Kto dziś żyje na wsi? Rolnicy są mniejszością
W latach 2004–2022 nominalne dochody ludności wiejskiej wzrosły ok. 3,5-krotnie, najwięcej z tytułu pracy poza działalnością rolniczą. Aż 72 proc. populacji wiejskiej to ludzie niezwiązani z gospodarstwem rolnym.
Takie wnioski płyną z raportu „Polska wieś 2024. Raport o stanie wsi”. Raporty, w których ukazywane są przemiany na polskiej wsi w aspektach: społecznym, technicznym, technologicznym oraz jakościowym wydawane są od 2000 r. przez Fundację na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa (FDPA).
»» Czytaj także tutaj: Alarmujące dane! Wieś się wyludnia
Jak piszą Barbara Chmielewska i Józef Stanisław Zegar, autorzy części poświęconej dochodom rolniczym, w ostatnim dwudziestoleciu na jakość życia na wsi znacząco wpływała akcesja Polski do UE. W tym okresie znacznie zmniejszyła się różnica w dochodach między ludnością wiejską a miejską, ale także poprawiły się warunki życia na wsi.
„Wieś staje się coraz bardziej atrakcyjnym i pożądanym miejscem do życia także dla wielu mieszkańców miast” - wskazują autorzy raportu.
Praca już nie na roli
Z danych GUS wynika, że w latach 2004–2022 nominalne dochody ludności wiejskiej per capita wzrosły około 3,5-krotnie – najwięcej z tytułu pracy na własny rachunek poza działalnością rolniczą (5,1-krotnie), nieco mniej w przypadku dochodów z pracy najemnej (4,9-krotnie), a najmniej w przypadku dochodów z działalności rolniczej (2,6-krotnie) i ze świadczeń społecznych (2,7-krotnie). Oznacza to, że dla większości mieszkańców wsi podstawowym źródłem dochodów jest praca poza rolnictwem.
Na wsi jest więc coraz mniej gospodarstw rolnych. W latach 2002–2020 ubyło ok. 1/3 gospodarstw rolnych, a wzrosła grupa gospodarstw „dwuzawodowych”, która obejmuje gospodarstwa utrzymujące się głównie z pracy najemnej (36 proc.).
Tylko 31 proc. stanowią gospodarstwa wyłącznie rolnicze.
W przemyśle i na budowie
Obecnie na wsi przeważa ludność niezwiązana z gospodarstwem rolnym – w 2020 r. stanowiła 72 proc. populacji wiejskiej (w 2018 r. 65 proc.).
Mieszkańcy wsi znajdują zatrudnienie głównie w pozarolniczych podmiotach gospodarki narodowej. Na koniec 2020 r. w przedsiębiorstwach mających siedziby na obszarach wiejskich pracowało 1,9 mln osób, co stanowiło 20 proc. pracujących w kraju.
Najwięcej osób pracowało w firmach prowadzących działalność przemysłową i budowlaną (44,8 proc.). Prawie co trzeci pracujący na wsi był zatrudniony w usługach, a co czwarty zajmował się handlem, naprawą pojazdów samochodowych, transportem, gospodarką magazynową, zakwaterowaniem, gastronomią, informacją i komunikacją.
Wyprowadzka z miasta
W końcu XX wieku pojawiła się migracja ludności z miast na wieś. Według autorów raportu, wieś jako miejsce zamieszkania zaczęło wybierać coraz więcej osób zamożnych, na dobrze płatnych stanowiskach, często reprezentujących wolne zawody lub będących już na emeryturze. Takiej decyzji sprzyjają z jednej strony m.in. na walory środowiskowe, ale z drugiej upowszechnienie internetu czy możliwość pracy zdalnej.
„Mieszkanie na wsi stało się modne, i jest tańsze” - czytamy w raporcie.
Autorzy zwracają uwagę, że migrujący na wieś nie tylko „podnoszą” średnią dochodów mieszkańców obszarów wiejskich, ale także wpływają na tworzenie i upowszechnianie innowacji i na zmiany kulturowe.
Anna Wysoczańska (PAP)/bz
»» O bieżących wydarzeniach w gospodarce i finansach czytaj tutaj:
Zapłacimy miliony Niemcom za tranzyt paliw
Bez Obajtka zyski Orlenu lecą na łeb
