie może go spłacić jednorazowo, może on złożyć wniosek o rozłożenie spłaty zadłużenia na raty. Przedsiębiorca nie zapłaci wtedy odsetek za zwłokę, a jedynie opłatę prolongacyjną. Po podpisaniu układu ew. postępowanie egzekucyjne zostaje zawieszone.

• Umorzenie należności przysługuje jeśli przedsiębiorca poniósł straty materialne w wyniku nadzwyczajnego zdarzenia, które powoduje, że opłacenie należności z tytułu składek mogłoby pozbawić go możliwości dalszego prowadzenia działalności.

ZUS przypomina, że w jego placówkach działają doradcy ds. ulg i umorzeń. Udzielają oni informacji oraz pomagają skompletować i wypełnić dokumenty. Z doradcą można porozmawiać telefonicznie lub umówić się na spotkanie.

3. Zasiłki chorobowe i opiekuńcze

Przedsiębiorca z ubezpieczeniem chorobowym, który w związku z koronawirusem nie może wykonywać działalności gospodarczej, otrzyma z ZUS zasiłek chorobowy na ogólnych zasadach, tj. jeżeli otrzyma zwolnienie lekarskie albo decyzję państwowego inspektora sanitarnego o kwarantannie lub izolacji.

Przedsiębiorca otrzyma także zasiłek opiekuńczy, jeśli sprawuje osobistą opiekę nad chorym dzieckiem lub innym członkiem rodziny (zwolnienie lekarskie), dzieckiem objętym izolacją lub kwarantanną (decyzja sanepidu), albo dzieckiem do lat 8 w przypadku nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły (oświadczenie ubezpieczonego).

Jeśli nieprzewidziane zamknięcie placówki jest związane z koronawirusa, przyjęta specustawa przewiduje dodatkowy zasiłek opiekuńczy za okres nie dłuższy niż 14 dni z tego tytułu.

Przedsiębiorca nie opłaca składek na okres pozostawania na zasiłku

Przedsiębiorcy pobierającemu zasiłek chorobowy przysługuje pomniejszenie podstawy wymiaru składek proporcjonalnie do okresu pobierania zasiłku. Innymi słowy przedsiębiorca nie opłaca składek na okres pozostawania na zasiłku.

PRAWA RODZICÓW

Prawa rodziców w przypadku kwarantanny, którą objęto żłobek, przedszkole czy szkołę

Jeżeli państwowy powiatowy inspektor sanitarny lub państwowy graniczny inspektor sanitarny wyda decyzję o konieczności poddania się kwarantannie lub izolacji, to taka decyzja stanowi podstawę do wypłaty świadczeń z tytułu choroby własnej lub opieki nad chorym dzieckiem lub członkiem rodziny.

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy wypłacany jest na analogicznych zasadach jak dotychczas przyznawane zasiłki opiekuńcze z tytułu ubezpieczenia chorobowego. Wysokość dodatkowego zasiłku opiekuńczego to 80 proc. wynagrodzenia.

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje rodzicom lub opiekunom prawnym dzieci, którzy:

-opiekują się dzieckiem poniżej 8. roku życia. Z zasiłku można korzystać nie dłużej niż do dnia poprzedzającego ósme urodziny dziecka.

• są objęci ubezpieczeniem chorobowym (np. są pracownikami, zleceniobiorcami, osobami prowadzącymi działalność pozarolniczą).

Uwaga: Okresu wypłaty dodatkowego zasiłku opiekuńczego (14 dni) nie wlicza się do ogólnego limitu 60 dni, które przysługują na opiekę nad dzieckiem do lat 14.

Aby uzyskać dodatkowy zasiłek opiekuńczy, wystarczy złożyć oświadczenie do swojego płatnika składek, np. pracodawcy, zleceniodawcy. Wzór oświadczenia można pobrać na stronie internetowej ZUS.

Takie prawo przysługuje również osobom prowadzące działalność pozarolniczą - składają oświadczenie w ZUS i nie jest potrzebny wniosek Z-15A.

Aby otrzymać zasiłek należy złożyć oświadczenie o nieprzewidzianym zamknięciu żłobka (druku ZUS Z-15 A). Formularz obowiązuje zarówno gdy zasiłek opiekuńczy wypłaca płatnik, jak i gdy wypłaca go ZUS – dostępne są do pobrania na stronie ZUS-u.

W oświadczeniu o sprawowaniu osobistej opieki nad dzieckiem można podać łączny okres opieki nad dzieckiem albo wyłączyć z tego okresu dni, w których nie byłeś zobowiązany pracować, np. sobotę i niedzielę lub dziecko miało zapewnioną opiekę.

Pracownik powinien poinformować swojego pracodawcę, zleceniobiorca – swojego zleceniodawcę, a osoba prowadząca działalność pozarolniczą – bezpośrednio ZUS.

Informację o korzystaniu z zasiłku można podać dowolnym momencie, ale od tego uzależniona jest wypłata zasiłku. Bez oświadczenia nie jest możliwa wypłata. Zasiłek opiekuńczy jest wypłacany za każdy dzień sprawowania opieki.

Jeśli oboje rodzice dziecka pracują, to o dodatkowy zasiłek opiekuńczy może wystąpić jedno z rodziców. Mogą też podzielić się opieką nad dzieckiem w ramach limitu 14 dni. Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje rodzicom łącznie przez 14 dni, niezależnie od liczby dzieci wymagających opieki.

Zasiłek opiekuńczy oraz dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługują z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Oznacza to, że zasiłki nie obciążają funduszu pracodawców. Nawet jeżeli pracodawca wypłaca zasiłek (w przypadku gdy jest do tego zobowiązany), wypłacone kwoty rozlicza z ZUS.

Co ważne, nie jest konieczne uzyskanie zwolnienia lekarskiego u lekarza.