Czasami lepiej posiedzieć w... cieniu

Na podstawie wyników badania opublikowanego na łamach czasopisma „Journal of the European Academy of Dermatology and Venereology”, rak skóry stanowi obecnie średnio co trzeci przypadek nowotworu rozpoznawanego na świecie. Jednym z kluczowych czynników ryzyka jego rozwoju jest nadmierna ekspozycja na promieniowanie ultrafioletowe.

Zjawisko to staje się znacznie poważniejszym zagrożeniem szczególnie w sezonie wakacyjnym, kiedy to obserwuje się zdecydowanie większą ekspozycję na światło słoneczne.

Jak często korzystamy z „kąpieli słonecznych”?

W badaniu przeprowadzonym wśród 50 552 osób z 20 krajów położonych na pięciu kontynentach i różnych szerokościach geograficznych, obejmujących między innymi Australię, USA, Brazylię, Polskę, Kenię, Indie i Koreę Południową, poddano analizie nawyki związane z ochroną przeciwsłoneczną.

Spośród respondentów 50,2 proc. stanowili mężczyźni, a 49,8 proc. kobiety. Aż 83,2 proc. uczestników zadeklarowało przynajmniej jednorazową ekspozycję na słońce w ciągu ostatniego roku, częściej byli to mężczyźni. Blisko połowa badanych przebywała na słońcu między godziną 10:00 a 16:00, czyli w czasie, gdy promieniowanie UV jest najsilniejsze, a jego unikanie zalecane.

Najwyższy odsetek ekspozycji słonecznej w godzinach okołopołudniowych odnotowano w grupie osób w wieku 16–34 lat – aż 87 proc. respondentów w tym przedziale wiekowym zadeklarowało stosowanie takich praktyk.

Zróżnicowanie geograficzne wskazuje, iż najczęściej na słońce wystawiają się mieszkańcy Afryki (93 proc.), Ameryki Łacińskiej (91 proc.) i Azji (88 proc.), w mniejszym stopniu Europy i Izraela (80 proc.) oraz Ameryki Północnej i Australii (84 proc.).

Ochrona przeciwsłoneczna

Zalecenia dotyczące aplikacji kremów z filtrem UV co dwie godziny są realizowane jedynie przez około 25 proc. badanych. Najwyższy odsetek przestrzegających owej zasady odnotowano w Ameryce Łacińskiej, najniższy – w Afryce.

Do głównych barier ograniczających stosowanie fotoprotekcji należą: brak nawyku, uciążliwość aplikacji, wysoka cena produktów, przekonanie o ich nieskuteczności oraz brak świadomości istnienia takiego zalecenia.

Dlaczego unikamy filtrów UV?

Motywacje do stosowania kremów z filtrem rzadko wynikają z troski o profilaktykę onkologiczną. Najczęściej deklarowanym powodem jest chęć uniknięcia oparzeń słonecznych, następnie ochrona przed fotostarzeniem skóry.

Zapobieganie nowotworom było wskazywane przez 27,6 proc. respondentów. Kobiety istotnie częściej niż mężczyźni stosują fotoprotekcję w celu przeciwdziałania przedwczesnemu starzeniu się skóry.

Wśród mężczyzn, do czynników zniechęcających do aplikacji kremów przeciwsłonecznych należą głownie niekomfortowa, oleista konsystencja preparatów oraz możliwość podrażnień skóry.

Światowy problem

Rocznie na świecie diagnozuje się około 132 tysięcy przypadków czerniaka – złośliwego nowotworu wywodzącego się z melanocytów. W Polsce liczba ta wynosi około 3 tysiące przypadków rocznie. Oprócz działań z zakresu profilaktyki pierwotnej, polegającej między innymi na unikaniu promieniowania UV i regularnym stosowaniu środków ochrony przeciwsłonecznej, istotne znaczenie ma również profilaktyka wtórna. Wczesne wykrycie zmian skórnych możliwe jest dzięki stosowaniu zasady ABCDE (Asymmetry, Border, Color, Diameter, Evolution), ułatwiającej ocenę podejrzanych znamion i identyfikację potencjalnych objawów transformacji nowotworowej. Należy również wspomnieć o regularnym, corocznym profilaktycznym badaniu dermatologicznym, szczególnie w przypadku osób obciążonych wywiadem rodzinnym w kierunku czerniaka oraz osób z bardzo jasną karnacją, jak i posiadających liczne znamiona melanocytowe. Wczesne wykrycie ewentualnych znamion o charakterze atypowym pozwala na szybkie wdrożenie działań mających na celu zapobiegnięcie przeistoczeniu się w zmianę nowotworową.

Filip Siódmiak

Źródło:

• Lim, Henry W et al. “Sun exposure and protection habits: Self-reported attitudes, knowledge and behaviours.” Journal of the European Academy of Dermatology and Venereology : JEADV vol. 38,10 (2024): 2024-2033.

»» Inne porady dotyczące zdrowia i snu czytaj tutaj:

Zaburzenia snu nie tylko ze zmęczenia…

Co zjeść na lepszy sen?

Melatonina dobra nie tylko na sen

»» Odwiedź wgospodarce.pl na GOOGLE NEWS, aby codziennie śledzić aktualne informacje.