OSW: w Chinach partia wraca do całkowitej kontroli

W reżimach komunistycznych żyje na świecie ponad 1,5 mld ludzi, przede wszystkim w Chinach. Tamtejsza partia dokonuje obecnie restalinizacji, wraca do całkowitej kontroli nad gospodarką i głębokiej ingerencji w życie prywatne – ocenia dr Michał Bogusz z Ośrodka Studiów Wschodnich.

Jak potwierdza amerykańska Fundacja Pamięci Ofiar Komunizmu (VOC) komunizm jest historycznie odpowiedzialny za śmierć ponad 100 mln ludzi. Fundacja promuje wizję świata „wolnego od fałszywej nadziei marksizmu i bezpiecznego od tyranii komunizmu”.

Jako przykłady współczesnych państw socjalistycznych wymienia Chiny, Kubę, Laos, Koreę Północną, Wietnam i Wenezuelę.

Musimy stawić czoło tym reżimom i musimy walczyć o wolność dla ponad miliarda ludzi przetrzymywanych przez nie w niewoli – przekonuje VOC na swojej stronie internetowej.

Uwagę obserwatorów przykuwa szczególnie narastająca globalna rywalizacja pomiędzy USA a komunistycznymi Chinami. Pekin dąży do rewizji porządku światowego ustalonego po zakończeniu zimnej wojny i podważenia dominującej pozycji Waszyngtonu. Rosną obawy, że prędzej czy później może to doprowadzić do konfliktu między mocarstwami, na przykład jeśli ChRL zechce siłą przejąć kontrolę nad Tajwanem.

Moim zdaniem mamy do czynienia z powrotem wielkiego konfliktu ideologicznego. Po zwycięstwie w zimnej wojnie Zachód uznał, że nie ma alternatywy ideologicznej i w dużym stopniu +odpuścił+ sobie kwestie socjalne, czemu towarzyszyła deindustrializacja i eksport miejsc pracy m.in. do Chin – uważa dr Michał Bogusz.

Zamieszkane przez 1,4 mld ludzi Chiny „na pewno są komunistyczne w potocznym sensie tego słowa, które określa ustrój autorytarny lub totalitarny, gdzie pełnia władzy jest w rękach partii odwołującej się do ideologii komunistycznej, rządy są oparte na doktrynie jednolitości organów państwa, istnieje kontrola informacji, a wszelka opozycja jest eliminowana” – wyjaśnia analityk OSW.

W ostatnich dziesięcioleciach wielu na Zachodzie liczyło, że integracja handlowa, naukowa i społeczna z Chinami doprowadzi do liberalizacji ich ustroju. Jednak Xi Jinping, który rządzi partią od 2012 roku, rozwiał te nadzieje, dodatkowo centralizując władzę, nasilając presję ideologiczną, zaostrzając cenzurę i umacniając sektor państwowy w gospodarce.

Wszystko wskazuje, że KPCh po latach względnej liberalizacji gospodarczej wraca do całkowitej kontroli państwa nad gospodarką oraz głębokiej ingerencji w życie prywatne Chińczyków. Osobiście uważam, że mamy do czynienia z restalinizacją i końcem +chińskiego NEPu+, który trwał ponad 30 lat – ocenia dr Bogusz, odnosząc się do Nowej Polityki Ekonomicznej, doktryny gospodarczej w ZSRR z lat 20. XX wieku.

Według eksperta nowe środki nadzoru, wykorzystujące nowoczesne technologie, powodują, że model represji w Chinach się zmienia. „Nie trzeba już eliminować fizycznie całych grup społecznych, aby utrzymać kontrolę nad całością społeczeństwa” – ocenia dr Bogusz.

Jednak mord jako narzędzie polityczne nie zniknął, ale jest stosowany bardziej selektywnie i często w ukryciu. Stąd zjawisko +znikania+ ludzi. Niektórzy się odnajdują z wieloletnimi wyrokami, ale nie wszyscy. Najbardziej narażone są osoby nieznane, których imiona i nazwiska nie są znane zagranicznym mediom i organizacjom obrońców praw człowieka – podkreśla Paweł Bogusz.

Władze Chin dysponują wszechobecnym systemem inwigilacji elektronicznej, którego skalę po części ujawniły metody nadzoru stosowane w czasie pandemii Covid-19. Prasa i internet podlegają ścisłej cenzurze, zachodnie media i serwisy społecznościowe są zablokowane, a osoby występujące przeciwko partii są ścigane i karane, jak choćby lekarz Li Wenliang, który próbował ostrzec przed koronawirusem czy uczestnicy niedawnych protestów przeciwko obostrzeniom.

VOC otworzyła w 2022 roku w Waszyngtonie muzeum poświęcone ofiarom komunizmu. Związani z fundacją analitycy prowadzili badania m.in. na temat masakry katyńskiej, a także współczesnej sytuacji praw człowieka w krajach komunistycznych, w tym w Sinciangu na zachodzie ChRL.

Eksperci ONZ wskazywali w ostatnich latach na wiarygodne doniesienia o nawet ponad milionie Ujgurów i innych muzułmanów zatrzymywanych w Sinciangu w „obozach reedukacji”, gdzie poddawano ich komunistycznej indoktrynacji. Zachodni badacze, w tym Adrian Zenz z VOC, zarzucali chińskim władzom poddawanie Ujgurek przymusowej sterylizacji, a władze USA oskarżyły Pekin o ludobójstwo. Władze Chin zaprzeczają.

Jednak, jak zauważa dr Bogusz, komunizm w Chinach ma również duży wpływ na mentalność całego społeczeństwa.

Niepodważalny sukces gospodarczy Chin ostatnich dekad jest w dużym stopniu efektem częściowego wycofania się państwa, co uwolniło innowacyjność Chińczyków, ale po 1989 roku i zmianie programów nauczania, i rosnącej od lat presji ideologicznej w szkołach, mamy do czynienia z nowym, bezkrytycznym pokoleniem – podkreśla Paweł Bogusz.

Coraz więcej chińskich akademików zwraca uwagę na brak zdolności do krytycznego myślenia nowego pokolenia i poprzez to malejącą innowacyjność. Ich głosy przebijają się mimo cenzury i często surowych konsekwencji, jakie ich spotykają za wyrażenie niepopularnych wśród rządzących opinii – zaznacza dr Bogusz.

PAP/RO

CZYTAJ TEŻ: Wojenna atmosfera w Rosji