Elastyczność kluczową zaletą polskiej polityki pieniężnej

Obniżka prognoz światowego PKB

W poprzednim tygodniu Bank Światowy opublikował swoje najnowsze prognozy makroekonomiczne. Wynika z nich, że realne tempo wzrostu gospodarczego na świecie w 2022 roku ma być niższe, niż w 2021 roku a w 2023 niższe, niż w 2022 roku. Można więc powiedzieć, że prawdopodobnie w poprzednim roku mieliśmy do czynienia ze szczytem ożywienia gospodarczego mającym miejsce po okresie wychodzenia z recesji będącej skutkiem wybuchu pandemii koronawirusa, która wybuchła wiosną 2020 roku.

Jeżeli prognozy Banku Światowego sprawdziłyby się to można by się spodziewać tego, że stopniowo będziemy wchodzić w fazę pewnego umiarkowanego ochłodzenia aktywności gospodarczej na różnych kontynentach i w różnych krajach. Pewnym przejawem nadchodzenia nieco gorszego okresu w realnej gospodarce na świecie było obniżenie prognozy wzrostu gospodarczego dla Chin na rok 2022 przez bank inwestycyjny Goldman Sachs z 4,8 % do 4,3 %.

Presja inflacyjna w okresie lat 2022-2023 będzie stopniowo wygasać

Zazwyczaj bywa tak, że poprawie aktywności gospodarczej towarzyszy wzrost inflacji a pogorszeniu owej aktywności jej spadek. Biorąc pod uwagę powyższe prawidłowości można spodziewać się, że presja inflacyjna w okresie 2022-2023 będzie stopniowo wygasać. W związku z tym bankierzy centralni z krajów, które rozpoczęły proces podnoszenia stóp procentowych w poprzednim roku będą zapewne intensywnie zastanawiać się nad tym, w którym momencie warto zakończyć fazę zaostrzania polityki stóp procentowych.

Szansa na zakończenie fazy zaostrzania polityki pieniężnej

Owszem w różnych krajach trwa na razie proces podnoszenia stóp procentowych, ale można odnieść wrażenie, że nie jest to proces jakoś bardzo nasilony, skala podwyżek stóp nie jest chyba jednak drastycznie mocna. Warto przykładowo bowiem zauważyć, że w przypadku zdecydowanej większości krajów stopy procentowe kształtują się na niższym poziomie od inflacji. Oznacza to, że stopy procentowe w ujęciu realnym wciąż mają charakter ujemny.

W warunkach podwyższonej inflacji, gdy z uwagi na potrzebę troski o realną sferę gospodarki oprocentowanie lokat terminowych w bankach kształtuje się na niższym poziomie od inflacji mieszkańcy różnych krajów zastanawiają się nad tym, jakiego typu decyzje inwestycyjne warto teraz podjąć, aby osiągnąć zyski wyższe od inflacji. Być może utrwala się i nadal utrwalać się będzie przekonanie, że sposobem na osiągnięcie tego typu zysków jest inwestowanie na rynku akcji, lub nabycie jednostek funduszy inwestycyjnych lokujących powierzone oszczędności na rynku akcji.

Przebicie historycznych szczytów na rynkach akcji wielu krajów

Warto zauważyć, że w styczniu 2022 roku doszło do przebicia szczytów historycznych przez kluczowe indeksy giełdowe nie tylko w Stanach Zjednoczonych, lecz także w Meksyku, Australii, Rumunii, Francji, Turcji, Szwecji oraz na Tajwanie. Być może właśnie chęć uzyskania zysków wyższych od inflacji jest jednym z czynników trwającej hossy na rynkach akcji w różnych krajach w warunkach pojawienia się dość powszechnego przekonania, że inflacja będzie kształtować się na podwyższonym poziomie przez dłuższy okres, niż wcześniej można było się tego spodziewać.

Wykres 1

Oczywiście perspektywa rozpoczęcia fazy podwyżek stóp procentowych w USA może w pewnym momencie zmniejszyć atrakcyjność akcji na rzecz papierów dłużnych, ale nie wiadomo, kiedy to nastąpi. Na rynkach finansowych panuje zasada, że ,,trend jest kontynuowany dopóki nie pojawią się symptomy jego zmiany na trend przeciwny” i z tego powodu jesteśmy wciąż świadkami kontynuacji hossy na giełdzie nowojorskiej pomimo tego, że wyceny akcji spółek amerykańskich są na tle danych historycznych wysokie a relacja wartości rynkowej spółek jest wyższa niż w momencie kształtowania się szczytu hossy z 2000 roku czy też szczytu hossy z 2007 roku.

Przepływ kapitałów z rynków dojrzałych do rynków wschodzących

Nie jest wykluczone, że kontynuacja zwyżek cen surowców energetycznych oraz metali może, jeżeli do niej dojdzie sprzyjać przepływowi kapitału z dojrzałych rynków akcji w kierunku wschodzących rynków akcji, gdyż jak wynika to z prowadzonych przeze mnie badań naukowych lata, w których dochodzi do zwyżek cen surowców są zazwyczaj lepsze dla wschodzących rynków akcji, a lata w których dochodzi do zniżek cen surowców są zazwyczaj lepsze dla dojrzałych rynków akcji.

Wykres 2

Uważam, że w 2023 roku można spodziewać się znacznego spadku inflacji w naszym kraju

Warto zauważyć, że pojawiają się prognozy z których wynika, że w 2023 roku można będzie spodziewać się dość znacznego spadku inflacji w naszym kraju. W tym kontekście można odnotować wypowiedź, której udzielił w TVP Info główny ekonomista banku PeKaO Ernest Pytlarczyk, który 14 stycznia br. wskazał, że w 2023 roku inflacja spadnie w Polsce do poziomu niższego od 4 procent potem dodał ,,widzę prognozy, które nawet sugerują 2 proc. inflacji”. Osobiście zgadzam się z tym poglądem. Z moich własnych badań wynika, że w 2023 roku można spodziewać się znacznego spadku inflacji w  naszym kraju.

Wspominam o tym dlatego, że kiedy RPP rozpoczynała fazę podnoszenia stóp procentowych w październiku 2021 roku można było mieć uzasadnione przekonanie, że podwyżki stóp nie spowodują natychmiastowego obniżenia inflacji, ale że doprowadzą od spadku inflacji stopniowo po pewnym czasie. To pewne przesunięcie czasowe pomiędzy decyzjami o podwyżce stóp procentowych a spadkiem inflacji jest czymś naturalnym, dlatego, że polityka pieniężna wpływa na procesy inflacyjne w sposób stopniowy, z pewnym przesunięciem czasowym.

W Narodowym Banku Polskim są prowadzone badania na temat mechanizmu transmisji impulsów monetarnych do poszczególnych sfer życia gospodarczego w naszym kraju, zarówno tych związanych z procesami inflacyjnymi, jak również realnymi. Prowadzenie takich badań jest bardzo ważne, gdyż pozwala poszerzyć wiedzę o mechanizmie wpływania polskiej polityki pieniężnej na różnego rodzaju krajowe zmienne makroekonomiczne.

Elastyczność zaletą polityki pieniężnej NBP

Analizując okres swej pracy w Radzie Polityki Pieniężnej zdecydowanie utwierdziłem się w przekonaniu, że ogromnie ważne znaczenie w optymalnym sposobie prowadzenia polityki pieniężnej ma elastyczność. Kiedy pojawiły się sygnały, z których wynika, że pojawić się może nieco dłuższy niż można się tego było wcześniej spodziewać okres podwyższonej inflacji warto było poprzeć propozycje podwyżek stóp procentowych.

Należy uważać, aby proces podwyżek stóp procentowych w Polsce nie trwał zbyt długo

Z drugiej strony obecnie należy bardzo uważać na to, aby proces podwyżek stóp procentowych nie trwał zbyt długo. W odpowiednim czasie warto ten proces zakończyć. Myślę, że warto go zakończyć wówczas, kiedy można dojść do wniosku na podstawie różnego typu prognoz, że za mniej więcej kilkanaście miesięcy od momentu sporządzenia takich prognoz inflacja spadnie na tyle, że będzie mocno zbliżać się poziomu górnej granicy dopuszczalnego pasma odchyleń od celu inflacyjnego. Wspominam tu o górnej granicy odchyleń od celu inflacyjnego, gdyż jestem zdania, że Polska jako kraj wschodzący ma prawo do wyższej inflacji, niż ma to miejsce w przypadku optymalnego poziomu inflacji dla krajów dojrzałych.

Warto rozważyć decyzję o utrzymaniu poziomu stóp procentowych na dotychczasowym poziomie podczas posiedzenia RPP w lutym tego roku

Być może warto podczas posiedzenia RPP w lutym tego roku podjąć decyzję o utrzymaniu stóp procentowych na dotychczasowym poziomie. Naturalnie przed podjęciem takiej decyzji należy dokonać bardzo głębokich przemyśleń zastanawiając się nad różnymi konsekwencjami takiej decyzji. Powstrzymanie się od podwyżki stóp w lutym tego roku mogłoby wprowadzić pewien ładunek optymizmu u uczestników życia gospodarczego, gdyż mogłoby spowodować pojawienie się u nich takiego oto przekonania, że skoro NBP stóp nie podnosi to znaczy, że spodziewa się tego, że inflacja zacznie stopniowo spadać i dlatego też konieczność dokonania kolejnej podwyżki stóp procentowych zanikła.

Coraz więcej głosów za stabilizacją stóp procentowych

Dokonując analizy decyzji banków centralnych w poprzednim tygodniu moją uwagę zwróciło na przykład to, że wprawdzie zarząd Banku Korei Południowej stopy podwyższył, ale skala podwyżki była bardzo umiarkowana, gdyż wyniosła 25 punktów bazowych. Co ważne podczas konferencji mającej miejsce po podjęciu decyzji prezes tego banku poinformował o tym, że decyzja zarządu banku nie była jednogłośna. Okazuje się, że jeden z członków tego gremium opowiedział się przeciwko koncepcji podwyżki stóp procentowych opowiadając się za ich utrzymaniem na dotychczasowym poziomie. Postawa tego członka zarządu banku centralnego Korei Południowej wskazuje na to, że wprawdzie w różnych bankach podwyższających stopy procentowe dominuje wprawdzie przekonanie o potrzebie zastosowania tych podwyżek, ale pojawiają się również głosy wspierające koncepcję stabilizacji stóp procentowych na aktualnym poziomie.

Bank centralny Korei Południowej na pierwszym miejscu wymienia troskę o podtrzymanie ożywienia gospodarczego a dopiero na drugim miejscu troskę o ustabilizowanie inflacji

Co więcej w komunikacie wydanym po posiedzeniu zarządu banku centralnego Korei Południowej stwierdzono, że ,,zarząd będzie nadal prowadził politykę pieniężną w celu podtrzymania ożywienia wzrostu gospodarczego i stabilizacji inflacji cen konsumpcyjnych na poziomie docelowym w średnim horyzoncie, przy jednoczesnym zwróceniu uwagi na stabilność finansową”. Można więc zauważyć, że zarząd banku centralnego Korei Południowej wyraźnie wskazał na to, że troska o podtrzymanie ożywienia gospodarczego wciąż pozostaje tak ważnym elementem jego polityki, że wymieniona została na pierwszym miejscu przed troską o ustabilizowanie inflacji.

Podczas konferencji po posiedzeniu zarządu prezes banku centralnego Korei Południowej zasugerował wręcz, że polityka pieniężna w Korei Południowej wciąż ma charakter akomodacyjny, czyli łagodny. Zapewne chciał dać do zrozumienia uczestnikom życia gospodarczego, że wprawdzie stopy procentowe zostały w Korei Południowej podwyższone, ale w tak nieznacznym stopniu, bo ich zarówno nominalny, jak również realny poziom pozostaje niski.

Wykres 3

Obniżki stóp procentowych w Demokratycznej Republice Konga oraz w Sudanie Południowym

Co ciekawe w poprzednim tygodniu miały miejsce 2 przypadki nie podwyższenia a obniżenia stóp procentowych. Redukcji stóp procentowych dokonano w Demokratycznej Republice Konga oraz w Sudanie Południowym. Te 2 ostatnie przykłady pokazują, że każdy kraj ma swoje specyficzne uwarunkowania makroekonomiczne i warto do nich dostosować charakter prowadzonej krajowej polityki pieniężnej.

WIG-Banki przebił swój szczyt historyczny

Pojawiły się najnowsze dane o sytuacji w sektorze bankowym. Komisja Nadzoru Finansowego zaprezentowała informacje, z których wynika, że w okresie od stycznia do listopada 2021 roku zysk netto sektora powiększył się w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego o 53,7 %.Warto zauważyć, że o ile wynik z odsetek skurczył się o 3,8 %, o tyle wynik z prowizji wzrósł o 16,4 %. W przyszłości wyniki banków ulegną zapewne dalszej poprawie, przy czym może być to spowodowane głównie poprawą wyniku z odsetek.

Już teraz można zauważyć, że na przykład banki giełdowe publikują raporty, w których zamieszczane są prognozy wskazujące na to, w jakim stopniu ich wyniki poprawią się w związku z podwyższeniem stóp procentowych przez polski bank centralny. Co ciekawe bardzo pozytywnie perspektywę poprawy wyników finansowych przyjęli inwestorzy giełdowi, gdyż WIG-Banki w tym roku w pewnym momencie przebił swój szczyt historyczny.

Wykres 4