Prawne narko-zmiany w USA

Izba Reprezentantów opowiedziała się we wtorek za ujednoliceniem systemu kar za handel kokainą w postaci wolnej zasady (kraku) i soli kokainy (proszku). Wyroki za handel krakiem są w USA 18 razy wyższe niż te za obrót proszkiem.

Za przyjęciem tzw. Equal Act, mającego na celu wyeliminowanie dysproporcji w stosowaniu prawa, opowiedziała się przytłaczająca większość deputowanych z obu partii w izbie niższej Kongresu. Za zrównaniem kar opowiedziało się 361 kongresmenów, przeciwko było 66. Jak podkreśla Reuters, nieproporcjonalnie wysokie kary za handel i posiadanie kraku skutkowało nieporównanie częstszym wysyłaniem do więzień czarnoskórych Amerykanów, którzy sięgają głównie po tańszy niż sole kokainy krak.

Reuters powołując się na specjalistów od prawa karnego twierdzi, że ustawa ma szansę przejść w Senacie, który w najbliższym czasie zajmie się ta ustawą. Wcześniej projekt ustawy poparło Ministerstwo Sprawiedliwości.

Dysproporcje w skazywaniu za krak i kokainę w proszku sięgają czasów wojny gangów narkotykowych w latach 80. W 1986 roku Kongres przyjął ustawę stanowiącą, że przestępstwa związane z handlem narkotykami obowiązkowo podlegają karze, która nie może być niższa aniżeli minimalny wyrok, jaki kiedykolwiek zapadł w sprawie. Za handel krakiem wyroki były zaś stukrotnie wyższe niż za obrót kokainą w proszku.

W konsekwencji, zgodnie z zasadami prawa precedensowego, osoba skazana za sprzedaż 5 gramów kraku otrzymywała taką samą karę jak ktoś, kto sprzedał 500 gramów proszku. W roku 2010 w ramach ustawy o wyrównanym skazywaniu (Fair Sentencing Act) proporcja między wyrokami za te dwie formy kokainy zmniejszyła się i wynosiła odtąd 18 do 1.

W roku 2018, w czasie kadencji prezydenta Donalda Trumpa, Kongres przyjął kolejną ustawę (First Step Act) mającą jeszcze bardziej zmniejszyć dysproporcję, w tym - również w wypadku już zapadłych wyroków. Na wsteczne stosowanie nowej normy nie zgodził się jednak Sąd Najwyższy USA.

Powołując się na dane amerykańskiej komisji ds. wyroków (U.S. Sentencing Commission) Reuters podaje, że 87,5 proc. ludzi przebywających w federalnych więzieniach za handel narkotykami, głównie krakiem, to czarnoskórzy mężczyźni. Z ustaleń Ashbury Park Press oraz dziennika „USA Today” wynika, że dealerzy i uzależnieni z tej grupy byli aresztowani częściej i otrzymywali surowsze wyroki więzienia niż biali oskarżeni o podobne przestępstwa.

W przypadku zatwierdzenia Equal Act dojdzie do retroaktywnej rewizji wydanych już wyroków - podkreślają amerykańskie media.

„Trzydzieści pięć lat najbardziej dyskryminacyjnej polityki w prawie federalnym wystarczy” – powiedział w rozmowie z agencją Reutera Kevin Ring prezes Families Against Mandatory Minimums (FAMM), organizacji sprzeciwiającej się karom z obowiązkowym „minimalnym wyrokiem”.

Z Nowego Jorku Andrzej Dobrowolski

PAP/ as/