Uroczyste zgromadzenie Sejmu, Senatu i litewskiego Seimasu. Przemówienia prezydentów Polski i Litwy

W poniedziałek, tuż po godz. 9 w Sejmie rozpoczęło się uroczyste, polsko-litewskie zgromadzenie posłów i senatorów z okazji 230. rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 maja. Głos zabrali prezydenci Polski i Litwy - Andrzej Duda i Gitanas Nauseda.

W trakcie zgromadzenia zaplanowano łączenie z litewskim Seimasem.

W gmachu Sejmu prezydenta Litwy powitali prezydent Duda oraz marszałkowie Sejmu i Senatu - Elżbieta Witek i Tomasz Grodzki. Do Sejmu przybył także premier Mateusz Morawiecki.

Zgromadzenie posłów i senatorów rozpoczęło się od odegrania hymnów Polski i Litwy.

Konstytucja 3 Maja to nie tylko dokument z przeszłości, lecz także niegasnące źródło siły i mądrości Polaków - mówiła marszałek Sejmu Elżbieta Witek w poniedziałek podczas uroczystego polsko-litewskiego zgromadzenia posłów i senatorów w 230. rocznicę uchwalenia tej Konstytucji.

230 lat temu podczas obrad Sejmu Wielkiego uchwalono dokument będący ostatnią wolą i testamentem gasnącej ojczyzny, a zaraz najwybitniejszym i najbardziej dalekowzrocznym dokonaniem polskiego parlamentaryzmu. Dzisiaj patrząc na to wielkie dzieło naszych przodków czujemy mocniej i rozumiemy lepiej, że każdy z nas jest obywatelem państwa, które tworzymy i kształtujemy wspólnie - powiedziała Elżbieta Witek.

Nasi przodkowie chcieli ugruntować wolność i obronić zagrożoną niepodległość, dlatego zdecydowali się na wielką reformę ustrojową; Konstytucja 3 maja zapisała się jako wzorzec uniwersalnych wartości - mówił w Sejmie w 230. rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja prezydent Andrzej Duda.

W dniu, w którym dziejowa przeszłość tak namacalnie spotyka się ze współczesnością, wsłuchujemy się w przesłanie naszych przodków, bo to świadectwo ich mądrości, odpowiedzialności i patriotyzmu, bo to nasze chlubne polskie i litewskie dziedzictwo, bo to wielki pomnik historii znaczący dla rozwoju europejskiej i ogólnoludzkiej cywilizacji - powiedział prezydent w poniedziałek podczas uroczystego polsko-litewskiego zgromadzenia posłów i senatorów.

Świętujmy jubileusz uchwalenia Konstytucji 3 maja w imię pamięci, a zarazem w imię przyszłości; chcemy pamiętać, że Konstytucja 3 maja to opowieść o potędze wspólnoty i potędze zgody narodowej, o sile wolności, praworządności i demokracji - powiedział w Sejmie prezydent Andrzej Duda.

Jesteśmy dziedzicami wielkiego i w znaczącej mierze wyjątkowego dzieła: wyprzedzając o kilka miesięcy pierwszą konstytucję francuską, nasza ustawa rządowa była mądrym połączeniem idei europejskiego Oświecenia oraz naszej własnej wielowiekowej tradycji republikanizmu. Była wyrazem unikatowej kultury politycznej, która do dziś składa się na nasze duchowe DNA, na naszą tożsamość: kultury obywatelskiej wolności, której tak bardzo brakowało ówcześnie w wielu państwach zachodniej Europy, rządzonych przez absolutnych monarchów i ich biurokrację - mówił prezydent Duda.

Wskazywał, że najważniejszym celem konstytucji było umocnienie obywatelskiej wolności i jej poszerzenie na stan mieszczański, a jednocześnie wzmocnienie rządności i sprawności państwa, aby ochronić jego niepodległość, zagrożoną przez sąsiednie imperia. Dlatego - zwracał uwagę - większe uprawnienia otrzymała władza wykonawcza, zniesione zostało liberum veto i otwarto drogę do budowy nowoczesnego narodu, a właściwie kilku współtworzących Rzeczpospolitą narodów.

Prezydent mówił, że dowodzi tego dopełniający dzieła konstytucji wydany w październiku 1791 r. akt Zaręczenia Wzajemnego Obojga Narodów. „To piękne, symboliczne miano. Zaręczenie oznacza upewnienie, gwarancję, a jednocześnie wprost nawiązuje do aktu zaręczeń, który nieodłącznie kojarzy się z bliskością, zaufaniem i miłością dwojga osób wybierających siebie nawzajem na zawsze” - dodał.

W tym akcie zaręczenia stanowiącym istotny filar ustrojowy Rzeczypospolitej, Korona i Litwa potwierdzały swój związek i udzielały sobie nawzajem gwarancji. Akt ten wychodził naprzeciw oczekiwaniu elity politycznej Wielkiego Księstwa Litewskiego, by zaznaczyć równość Polaków i Litwinów w ich odnowionym państwie. Twórcy konstytucji pokazali w ten sposób umiejętność - tak potrzebną i dzisiaj - budowania jedności bez niszczenia wielości, tworzenia wspólnoty opartej na fundamencie kompromisu - mówił Andrzej Duda.

Świętujmy jubileusz uchwalenia Konstytucji 3 maja w imię pamięci, a zarazem w imię przyszłości. Jedno bezpośrednio wiąże się z drugim. Pamięć bowiem, dumna, wierna, a także rozumiejąca, pozwala wyciągać wnioski, jest wielką siłą. Daje nam ona poczucie zakorzenienia, tożsamości oraz ugruntowaną na doświadczeniach mocną wiedzę, czego chcemy, a czego nie chcemy. Pamięć służy pomyślnej i przemyślanej przyszłości - oświadczył prezydent.

Zaznaczył, że chcemy pamiętać, że Konstytucja 3 maja i jej historyczna spuścizna to wspaniała, inspirująca opowieść, przede wszystkim o energii witalnej, o aktywizmie, o zdolności do samonaprawy, o poczuciu odpowiedzialności za dobro wspólne. „Jest to również opowieść o potędze wspólnoty i potędze zgody narodowej (…). Jest to zarazem opowieść o sile wolności, praworządności i demokracji” - dodał.

Litwa nadal kroczy ramię w ramię z Polską, jesteśmy członkami UE i NATO, wspólnie troszczymy się o więzi polityczne, obronne, gospodarcze i kulturowe; dążymy do zapewnienia bezpieczeństwa naszego regionu - mówił w Sejmie w 230. rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja prezydent Litwy Gitanas Nauseda.

W tym pamiętnym dniu swoim przykładem świadczymy niezłomną wspólnotę Litwy i Polski. Od ślubu Władysława Jagiełły z Jadwigą nasze szlaki dążyły w jednym kierunku - czasami osobno, ale z biegiem czasu coraz bardziej zbliżając się do siebie - mówił litewski prezydent.

Dodał, że u podstaw stosunków między naszymi krajami zawsze było wyraźne poczucie przynależności do zachodniej cywilizacji oraz obowiązek podtrzymywania i obrony jej wartości.

Konstytucja 3 maja należy jednakowo do Litwinów, Polaków i innych narodów regionu o tyle, o ile są gotowe wziąć na siebie odpowiedzialność za przyszłość tej tradycji - mówił Gitanas Nauseda.

Prezydent Litwy podkreślał, że wspólne dążenia Polski i Litwy nie stanowią zagrożenia dla suwerenności państw. „Polska i Litwa zbyt długo cierpiały jarzmo obcych państw, by nie umiały docenić i doceniać niepodległości jedna drugiej” - mówił Nauseda.

Podkreślał wspólne stanowiska obu krajów pod względem stosunków z sąsiadami, obrony, bezpieczeństwa i stosunków gospodarczych.

Aspiracją na miarę XXI wieku jest poszukiwanie podobnie myślących, a nie oponentów, tudzież zaufanie do pozytywnej energii ludzi i państw, ponieważ stanowi to jedyną drogę do postępu - mówił Gitanas Nauseda.

Litwa nigdy nie uzna aneksji Krymu i będzie działać na rzecz zakończenia faktycznej okupacji części wschodniej Ukrainy - oświadczył prezydent Litwy Gitanas Nauseda. W Europie XXI wieku nie ma miejsce na nowe strefy wpływów, które negują suwerenność niepodległych państw - podkreślił.

Uchwała Sejmu i Senatu RP oraz Sejmu Litwy

Sejm i Senat RP oraz Sejm Litwy podkreślając wyjątkowe dla narodów polskiego oraz litewskiego znaczenie aktu z 1791 roku oddają hołd dziedzictwu nowożytnego konstytucjonalizmu - głosi uchwała w sprawie uczczenia 230. rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja i Zaręczenia Wzajemnego Obojga Narodów

Uchwałę tę przyjętą przez polski Sejm i Senat oraz litewski Sejm odczytano w poniedziałek podczas uroczystego polsko-litewskiego zgromadzenia posłów i senatorów, które odbyło się w 230. rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Podczas uroczystości w Warszawie odczytał ją marszałek Senatu Tomasz Grodzki, a w Wilnie przewodnicząca litewskiego Sejmu Viktoria Czmilyte-Nielsen.

W uchwale przypomniano, że „230 lat temu w Sali Senatorskiej Zamku Królewskiego w Warszawie, rezydencji władców Rzeczypospolitej Obojga Narodów została uchwalona Konstytucja 3 maja, pierwsza spisana Konstytucja w Europie”.

„Ustawa Rządowa opierała się na koncepcji demokratyzacji stosunków społecznych i zasadzie podziału władzy. Była wyrazem dążenia do budowy silnego państwa. Stanowiła formę umowy społecznej opierającej się na przekonaniu, że – jak zapisano w artykule V Konstytucji – +wszelka władza społeczności ludzkiej początek swój bierze z woli narodu+. Poszanowanie praw jednostki i utrwalenie etosu obywatelskiego miały gwarantować potęgę kraju” - głosi uchwała.

Zaznaczono w niej, że Konstytucja 3 Maja „wprowadzała monarchię konstytucyjną, ustrój który w większości państw europejskich rozwinął się dopiero w następnym stuleciu”.

„Konstytucja była wyraźną manifestacją suwerenności politycznej, demonstracją tej niezależności wobec mocarstw ościennych oraz wezwaniem do odnowy Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Uchwalenie Konstytucji 3 Maja stanowiło dowód odpowiedzialności politycznej elit polskich i litewskich oraz świadectwo zwycięstwa innowacyjnej myśli prawnoustrojowej. „Do wartości tych nawiązano w Zaręczeniu Wzajemnym Obojga Narodów – ustawie wykonawczej do Konstytucji uchwalonej przez Sejm Czteroletni 20 października 1791 r. Potwierdzono w nim siłę wspólnoty wielonarodowej zbudowanej na fundamentach republikańskich” - czytamy w uchwale.

„Sejm i Senat Rzeczypospolitej Polskiej oraz Sejm Republiki Litewskiej, podkreślając wyjątkowe dla Narodów Polskiego oraz Litewskiego znaczenie aktu z 1791 r., oddają hołd dziedzictwu nowożytnego konstytucjonalizmu i wyrażają przekonanie, że idee przyświecające uchwaleniu Konstytucji 3 Maja i Zaręczenia 2 Wzajemnego stały się podstawą politycznej tożsamości obywateli krajów – spadkobierców Rzeczypospolitej Obojga Narodów” - głosi uchwała.

PAP/RO

CZYTAJ TEŻ: 230 lat temu, 3 maja uchwalono pierwszą w Polsce ustawę zasadniczą