Sejm uchwalił nowe Prawo restrukturyzacyjne

Sejm uchwalił w czwartek nowe Prawo restrukturyzacyjne, które zmienia filozofię uregulowań dot. restrukturyzacji firm. Celem takich postępowań, oprócz zaspokojenia wierzycieli, ma być przede wszystkim ratowanie firmy i pozostawienie jej w obrocie gospodarczym. 291 posłów głosowało za ustawą, 126 przeciw, a 18 wstrzymało się od głosu.

Jednocześnie posłowie wycofali także wprowadzone w trakcie prac poselskich poprawki, przewidujące, że postępowania restrukturyzacyjne i upadłościowe miałyby prowadzić wydziały gospodarcze sądów okręgowych. Chodziło o to, by takimi sprawami zajmowali się bardziej doświadczeni sędziowie. (Obecnie wszystkie sprawy upadłościowe i naprawcze rozpatrują wydziały gospodarcze sądów rejonowych.)

Przeciw tej poprawce był rząd, uzasadniając to nadmiernymi kosztami, na które nie ma pieniędzy w budżecie. Bezpośrednio przed głosowaniem minister sprawiedliwości Cezary Grabarczyk przekonywał także, iż przeniesienie postępowań do sądów okręgowych wydłużyłoby postępowania restrukturyzacyjne.

W czasie środowego posiedzenia komisji sprawiedliwości i praw człowieka podczas burzliwej dyskusji padały m.in. ze strony sędziów i praktyków argumenty, że poprawka ta jest kluczowa dla powodzenia całej reformy.

O ostatniej debacie nad Prawem restrukturyzacyjnym czytaj tutaj:

Rewolucyjny projekt ustawy Prawo restrukturyzacyjne na ostatnim zakręcie w Sejmie

Sejm odrzucił także wszystkie poprawki zgłoszone w trakcie drugiego czytania przez klub poselski PiS. Przyjęto natomiast szereg poprawek doprecyzowujących oraz redakcyjno-legislacyjnych do projektu ustawy zgłoszonych przez klub PO.

W uzasadnieniu do nowej ustawy napisano, że przepisy mają realizować tzw. politykę nowej szansy, czyli kompleksową strategię gospodarczą państwa, ukierunkowaną na ochronę przedsiębiorstw, miejsc pracy, kapitału intelektualnego i know-how.

Nowa ustawa jest efektem wspólnych kilkuletnich prac ministra sprawiedliwości i ministra gospodarki oraz ekspertów: sędziów, syndyków, adwokatów, radców prawnych i ekonomistów.

Jak mówiła podczas drugiego czytania posłanka-sprawozdawczyni Ligia Krajewska (PO), nowa ustawa zawiera zasadniczo trzy komponenty: obszerną nowelizację Prawa upadłościowego i naprawczego, które ma się stać regulacją dotyczącą wyłącznie procesów likwidacyjnych, nową ustawę Prawo restrukturyzacyjne oraz szereg przepisów dostosowujących.

W uzasadnieniu do nowej ustawy napisano, że przepisy mają realizować tzw. politykę nowej szansy, czyli kompleksowej strategii gospodarczej państwa, ukierunkowanej na ochronę przedsiębiorstw, miejsc pracy, kapitału intelektualnego i know-how.

Zgodnie z ustawą firmy znajdujące się w tarapatach finansowych będą mogły skorzystać z czterech procedur restrukturyzacyjnych: o zatwierdzenie układu, przyspieszonego postępowania układowego, postępowania układowego i postępowania sanacyjnego. Przedsiębiorca będzie mógł wybrać procedurę dopasowaną do swoich potrzeb i przechodzić od jednej procedury do drugiej.

Postępowanie o zatwierdzenie układu przewiduje uproszczoną procedurę tworzenia spisu wierzytelności, co prowadzone będzie samodzielnie przez dłużnika przy aktywnym udziale wierzycieli oraz nadzorcy układu. Rola sądu jest w nim ograniczona do wydania postanowienia w przedmiocie zatwierdzenia układu przyjętego przez wierzycieli w drodze samodzielnego zbierania głosów przez dłużnika.

W myśl nowej ustawy przedsiębiorca, który nie zdołał zawrzeć układu z wierzycielami, może skorzystać z postępowania sanacyjnego, które pozwala na zastosowanie szczególnych instrumentów prawnych, jak możliwość odstąpienia od niekorzystnych dla dłużnika umów, możliwość dostosowania poziomu zatrudnienia do potrzeb z wykorzystaniem uprawnień przysługujących dotychczas wyłącznie syndykowi oraz możliwość sprzedaży zbędnych składników majątkowych ze skutkiem sprzedaży egzekucyjnej.

Wprowadzono także nową uproszczoną procedurę ubiegania się o pomoc publiczną przy restrukturyzacji przedsiębiorstwa.

Nowe przepisy przewidują, że zdolność restrukturyzacyjną będą mieli wszyscy przedsiębiorcy; nie będą jej posiadali: Skarb Państwa i jednostki samorządu terytorialnego. Kluczowym elementem ma być wprowadzenie dodatkowych zasad gwarancji poszanowania praw wierzycieli na każdym etapie postępowania restrukturyzacyjnego.

W przypadku kolizji wniosków, to wniosek o wszczęcie postępowania restrukturyzacyjnego będzie miał pierwszeństwo przed wnioskiem o ogłoszenie upadłości, ale nie jest to pierwszeństwo o charakterze bezwzględnym.

Nowela ogranicza również uprzywilejowanie należności publiczno-prawnych poprzez zniesienie uprzywilejowania należności publiczno-prawnych, w tym należności podatkowych; wyjątkiem są należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne za okres do trzech lat.

W przepisach przejściowych przewidziano także nowelizację ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze. W ramach tej nowelizacji wprowadzono m.in. nową definicję stanu niewypłacalności. Zaproponowano też modyfikację regulacji dotyczącej oddalenia przez sąd wniosku o ogłoszenie upadłości z powodu tzw. "ubóstwa masy". Oddalenie takiego wniosku będzie możliwe, gdy koszty postępowania upadłościowego całkowicie albo w przeważającej części będą wyższe niż wartość upadłego majątku. Wprowadzona została ponadto regulacja, która w ramach postępowania upadłościowego pozwoli dłużnikowi na złożenie wniosku o sprzedaż przedsiębiorstwa lub części jego majątku.

Uproszczono też i przyspieszono procedurę upadłościową. Dotychczasowe przepisy zobowiązują firmy do spełnienia wielu wymogów formalnych dotyczących wniosków i pism w postępowaniu upadłościowym. Aby to zmienić, wprowadzone zostać mają ujednolicone formularze, w przyszłości w formie elektronicznej, co ułatwi i przyspieszy procedurę.

Regulacja zakłada utworzenie internetowego Centralnego Rejestru Restrukturyzacji i Upadłości. Będzie on zawierał m.in. wyszukiwarkę prowadzonych spraw upadłościowych, wykaz syndyków i biegłych. W rejestrze będą znajdowały się ponadto informacje o wszystkich postępowaniach upadłościowych i restrukturyzacyjnych. Będzie się można z niego dowiedzieć, która spółka jest w upadłości i na jakim etapie znajduje się postępowanie. Korzystanie z rejestru będzie bezpłatne. Znajdą się w nim także wzory pism i formularzy, wymagane w trakcie postępowania. Informacje umieszczane w rejestrze nie będą już publikowane w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, a także w prasie lokalnej. Dzięki temu spadną koszty procedur upadłościowych.

Większość przepisów ustawy wchodzi w życie 1 stycznia 2016 r.

PAP, sek