GAZ-SYSTEM: inwestycje potrzebne do integracji europejskiego rynku gazu

Polska i Litwa wspólnie realizują ważną dla państw bałtyckich inwestycję – budowę gazociągu, który połączy systemy przesyłowe obu państw. Dzięki interkonektorowi GIPL (Gas Interconnection Poland – Lithuania) nastąpi integracja rynków gazu w środkowo-wschodniej Europie. To z kolei zapewni swobodny dostęp do gazu ziemnego na transparentnych i konkurencyjnych zasadach. 22 października br. odbyła się uroczystość z okazji wykonania symbolicznego „złotego spawu” w miejscu połączenia polskiej części gazociągu z litewską, dokładnie na granicy obu państw.

Gazociąg Polska–Litwa ma łączną długość ok. 508 km i średnicę DN 700. Trasa gazociągu po stronie polskiej (Tłocznia Hołowczyce–granica RP) wynosi 343 km i przechodzi przez teren trzech województw: mazowieckiego, podlaskiego i warmińsko-mazurskiego. Długość interkonektora po stronie litewskiej wynosi ok. 165 km i kończy się na tłoczni gazu Jauniunai na Litwie.

Eliminacja „wysp energetycznych”

Łączymy gazowe systemy przesyłowe Polski i Litwy i w przyszłym roku popłynie tędy gaz. GIPL zakończy gazową izolację państw bałtyckich i ułatwi swobodny wybór dostawcy, a także zakup surowca po konkurencyjnych, rynkowych cenach. Ten interkonektor to także ważny element strategii dywersyfikacji dostaw gazu do Polski. Wraz z realizowanymi przez GAZ-SYSTEM inwestycjami, takimi jak Baltic Pipe, rozbudowa Terminalu LNG w Świnoujściu i interkonektor ze Słowacją, pomoże Polsce i innym krajom naszego regionu uniezależnić swoje gospodarki od dyktatu rosyjskiego monopolisty – powiedział minister Piotr Naimski, pełnomocnik rządu ds. strategicznej infrastruktury energetycznej.

Gazociąg przyczyni się do eliminacji tzw. wysp energetycznych, czyli regionów uzależnionych od dostaw gazu wyłącznie z jednego kierunku, a także do zintegrowania krajów bałtyckich z rynkiem gazu Unii Europejskiej, zapewniając również dostęp do globalnego rynku LNG, np. poprzez terminal skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu.

GIPL, który włącza „wyspę energetyczną” państw bałtyckich i Finlandii w jednolity unijny rynek gazu, jest w końcowej fazie budowy. Niezależność energetyczna jest wzmacniana dzięki silnemu powiązaniu z kontynentem europejskim. Od dziesięcioleci na ogólnym obrazie naszej infrastruktury energetycznej brak było powiązania między Litwą a Polską. Dzięki większym źródłom dostaw gazu będziemy w stanie zapewnić bezpieczeństwo i niezawodność dostaw gazu, będziemy mogli zdecydować, skąd pozyskiwać zasoby energetyczne i będziemy mogli bardziej elastycznie reagować na zmiany cen na rynku gazu. GIPL otworzy również możliwości dalszego korzystania z terminalu LNG w Kłajpedzie, a w przyszłości będzie on przystosowany do przesyłu ekologicznego wodoru zielonego – powiedział Dainius Kreivys, minister energii Litwy.

Inwestycja wspierana przez Unię Europejską Połączenie międzysystemowe Polska–Litwa jest postrzegane przez Komisję Europejską jako infrastruktura przyczyniająca się do integrowania europejskiego systemu gazowniczego i kształtowania zliberalizowanego rynku gazu w północno-wschodniej części Europy. Celem projektu jest budowa nowego transgranicznego gazociągu, który połączy systemy przesyłowe gazu ziemnego Polski i Litwy, umożliwiając zróżnicowanie kierunków dostaw gazu do krajów bałtyckich. Komisja Europejska przyznała inwestycji status „Projektu wspólnego zainteresowania” („Project of Common Interest”). Budowa gazociągu jest współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach europejskiego instrumentu finansowego „Łącząc Europę” (CEF – Connecting Europe Facility) w zakresie prac projektowych i budowy gazociągu.

Strategiczny projekt

Interkonektor Polska–Litwa to kolejny z dużych projektów infrastrukturalnych firmy GAZ-SYSTEM, który obecnie finalizujemy. Zaawansowanie prac budowlanych na odcinku 343 km gazociągu w Polsce sięga ponad 90 proc. Symboliczna uroczystość złotego spawu na granicy polsko-litewskiej to zapowiedź ukończenia tego projektu, które planujemy w III kwartale 2022 r. – powiedział Tomasz Stępień, prezes zarządu GAZ-SYSTEM.

Zdaniem Nemunasa Bikniusa, prezesa zarządu Amber Grid, fizyczne połączenie litewskich i polskich systemów przesyłowych gazu jest momentem historycznym, ponieważ infrastruktura Litwy została w końcu zintegrowana z infrastrukturą gazową pozostałej części Europy.

Otwiera to nam większe możliwości dostaw gazu, a w przyszłości możliwości planowania przebudowy sieci w ramach przygotowań do zastosowania wodoru i innych ekologicznych gazów. Postęp prac budowlanych GIPL na Litwie wynosi 95 proc. – mamy świadectwa ukończenia trzech z czterech etapów projektu. Szybko zmierzamy ku ukończeniu tego strategicznego projektu energetycznego. Planujemy, że rynek będzie mógł korzystać z rurociągu w 2022 r. – powiedział Nemunas Biknius.

Powstanie gazociągu wpłynie na poprawę stanu środowiska naturalnego i polepszenie standardów życia mieszkańców dzięki możliwości zastąpienia paliw stałych paliwem gazowym. Inwestycja przyczyni się także do wzrostu konkurencyjności północno-wschodnich regionów Polski. Nowa infrastruktura przesyłowa pozwoli na odbiór paliwa gazowego za pośrednictwem sieci dystrybucyjnej, ale także na bezpośrednie przyłączenie dużych odbiorców przemysłowych do systemu gazociągów wysokiego ciśnienia. Pojawi się ponadto możliwość gazyfikacji regionów do tej pory pozbawionych dostępu do gazu ziemnego.

Dzięki realizacji inwestycji możliwy będzie rozwój systemu przesyłowego na nowych terenach oraz poprawa parametrów technicznych sieci w skali całego kraju, podniesienie atrakcyjności północno-wschodnich regionów Polski dla nowych inwestycji oraz promocja wykorzystania gazu ziemnego jako niskoemisyjnego paliwa do realizacji celów środowiskowych i klimatycznych Unii Europejskiej.

Istotną korzyścią dla społeczności lokalnej będzie corocznie odprowadzany przez spółkę GAZ-SYSTEM podatek od nieruchomości w wysokości do 2 proc. wartości odcinka gazociągu zlokalizowanego na terenie danej gminy. Będzie to kwota regularnie wpływająca do budżetu gminy, którą będzie można przeznaczyć na potrzeby społeczności lokalnych.

Inwestycja ta ma ogromne znaczenie zarówno polityczne, jak i gospodarcze dla naszych krajów. Powstanie transgranicznego gazociągu w połączeniu z funkcjonującymi terminalami LNG w Świnoujściu i Kłajpedzie otwiera całkiem nowe możliwości współpracy i nieosiągalne dotąd kierunki rozwoju rynku gazu w całym regionie bałtyckim – powiedział Marcin Kapkowski, wiceprezes zarządu GAZ-SYSTEM.

Bardzo ważnym elementem w kontekście funkcjonowania polsko-litewskiego gazociągu jest budowana w województwie kujawsko-pomorskim Tłocznia Gazu Gustorzyn. Będzie ona odpowiadała za umożliwienie rozprowadzenia gazu m.in. z Norwegii (Baltic Pipe) w kierunku tłoczni, a następnie skierowania tego strumienia m.in. w kierunku Litwy i pozostałych krajów bałtyckich (GIPL). Dzięki tłoczni gazu w Gustorzynie GAZ-SYSTEM będzie miał możliwość elastycznego sterowania przepływami gazu i przesyłania tego surowca do odbiorców w całej Polsce, a także do krajów sąsiadujących.

Z kolei same prace przy budowie gazociągu GIPL po stronie polskiej przebiegają bez zakłóceń i zgodnie z planem. Do końca tego roku będą zakończone prace budowlane. Przeprowadzane są równolegle również testy, próby techniczne, nagazowanie i odbiory obiektów oraz odcinków liniowych.

Odbywa się także przywracanie terenu do stanu pierwotnego – zahumusowanie (przygotowanie gruntu do zagospodarowania go roślinnością, ma przeciwdziałać erozji skarp i zapobiegać rozmywaniu poboczy drogowych) oraz prace porządkowe. Rozpoczęto przekazywanie terenów zwrotnie właścicielom.

Kluczowe inwestycje

GAZ-SYSTEM jest spółką strategiczną dla polskiej gospodarki. Odpowiada za przesył gazu ziemnego, zarządza najważniejszymi gazociągami w Polsce oraz jest właścicielem Terminalu LNG im. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego w Świnoujściu.

W ramach programu inwestycyjnego 2015–2025 GAZ-SYSTEM realizuje ponad 2000 km nowych gazociągów w zachodniej, południowej i wschodniej części Polski. Kończy się budowa kilkunastu nowych gazociągów w ramach Korytarza Gazowego Północ–Południe oraz tłoczni w Kędzierzynie- Koźlu, a także połączeń międzysystemowych z Litwą i Słowacją.

Projektowane są gazociągi lądowe, które połączą planowany terminal pływający FSRU w Zatoce Gdańskiej z krajowym systemem przesyłowym. Trwa rozbudowa Terminalu LNG w Świnoujściu, w wyniku której o ponad połowę zwiększą się zdolności regazyfikacyjne tego obiektu.

Spółka realizuje także jedno z najważniejszych przedsięwzięć infrastrukturalnych w kraju – projekt Baltic Pipe, polegający na wybudowaniu dwukierunkowego gazociągu morskiego łączącego Polskę i Danię, rozbudowie lokalnej sieci przesyłowej oraz trzech tłoczni gazu.

Materiał powstał przy współpracy z GAZ-SYSTEM