Upadłość konsumencka
Instytucja upadłości konsumenckiej nie funkcjonuje w Polsce właściwie. Nowe regulacje prawne są konieczne, ponieważ bliżej nieokreślona liczba Polaków jest nadmiernie zadłużonych często nie z własnej winy. Osoby niepłacące nawet bieżących rachunków, czynszu przez dłuższy okres czasu są zaliczane do grupy wykluczonej finansowo i społecznie.
W krajach Unii Europejskiej, USA od wielu lat funkcjonuje upadłość konsumencka. W Polsce te regulacje nie znajdują się w odrębnej ustawie, lecz w przepisach ustawy prawo upadłościowe i naprawcze, która reguluje upadłość przedsiębiorców. Są, więc co prawda, odrębne przepisy w tej ustawie odnoszące się do upadłości konsumentów, lecz są one nie zawsze spójne i precyzyjne. Dobrze by było, aby upadłość osób fizycznych (konsumentów) regulowała odrębna ustawa. Taki projekt ustawy w poprzedniej kadencji napisał PiS. Został on jednak odrzucony. Nie ma więc chyba sensu go obecnie ponownie składać, bo pewnie zostałby znowu odrzucony.
Mając na uwadze konieczność wprowadzenia zmian w trybie pilnym Senatorowie PiS zaproponują niebawem nowelizację obowiązujących przepisów, które umożliwią objęcie upadłością konsumencką: dłużników prowadzących we własnym imieniu gospodarstwa rolne, dłużników prowadzących działalność gospodarczą jako osoby fizyczne i wspólnicy spółek osobowych, jeżeli ich długi związane z wykonywaniem działalności gospodarczej stanowią nie więcej niż 25% łącznej kwoty zadłużenia. Przepisami znowelizowanej ustawy o upadłości konsumenckiej byliby też objęci małżonkowie osób, które złożyły wniosek o ogłoszenie upadłości.
Nowelizacja obowiązującej ustawy dawałaby też możliwość zawarcia w trakcie postępowania upadłościowego układu z wierzycielami przy istotnej roli organizacji pozarządowych jako pośredników (takiej możliwości w świetle obowiązujących przepisów nie ma). Przy obowiązującej upadłości likwidacyjnej szereg przepisów byłaby zmodyfikowana i wyłączona. Inaczej wyglądałaby też kwestia związana z dachem nad głową dla upadłego i jego bliskich. Z sumy uzyskanej ze sprzedaży mieszkania upadłego, wchodzącego do masy upadłościowej, wydzielana byłaby kwota na zakup dla upadłego taniego innego mieszkania.
Zmiany proponowane wyżej są konieczne. Leżą one bowiem zarówno w interesie wierzycieli jak i samych dłużników. Nie rozwiązują one jednak problemu kompleksowo. Może to uczynić jedynie nowa ustawa, wzorująca się na ustawach obowiązujących chociażby w Niemczech, czy Francji.
Instytucja upadłości konsumenckiej jest kłopotliwa dla rządzących, gdyż odzwierciedla skalę wykluczenia społecznego. Skoro upadłość konsumencka nie funkcjonuje – to problemu nie ma.
