Przedsiębiorcy pytają, ZUS odpowiada [poradnik cz.1]

Przedsiębiorcy korzystający z środków osłonowych w ramach tarczy antykryzysowej mają nie lada orzech do zgryzienia. Nie dla wszystkich bowiem przepisy są jasne, często wymagają też dodatkowego wyjaśnienia i komentarza. I tu bardzo pomocne mogą być wskazówki Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, które przedstawiamy w pytaniach i odpowiedziach poniżej.

1. Czy z Tarczy Antykryzysowej mogą skorzystać tylko przedsiębiorcy?

Tarcza Antykryzysowa daje prawo do:

1) świadczenia postojowego dla osób prowadzących pozarolniczą działalność i osób wykonujących umowy cywilnoprawne; 2) zwolnienia z opłacania składek za marzec, kwiecień i maj 2020 r. przez:  osoby opłacające składki na własne ubezpieczenia, którzy prowadzili działalność przed 1 lutego 2020 r. i ich przychód uzyskany w pierwszym miesiącu, za który jest składany wniosek o zwolnienie z opłacania składek, nie był wyższy niż 300 proc. prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej w 2020 r. (tj. 15 681 zł),  duchownych,  płatników, którzy na dzień 29 lutego 2020 r. zgłosili do ubezpieczeń społecznych mniej niż 10 osób i byli płatnikami przed 1 lutego 2020 r.; 3) ulgi w postaci odroczenia terminu płatności albo rozłożenia na raty należności od stycznia 2020 r. bez opłaty prolongacyjnej – dla wszystkich płatników.

2. Czy ulgi z Tarczy Antykryzysowej dotyczą przedsiębiorców zarejestrowanych w  CEIDG czy w KRS?

W Tarczy Antykryzysowej przewiduje się skorzystanie: 1) ze świadczenia postojowego przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność, osoby wykonujące umowy cywilnoprawne; oraz niezależnie od formy prawnej prowadzenia działalności skorzystanie: 2) ze zwolnienia z opłacania składek za marzec, kwiecień i maj 2020 r. przez:  osoby opłacające składki na własne ubezpieczenia, którzy prowadzili działalność przed 1 lutego 2020 r. i ich przychód uzyskany w pierwszym miesiącu, za który jest składany wniosek o zwolnienie z opłacania składek, nie był wyższy niż 300% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej w 2020 r. (tj. 15 681 zł),  płatników, którzy na dzień 29 lutego 2020 r. zgłosili do ubezpieczeń społecznych mniej niż 10 osób i byli płatnikami przed 1 lutego 2020 r., 3) z ulg w postaci odroczenia terminu płatności albo rozłożenia na raty należności od stycznia 2020 r. bez opłaty prolongacyjnej.

3. Czy z ulgi będzie mogła skorzystać osoba, która rozpoczęła prowadzenie działalności 1 marca 2020 r.?

Tarcza Antykryzysowa przewiduje następującą pomoc dla płatników: świadczenie postojowe, zwolnienie z opłacania składek za okres marzec-maj br. oraz ulgi (odroczenie terminu płatności albo rozłożenie na raty należności bez opłaty prolongacyjnej). Każda z tych pomocy ma określone warunki, które muszą być spełnione. Osoba, która rozpoczęła działalność 1 marca br. nie może skorzystać ze świadczenia postojowego ani ze zwolnienia z opłacania składek, gdyż warunkiem dla tych osób jest rozpoczęcie działalności przed 1 lutego 2020 r.. Może natomiast za marzec 2020 r. i dalsze miesiące (do zakończenia stanu epidemicznego lub stanu epidemii) skorzystać z ulgi w postaci odroczenia terminu płatności albo rozłożenia na raty należności bez opłaty prolongacyjnej.

4. Czy w placówce ZUS można pobrać papierowe formularze wniosków o wsparcie z ZUS?

Obecnie - ze względów bezpieczeństwa - papierowe formularze nie są dostępne w placówkach ZUS. Wnioski do wydruku są dostępne na stronie internetowej www.zus.pl. Najlepszym i najbezpieczniejszym sposobem złożenia wniosku do ZUS jest przekazanie go drogą elektroniczną przez portal Platformy Usług Elektronicznych (PUE) ZUS. Wszystkie wnioski związane z uzyskaniem wsparcia z ZUS są tam dostępne. Na stronie www.zus.pl można natomiast zapoznać się ze szczegółowymi informacjami jak - krok po kroku - takie wnioski wypełnić i wysłać elektronicznie.

5. Czy osoba, która prowadzi działalność od 1 stycznia 2020 r. i korzysta z ulgi na start (opłaca tylko składkę zdrowotną), może skorzystać ze świadczenia postojowego i zwolnienia z opłacania składek za marzec-maj 2020 r.?

Taka osoba może skorzystać ze świadczenia postojowego. W przypadku świadczenia postojowego przepisy wprost wskazują, że może z nich skorzystać spełniająca inne określone ustawą warunki osoba prowadząca działalność gospodarczą na podstawie przepisów Prawa przedsiębiorców (art. 15zq ust. 1 pkt 1 ustawy). Osoba, która przez pierwsze 6 miesięcy jest zwolniona z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i płaci tylko składkę zdrowotną jest przedsiębiorcą w rozumieniu Prawa przedsiębiorców (art. 18 ust. 1 tej ustawy).

Taka osoba nie może skorzystać ze zwolnienia opłacenia nieopłaconych należności z tytułu składek za marzec, kwiecień i maj 2020 r. W przypadku zwolnienia z obowiązku opłacenia nieopłaconych należności z tytułu składek za marzec, kwiecień i maj 2020 r., art. 31zo ust.2 wskazuje, że ze zwolnienia mogą skorzystać płatnicy składek, którzy są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność i opłacają składki wyłącznie na własne ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, o których mowa w art. 8 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Osoby zwolnione przez 6 miesięcy z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne (czyli korzystające z tzw. ulgi na start) zgodnie z art. 8 ust. 6 pkt 1 nie są uznawane za osoby prowadzące pozarolniczą działalność w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych.

Dlatego też osoby korzystające z ulgi na start mogą skorzystać ze świadczenia postojowego i nie mogą otrzymać zwolnienia z obowiązku opłacania składek za marzec, kwiecień i maj 2020 r.

6. Czy płatnik może mieć zaległości starając się o zwolnienie z opłacania składek lub świadczenie postojowe, jeśli tak, to od kiedy? Czy z 2019 roku, czy z 2020 roku? Czy świadczenie dla osób samozatrudnionych będzie przysługiwało płatnikom, którzy posiadają zaległości składkowe (objęte lub nieobjęte układem ratalnym)? Czy jeżeli płatnik zapłaci zaległości na 31 grudnia 2019 r. i opłaci je przed złożeniem wniosku, może skorzystać ze zwolnienia z opłacania składek?

Zwolnienie z opłacania należności z tytułu składek, stanowi pomoc publiczną. Zgodnie z Komunikatem Komisji, pomoc publiczna może być udzielona wyłącznie przedsiębiorcy, który na dzień 31 grudnia 2019 r. nie znajdował się w trudnej sytuacji w rozumieniu przepisów unijnych, ale który później napotkał trudności lub znalazł się w trudnej sytuacji z powodu epidemii COVID-19. Oznacza to m.in., że przedsiębiorca ubiegający się o zwolnienie z opłacania należności z tytułu składek nie mógł na 31 grudnia 2019 r. spełniać kryteriów do objęcia go postępowaniem upadłościowym, a więc nie powinien mieć opóźnień w wykonaniu zobowiązań pieniężnych.

ZUS w związku z tym przyjął, że ze zwolnienia z opłacania należności z tytułu składek, o których mowa w „tarczy antykryzysowej” będą mogli skorzystać przedsiębiorcy, którzy na dzień 31 grudnia 2019 r. nie zalegali z opłacaniem należności z tytułu składek za okres dłuższy niż 12 m-cy.

Jeżeli przedsiębiorca na 31 grudnia 2019 r. miał zadłużenie za okres dłuższy niż 12 m-cy, ale zawarł z ZUS do tego dnia umowę o rozłożenie należności z tytułu składek na raty i umowę tę realizuje, będzie mógł być zwolniony z opłacania należności za okres od marca do maja 2020 r., jeżeli spełni pozostałe określone ustawą warunki. W przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą ubiegających się o świadczenie postojowe nie ma znaczenia stan rozliczeń z tytułu składek.

7. Czy przedsiębiorca może jednocześnie wystąpić o zwolnienie ze składek i ubiegać się o świadczenie postojowe?

W tarczy antykryzysowej przewiduje się, że ze świadczenia postojowego mogą skorzystać przedsiębiorcy, którzy prowadzą działalność gospodarczą na podstawie Prawa przedsiębiorców, jeżeli spełniają pozostałe określone w ustawie warunki. Ze zwolnienia z  opłacania składek mogą skorzystać osoby prowadzące pozarolniczą działalność w rozumieniu przepisów art. 8 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (jeżeli spełniają określone w ustawie warunki)., co wyłącza możliwość skorzystania z tej pomocy przedsiębiorców korzystających z ulgi na start, czyli opłacających przez 6 miesięcy tylko składkę na ubezpieczenie zdrowotne.

8. Czy ulegną zmianie wzory deklaracji rozliczeniowej?

Nie. Dokumenty rozliczeniowe w zawiązku z następstwie wystąpienia COVID-19 nie ulegają zmianie.

9. Czy można jednocześnie wystąpić o zwolnienie ze składek ZUS oraz dofinansowanie pracowników?

W ubieganiu się o zwolnienie z opłacania składek nie przeszkadza korzystanie z innej pomocy przewidzianej w związku z COVID – 19. Należy jednak ustalić czy skorzystanie ze zwolnienia z opłacania składek za marzec, kwiecień i maj, nie będzie przeszkodą w uzyskaniu innej pomocy np. na dofinansowanie pracowników.

10. Czy pełnomocnictwo posiadane przez biuro rachunkowe do wszelkich czynności przed ZUS i do PUE (w tym do roli „ubezpieczonego” i „świadczeniobiorcy”) uprawnia do podpisania i wysłania wniosków przez PUE?:

• RSP-C Wniosek o świadczenie postojowe w związku z przeciwdziałaniem skutkom wywołanym COVID-19 dla umów cywilnoprawnych (wypełnia zleceniodawca lub zamawiający) – rejestracja wniosków wg. danych osoby wykonującej umowę cywilnoprawną podanych we wniosku
• RSP-D Wniosek o świadczenie postojowe w związku z przeciwdziałaniem skutkom wywołanym COVID-19 dla osób prowadzących działalność gospodarczą - rejestracja wg. danych prowadzącego działalność podanych we wniosku
• RDZ Wniosek o zwolnienie z obowiązku opłacenia należności z tytułu składek za marzec - maj 2020 r. - rejestracja wg. danych wnioskodawcy podanych we wniosku

Tryb składania wniosków wynika wprost z przepisów Tarczy antykryzysowej.

W przypadku umów cywilnoprawnych (umów zlecenia, umów agencyjnych, na warunkach zlecenia oraz umów o dzieło) wniosek o świadczenie postojowe jest składany za pośrednictwem zleceniodawcy lub zamawiającego. Jest to niezbędne i uzasadnione, gdyż zleceniodawca oraz zamawiający wypełniają i potwierdzają dane zawarte we wniosku przekazywanym do ZUS. Do wniosku musi także zostać załączona kopia umowy cywilnoprawnej. Jeżeli zleceniodawca, alba zamawiający działają przez pełnomocnika, to taki wniosek o świadczenie postojowe może być złożone przez pełnomocnika jeżeli jest złożone pełnomocnictwo. Należy pamiętać, że udzielone pełnomocnictwo dla biura rachunkowego nie oznacza, że płatnik składek jest zwolniony z odpowiedzialności. Nadal to płatnik, bierze pełną odpowiedzialność za działania podejmowane przez biuro rachunkowe i to płatnik w razie popełnienia błędu przez biuro ponosi tego konsekwencje. Dlatego też, jeżeli biuro rachunkowe poda we wniosku nieprawdziwe dane, to płatnik poniesie z tego tytułu konsekwencje.

Czytaj TEŻ: Nowy, wielki plan: Tarcza Finansowa. Oto szczegóły!

CZYTAJ TEŻ: Wsparcie dla przedsiębiorców. Odpowiadamy na pytania

CZYTAJ TEŻ: W tym roku czas na PIT upływa 1 czerwca

Oprac. ZUS/kp