Miliardy pomocy publicznej dla banków – Komisja Europejska mogła zostać wprowadzona w błąd
Kiedy w lutym 2014 r. Komisja Europejska przyjęła Credit Unions Orderly Liquidation Scheme (dokument określający warunki pomocy publicznej w związku z restrukturyzacją kas, zakładający możliwość uruchomienia na ten cel ponad 3 mld. zł), mogła, jak się wydaje, nie mieć pełnej wiedzy o krajowych realiach dotyczących braku możliwości udziału kas w opisanych w tym dokumencie rozwiązaniach, a co za tym idzie w korzystaniu z pomocy publicznej. Dokument ten przewiduje równość kas i banków, jako podmiotów przejmujących kasy znajdujące się w trudnej sytuacji finansowej w dostępie do udzielanej w związku z takim przejęciem pomocy publicznej.
Stało się tak ponieważ w przyjętych przez Komisję Nadzoru Finansowego Kryteriach branych pod uwagę przy ustalaniu możliwości udziału kas w przejmowaniu innych kas, będących w trudnej sytuacji finansowej, wyłączono od takiego udziału kasy, które są objęte programem postępowania naprawczego. Dokument ten nie był w ogóle konsultowany z Kasą Krajową, mimo, iż jest ona ustawowo upoważniona do reprezentowania interesów kas w relacji z organami administracji publicznej, a organy te mają obowiązek w myśl art. 44 ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy o SKOK zasięgać jej opinii.
Kilkakrotne zmiany sposobu obrazowania sytuacji finansowej kas i nakładanie na nie szeregu nowych obowiązków, bez zapewnienia odpowiednich okresów przejściowych, spowodowały iż w przypadku 44 kas przystąpiły one z własnej inicjatywy albo na podstawie zalecenia Komisji Nadzoru Finansowego (które nie podlega kontroli sądowej, gdyż nie jest wydawane w postępowaniu administracyjnym) do opracowania i realizacji programu postępowania naprawczego. Postępowanie raz rozpoczęte trwa do chwili zakończenia realizacji wieloletniego programu. Kasy te znajdują się w diametralnie różnej sytuacji finansowej.
Wprowadzenie kryterium, aby kasa przejmująca nie była objęta programem postępowania naprawczego powoduje zamknięcie możliwości dalszego rozpatrywania sytuacji takiej kasy i uzasadnia odmowę wyrażenia przez Komisję Nadzoru Finansowego zgody na przejęcie z całkowitym pominięciem aktualnej sytuacji finansowej kasy przejmującej, nawet jeśli mogłaby ona z powodzeniem uczestniczyć w restrukturyzacji, a ewentualna pomoc publiczna mogłaby istotnie skrócić czas sanacji. Warto podkreślić, iż program postępowania naprawczego może zawierać szczególne rozwiązania, służące poprawie sytuacji finansowej kasy.
Z uwagi na treść Kryteriów, udział kas jako podmiotów przejmujących inne kasy w CreditUnions Ordery LiquidationScheme był faktycznie niemożliwy już w chwili przyjęcia tego dokumentu, który wymaga równości w traktowaniu kas i banków. Dodatkowo przepisy ustawy o s.k.o.k. i ustawy o BFG nie dopuszczają udzielenia pomocy z funduszu kas BFG na rzecz SKOK przejmującej inną kasę w formie obejmowania udziałów w kasie przez BFG, dopuszczają jedynie objęcie przez BFG akcji banku przejmującego. Taka forma bezpośredniego wsparcia kapitałowego jest najefektywniejszą formą pomocy również w opinii Komisji Nadzoru Finansowego.
Efektem jest pozostawienie w gronie potencjalnych podmiotów przejmujących SKOK-i niemal wyłącznie banków komercyjnych. Te w Polsce reprezentowane są w większości przez spółki-córki instytucji zagranicznych. W praktyce, to one zatem, pod przykrywką dokapitalizowania SKOK-ów – otrzymają dostęp do ponad 3 miliardów złotych publicznych środków, pochodzących z kieszeni podatników. Po raz kolejny działania polskich władz – mogące wprowadzić w błąd Komisję Europejską – prowadzą do transferu pieniędzy Polaków za granicę.
