NASA wybrała, zbada gwiezdne eksplozje, gwiazdy, galaktyki

Amerykańska agencja NASA wybrała cztery propozycje misji kosmicznych w ramach Explorers Program. Naukowcy chcą badać wybuchy gwiazd, odległe gromady galaktyk, pobliskie galaktyki i gwiazdy

Każdy z projektów otrzyma po 3 lub 0,7 mln dolarów (w zależności od kategorii projektu), będzie dalej analizowany i spośród czterech NASA wybierze jedną misję z kategorii Mission of Opportunity oraz jedną z kategorii Medium Explorer. Nastąpi to w 2024 roku, a wystrzelenie misji planowane jest odpowiednio na 2027 i 2028 rok. Koszt jednej misji, pomijając koszt wystrzelenia, nie powinien przekroczyć 300 lub 80 mln dolarów, w zależności od kategorii projektu).

O realizację rywalizują projekty UltraViolet EXplorer (UVEX), Survey and Time-domain Astrophysical Research Explorer (STAR-X), Moon Burst Energetics All-sky Monitor (MoonBEAM) oraz A LargE Area burst Polarimeter (LEAP).

UVEX ma przeprowadzić głęboki przegląd nieba w dwóch pasmach w ultrafiolecie. Pozwoli to lepiej poznać ewolucję galaktyk i cykl życia gwiazd. Obserwatorium będzie w stanie szybko nakierować się na wybuchy, aby uchwycić ultrafioletowe światło następujące po zjawiskach generujących fale grawitacyjne.

STAR-X ma potrafić szybko ustawić czuły teleskop rentgenowski o szerokim polu widzenia oraz teleskop ultrafioletowy na tymczasowe zjawiska astronomiczne, takie jak na przykład wybuchy supernowych. Głęboki przegląd w promieniowaniu rentgenowskim pozwoli opracować mapy gorącego gazu uwięzionego w odległych gromadach galaktyk.

MoonBEAM będzie krążyć po orbicie pomiędzy Ziemią, a Księżycem, dzięki czemu będzie w stanie patrzeć w dowolnej chwili na prawie całe niebo. Jego celem będą obserwacje błysków gamma wcześniej lub później niż to możliwe w przypadku teleskopów naziemnych lub znajdujących się na niskiej orbicie okołoziemskiej.

Z kolei LEAP ma być instrumentem zamontowanym na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS) w celu badania błysków gamma od energetycznych dżetów wystrzeliwanych w trakcie formowania się czarnej dziury po wybuchowej śmierci masywnej gwiazdy lub w wyniku połączenia się dwóch obiektów. Pomoże to w ustaleniu, która z teorii dotyczących natury dżetów jest właściwa.

Explorers Program to najstarszy nieustannie realizowany program NASA. Pierwszy Explorer był wystrzelony w 1958 roku, a do tej pory zrealizowano ponad 90 misji, w tym na przykład Uhuru oraz COBE, których badacze otrzymali Nagrody Nobla.

Czytaj też: Astronomowie odkryli „nową ziemię”. Rok trwa na niej 617 dni

PAP/mt