Finansowy dramat w miastach

Mimo, że w 79 proc. spośród 522 przebadanych miast odnotowało pogorszenie sytuacji finansowej w czasie pandemii, niemal połowa miast (45 proc.) zapowiada inwestycje w cyfryzację usług społecznych, wynika z raportu „Polskie miasta w czasach pandemii”, przygotowanego przez Polski Instytut Ekonomiczny (PIE).

Raport stanowi podsumowanie wyników badań ankietowych przeprowadzonych wśród 522 polskich miast (co stanowi 55 proc. wszystkich miast w Polsce). Badane ośrodki cechują się zróżnicowaną charakterystyką, znalazły się wśród nich zarówno ośrodki lokalne wielofunkcyjne, ośrodki ponadlokalne, jak i miasta aglomeracyjne oraz miasta rdzeniowe metropolii.

Na podstawie danych przekazanych przez przedstawicieli miast i pracowników urzędów miejskich oraz stworzonej przez analityków PIE zmiennej obejmującej sytuację finansową i ekonomiczną miast, warunki życia mieszkańców, lokalny rynek pracy, funkcjonowanie przedsiębiorstw, otoczenie biznesu oraz aktywność organizacji społecznych w miastach, wyróżniono cztery klasy miast: o bardzo złej, złej, dobrej i bardzo dobrej sytuacji społeczno-gospodarczej. Połowa ośrodków została zaliczona do grupy charakteryzującej się złą sytuacją, zaś 27 proc. miast cechuje się dobrą sytuacją. W bardzo złej sytuacji jest co dziesiąte badane miasto, z kolei w bardzo dobrej znajduje się 13 proc. z nich.

Skutki finansowe i gospodarcze pandemii COVID-19 okazały się bardzo dotkliwe dla polskich miast. Większość z nich doświadczyła pogorszenia sytuacji budżetowej, 25 proc. planuje zmniejszenie wydatków na kulturę i sport. Z drugiej strony zaobserwowano chęć zbudowania odporności poprzez inwestycje, co wiąże się jednak z zadłużeniem – 36 proc. miast planuje je zwiększyć w 2021 r. O zadłużeniu częściej myślą miasta większe oraz te, które przed pandemią znajdowały się w dobrej sytuacji społeczno-gospodarczej.

Wśród priorytetów inwestycyjnych znajduje się cyfryzacja. W przypadku miast powyżej 100 tys. mieszkańców aż 81 proc. badanych deklaruje wzrost działań w obszarze cyfryzacji swoich usług. W strategiach mniejszych ośrodków cyfryzacja nie jest aż tak istotna, co z jednej strony może wynikać z węższego zakresu realizowanych przez nie zadań publicznych, a z drugiej - pokazuje, że w dłuższym okresie negatywnym skutkiem pandemii może być powiększenie dystansu rozwojowego między ośrodkami bardziej zamożnymi i większymi, a miastami będącymi w gorszym położeniu społeczno-gospodarczym - mówi kierownik zespołu foresightu gospodarczego PIE Katarzyna Dębkowska.

Jeżeli chodzi o sytuację finansową, 79 proc. badanych miast odnotowało jej pogorszenie. Pandemia uderzyła także w warunki życia mieszkańców, przede wszystkim w funkcjonowanie służby zdrowia, placówek edukacyjnych, ośrodków kultury, sportu i rekreacji, jak również w warunki działalności przedsiębiorstw – 47 proc. miast zgłaszało pogorszenie sytuacji, jeżeli chodzi o prowadzenie biznesu. Zdecydowanego pogorszenia doświadczyły w większym stopniu miasta powyżej 100 tys. mieszkańców (37 proc.), w następnej kolejności miasta średnie (28 proc.) oraz małe (13 proc.). >Szczególne utrudnienia wystąpiły w największych ośrodkach, w których zlokalizowane są firmy turystyczne, gastronomiczne oraz z branży kultury i rozrywki. Jedynym obszarem, w którym sytuacja uległa poprawie, jest bezpieczeństwo sanitarne - w tym zakresie polepszenie odnotowano w 26 proc. badanych miast.

2021 rok będzie kluczowy dla miast z perspektywy kształtowania długofalowej odpowiedzi na kryzys pandemiczny i jego następstwa. Głównym wyzwaniem będzie utrzymanie płynności finansowej, wspomaganej w dużej mierze dotacjami, subwencjami oraz instrumentami kredytowymi. Wzrost zadłużenia planuje w najbliższym roku 36 proc. miast, a ponad 1/4 z nich jeszcze nie podjęła w tym zakresie decyzji, przy 35 proc. ośrodków deklarujących brak zmian w tym zakresie. Istotnym elementem zwiększania zasobów finansowych w najbliższym czasie będą zewnętrzne środki pomocowe, z których planuje skorzystać 30 proc. miast. 20 proc. miast zamierza zainwestować w poprawę jakości powietrza, a 14 proc. chce zwiększyć strumień inwestycji w infrastrukturę rowerową. 46 proc. miast deklaruje intensyfikację działań w obszarze bezpieczeństwa sanitarnego. Ponadto, w ramach zwiększenia bezpieczeństwa zdrowotnego pracowników urzędów, 39 proc. miast zamierza wprowadzić hybrydowy system pracy na wybranych stanowiskach.

ISBnews/RO

CZYTAJ TEŻ: 22 mln euro dla Lewandowskiego! Najwięcej w Bayernie. A inni - SPRAWDŹ