FPP: obchodzenie minimalnych stawek wynagradzania jest naganne

Polski rynek pracy po wejściu w życie ustawy podwyższającej płacę minimalną do 2.000 zł oraz ustanawiającej najniższą stawkę godzinową na poziomie 13 zł nie w pełni dostosował się do wymogów prawnych. Odnotowano poważne nieprawidłowości w zakresie realnych kwot wypłacanych pracownikom zatrudnionym na umowę zlecenie.

Obchodzenie stawek minimalnych jest naganną praktyką, która w trybie pilnym powinna zostać wyeliminowana na drodze skrupulatnych kontroli Państwowej Inspekcji Pracy. Państwowe organy powinny również przyjrzeć się stawkom oferowanym w przetargach na zamówienia publiczne, które znacznie odbiegają od rzeczywistego kosztu zatrudnienia pracowników. Nieuczciwe firmy pobierają od pracowników nielegalne opłaty za sprzęt lub nie odprowadzają należnych składek. Docierają również sygnały, że zaniżane są stawki za godzinę pracy w pierwszej dobie miesiąca, lub do czasu realizacji umowy zlecenia nie jest wliczany pełen czas, w którym pracownik realizuje zlecenie, co jest sprzeczne z obowiązującym prawem. Przedsiębiorstwa teoretycznie gwarantują zatrudnionym pensję na poziomie określonym przez Ustawodawcę, jednak realna płaca za roboczogodzinę jest obniżana.

Należy zwrócić uwagę na fakt, że takie praktyki zaburzają konkurencję na rynku usług, a obniżenie wynagrodzeń pracowników poniżej ustawowych 13 zł jest bardzo niepożądanym skutkiem ubocznym. Kontrole Państwowej Inspekcji Pracy powinny doprowadzić do weryfikacji faktycznych kwot otrzymywanych przez pracowników i wykluczenia procederu omijania przepisów.

Karygodne praktyki niektórych firm drastycznie obniżają jakość polskiego rynku pracy. Niedopuszczalna jest sytuacja, w której osoby zatrudnione na umowę zlecenie otrzymują wynagrodzenie niższe niż ustawowo wymagane 13 zł/h. Niejasne zapisy w umowach, które mogą być dowolnie interpretowane na korzyść firmy, bezprawne opłaty za wyposażenie, a także obniżenie realnego czasu realizacji zlecenia pozwalają przedsiębiorstwom nielegalnie obniżać wynagrodzenie i czerpać zyski kosztem szeregowych pracowników. Obowiązkiem PIP jest przeciwdziałać patologiom i chronić prawa pracownicze, dlatego kontrole PIP powinny wyegzekwować zaprzestanie nieuczciwych praktyk.

Państwowa Inspekcja Pracy posiada uprawnienia do kontroli przestrzegania przepisów prawa pracy oraz legalności zatrudnienia:

• PIP może sprawdzać realne wynagrodzenie otrzymywane przez pracowników – na podstawie grafików, rozkładu czasu wykonywania obowiązków lub usług oraz porównaniu z liczbą zatrudnionych

• Inspektorzy mogą współpracować z ZUS i urzędami skarbowymi

• Brak zapewnienia minimalnego wynagrodzenia dla pracowników podlega grzywnie do 30 tys. zł

• Inspekcja ma prawo wydać polecenie wypłaty wynagrodzenia w wymaganej wysokości

Pracownicy, których dotyczą ww. praktyki powinni zgłosić się do najbliższego Inspektoratu Państwowej Inspekcji Pracy lub też przekazać swoje dane na adresy mailowe Państwowej Inspekcji Pracy, aby ta mogła interweniować.

Nowelizacja ustawy w zakresie minimalnych stawek wynagradzania w założeniu miała być elementem normalizacji rynku pracy i szansą na podniesienie jakości życia Polaków, jednak jak wynika z ostatnich doniesień, przepisy są omijane, a koszty zatrudnienia przenosi się na pracowników. Nadrzędnym celem organów państwowych powinno być budowanie silnej gospodarki na drodze uzdrawiania rynku pracy, dlatego niezbędne jest szybkie i efektywne sprawdzenie jego stanu faktycznego. Eliminacja patologii i stabilizacja warunków zatrudnienia przyniesie korzyści całemu społeczeństwu, pozwoli również osiągnąć standardy obowiązujące w krajach Europy Zachodniej.

Nieprawidłowości pojawiają się także w zakresie zamówień publicznych – w przetargach oferowane są kwoty, które nie spełniają wymogów ustawowych pod względem wynagrodzenia za roboczogodzinę. Koszt podstawowy 1 roboczogodziny pracy pracownika zatrudnionego na umowę o pracę, przy średniej ilości 168 roboczogodzin w miesiącu, powinien wynosić 17,66 zł/h + VAT (uwzględniając składki ZUS, urlopy, etc.) – natomiast wybierane są oferty na poziomie nawet 8 lub 9 zł za roboczogodzinę.