Wielkopolska – gazowe zagłębie
Choć polski (i światowy!) przemysł naftowy narodził się na Podkarpaciu, obecnie to w Wielkopolsce wydobywa się najwięcej gazu ziemnego w kraju. I na razie to się raczej nie zmieni, o czym świadczą ostatnie odkrycia zasobów tego surowca dokonane przez PGNiG
Parę dni temu Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo poinformowało o znalezieniu dwóch złóż gazu ziemnego, zawierających łącznie 600 mln m sześc. gazu zaazotowanego o wysokiej zawartości metanu, wynoszącej ponad 75 procent. Odkrycia dokonano w gminie Nowe Miasto nad Wartą (pow. średzki) oraz gminie Czempiń (pow. kościański). Zasoby znajdują się w utworach geologicznych czerwonego spągowca, które od wielu lat stanowią jeden z głównych obszarów działalności poszukiwawczej PGNiG w zachodniej Polsce. Spółka szacuje, że proces zagospodarowania nowych złóż, po którym rozpocznie się ich eksploatacja, potrwa ok. 3 lat.
Zasoby odkryte w powiecie średzkim to efekt współpracy PGNiG z ORLEN Upstream. Spółki rozpoczęły wiercenia w miejscowości Rogusko w lipcu 2022 roku. Kierunkowy otwór poszukiwawczy Rogusko-1K osiągnął całkowitą długość 3170 metrów. Odkrycia dokonano w piaskowcach eolicznych górnego czerwonego spągowca, charakteryzujących się bardzo dobrymi własnościami zbiornikowymi. Utwory te są wysoce perspektywiczne pod kątem występowania w ich obrębie przemysłowych akumulacji gazu ziemnego. Dowodzą tego złoża odkryte w okolicy w ubiegły latach.
Drugie złoże, położone na obszarze gminy Czempiń, zostało odkryte otworem poszukiwawczym Roszkowo-1, którego wiercenie PGNiG rozpoczęło w sierpniu 2022 roku. Odwiert zlokalizowany w miejscowości Piotrowo Drugie osiągnął głębokość 2800 m. Do jego zaprojektowania posłużyły wyniki badań sejsmicznych 3D. Złoże Roszkowo jest czwartym złożem gazu ziemnego odkrytym w tej części województwa wielkopolskiego. W ostatnich latach na obszarze koncesji Kościan-Śrem udokumentowano złoże Borowo (2018), Szczepowice (2019) oraz Granówko (2019).
To jednak nie wszystko – w sierpniu PGNiG poinformowało o odkryciu w miejscowości Sierosław pod Poznaniem złoża gazu o zasobności 650 mln m sześc. gazu zaazotowanego. Zgromadzony tam surowiec również cechuje się dużą zawartością metanu – rzędu ok. 80 procent (to właśnie metan jest nośnikiem energii, dlatego, co do zasady, im większa jego zawartość w gazie ziemnym, tym lepiej).
Złoże Sierosław położone jest na granicy gmin Tarnowo Podgórne i Dopiewo, w środkowej części Wielkopolski. Odkrycia dokonano otworem poszukiwawczym Sierosław-2H o długości ponad 3640 metrów. Po podłączeniu odwiertu do eksploatacji będzie on produkował rocznie ok. 40 mln m sześc. gazu ziemnego zaazotowanego rocznie.
Podobnie jak Rogusko i Roszkowo Sierosław znajduje się w utworach geologicznych czerwonego spągowca. Lokalizacja odwiertu Sierosław-2H została wytypowana w oparciu o analizę wyników badań geofizycznych zrealizowanych metodą trójwymiarowego zdjęcia sejsmicznego.
Sukcesy poszukiwawcze PGNiG to bardzo dobra wiadomość z punktu widzenia zabezpieczenia dostaw gazu dla polskich odbiorców. Wydarzenia ostatniego roku i europejski kryzys energetyczny, spowodowany wykorzystaniem przez Rosję surowców jako narzędzia nacisku politycznego, wyraźnie pokazały, jak ważną rolę ogrywa eksploatacja własnych zasobów gazu w zaspokajaniu potrzeb energetycznych kraju.
Dlatego PGNiG planuje nadal prowadzić prace poszukiwawcze na terenie Wielkopolski, a także w innych częściach kraju. Co ważne, w przypadku odkrycia kolejnych złóż, ich eksploatacja będzie mieć korzystny wpływ także na kondycję finansową samorządów, na terenie których znajdują się zasoby. Spółki prowadzące wydobycie ropy i gazu mają bowiem obowiązek uiszczać tzw. opłatę eksploatacyjną uzależniona od wielkości wydobycia. Opłata dzielona jest pomiędzy gminy, powiaty, województwa, na terenie których znajduje się złoże, oraz, dodatkowo, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Największym beneficjentem są gminy, które otrzymują 60 proc. należnej opłaty. Część przypadająca na powiaty i województwa wynosi po 15 proc., a w przypadku NFOŚiGW – 10 procent.
W ubiegłym roku z tytułu opłaty eksploatacyjnej PGNiG przekazało na rzecz samorządów około 125 mln zł, przy czym najwięcej, bo ponad 54 mln zł, otrzymały jednostki z województwa Wielkopolskiego.
Dodatkowym źródłem dochodów gmin związanym z działalnością wydobywczą PGNiG jest podatek od nieruchomości przeznaczonych pod infrastrukturę związaną z eksploatacją ropy i gazu. W 2021 roku spółka zapłaciła z tego tytułu 69,2 mln złotych, z czego prawie 19 mln zł gminom z województwa wielkopolskiego.
Eksploatacja ropy i gazu z danego złoża to na ogół działalność wieloletnia, zapewniająca samorządom pewne źródło dodatkowego dochodu. Ułatwia to im planowanie długofalowej polityki inwestycyjnej w oparciu o wpływy uzyskiwane od PGNiG.
