Rok 2023 w gospodarce: I kwartał - rekord inflacji

Przedłużenie zamrożenia cen energii i obniżonego VAT na żywność, obniżki stóp procentowych, wyroki TSUE dla frankowiczów, wprowadzenie embarga na zboże ukraińskie, start bezpiecznego kredytu 2 proc., wydanie decyzji administracyjnych dla projektów jądrowych - to jedne z wydarzeń gospodarczych 2023 r.

Mijający rok przyniósł w lutym najwyższy od grudnia 1996 r. wzrost cen, w wysokości 18,4 proc. rdr. Od marca inflacja zaczęła spadać, osiągając 6,6 proc. w listopadzie. We wrześniu 2023 r. Rada Polityki Pieniężnej obniżyła stopy procentowe o 75 pb, w tym referencyjną do 6 proc. Stopy na poziomie 6,75 proc. były utrzymywane od września 2022 r. Miesiąc później Rada po raz kolejny obniżyła stopy tym razem o 25 pb do 5,75 proc., w listopadzie i grudniu stopy nie zmieniły się.

W 2023 r. rząd uruchomił dopłaty dla producentów m.in. zbóż, rzepaku, kukurydzy, malin, truskawek, kalafiorów i brokułów, których uprawy stały się nieopłacalne. Wprowadzono także dopłaty do nawozów i do chowu prosiąt. W związku z wygaśnięciem unijnego zakazu przywozu z Ukrainy produktów rolnych, rząd polski samodzielnie wprowadził embargo na ich import.

W kończącym się roku Trybunał Sprawiedliwości UE kilka razy przyznał rację frankowiczom w sporach z bankami, wskutek czego wzrosła liczba pozwów składanych przez kredytobiorców przeciw tym instytucjom finansowym. Banki zaczęły apelować o zawieranie ugód z kredytobiorcami. Jednocześnie latem ruszył program 2 proc. kredytu mieszkaniowego z dopłatami państwa.

Ze względu na wysokie koszty energii w 2023 r. nadal obowiązywały m.in. zamrożone ceny prądu. Wprowadzono też kolejne osłony dla odbiorców. Władze wydały też decyzje administracyjne dla energetyki jądrowej, w tym decyzję środowiskową dla pierwszej elektrowni jądrowej jaka ma powstać na Pomorzu.

STYCZEŃ

1 stycznia - Wchodzą w życie przepisy, zobowiązujące do 10 proc. oszczędności energii elektrycznej w skali całego 2023 r. przez jednostki sektora finansów publicznych. Ustawa nakazywała podobne oszczędności w grudniu 2022 r.

1 stycznia - Wchodzą w życie zmiany m.in. w ustawie o prawach konsumenta, ustawie o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, ustawie o informowaniu o cenach towarów i usług, Kodeksie cywilnym wynikają z implementacji trzech unijnych dyrektyw: Omnibus, Towarowej oraz Cyfrowej. Nowe regulacje mają ułatwić walkę z takimi niekorzystnymi dla konsumentów zjawiskami jak fikcyjne promocje, podwójna jakość produktów w różnych krajach, wykupywanie biletów na koncerty przez boty czy fałszywe opinie w internacie. Wprowadzono też nowe zasady reklamacji. W pierwszej kolejności konsument będzie mógł żądać naprawy lub wymiany wadliwego towaru.

4 stycznia - Premier Mateusz Morawiecki powołał na stanowisko Głównego Inspektora Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych Przemysława Rzodkiewicza.

13 stycznia - Sejm uchwalił nowelizację ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników. Zmiany mają spowodować podniesienie wysokości emerytur rolniczych, chodzi o zmianę sposobu waloryzacji emerytur z KRUS. Emerytura podstawowa, która służy do wyliczania emerytur rolniczych, będzie równa 90 proc. minimalnej emerytury z ZUS. Przyjęte przepisy gwarantują, że emerytura rolnicza (po 25 latach opłacania składek) nie będzie niższa od najniższej emerytury wypłacanej z ZUS. Obecnie minimalna emerytura z KRUS wynosi 1445 zł.

17 stycznia - Po raz pierwszy od 16 lat, wzrosły stawki za tzw. kilometrówki, czyli zasady według których pracodawca pokrywa koszty używania pojazdów prywatnych używanych przez pracowników do celów służbowych.

18 stycznia - Spółka PKP Intercity odebrała ostatnie z 81 wagonów, które dla przewoźnika wyprodukowała poznańska spółka H. Cegielski Fabryka Pojazdów Szynowych. Tym samym zrealizowana została cała, warta blisko 700 mln zł umowa.

23 stycznia - Wiceminister infrastruktury Marek Gróbarczyk poinformował, że przeładunki w polskich portach w 2022 r. wzrosły o 18 proc., do 133 mln ton. Rok wcześniej w polskich portach przeładowano 113 mln ton towarów.

25 stycznia - Największy polski pasażerski przewoźnik kolejowy, spółka Polregio, podpisała umowy ramowe z czterema firmami na dostawę do 200 nowych pociągów. Ich wartość to ponad 7 mld zł.

26 stycznia - Sejm uchwalił nowelę ustawy wprowadzającą mechanizm ograniczenia wzrostu cen dla odbiorców ciepła do 40 proc.

26 stycznia - Sejm uchwalił ustawę o finansowaniu wspólnej polityki rolnej 2023-2027. Określa ona zasady uruchamiania unijnych środków przeznaczonych na wsparcie rolnictwa w Polsce.

LUTY

3 lutego - Prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę budżetową na 2023 r. W ustawie zapisano, że dochody budżetu w 2023 r. wyniosą 604,5 mld zł, wydatki nie będą większe niż 672,5 mld zł, a deficyt zaplanowano na maksymalnie 68 mld zł.

5 lutego - Weszło w życie unijne embargo na rosyjską ropę naftową i produkty ropopochdne dostarczane drogą morską. Zaczął też obowiązywać uzgodniony przez UE limit ceny na rosyjską ropę transportowaną drogą morską, ustanowiony na 60 dol. za baryłkę.

8 lutego - Sejm nowelizuje ustawę odłegłościową. Zgodnie z nowymi przepisami wiatraki będą mogły powstawać w odległości minimum 700 metrów od domów, przy spełnieniu szeregu dodatkowych warunków. Ówcześnie obowiązujące przepisy zakazują budowy turbin wiatrowych w odległości mniejszej niż 10-krotna wysokość wieży i łopaty wirnika w najwyższym położeniu od zabudowy mieszkalnej. Zakaz dotyczy także stawiania budynków w odległości mniejszej niż 10H od wiatraka. Przepisy zakazują też budowy wiatraków w odległości mniejszej niż 10H od form ochrony przyrody - parków narodowych i krajobrazowych, rezerwatów, obszarów Natura 2000, leśnych kompleksów promocyjnych.

8 lutego - Sejm uchwalił ustawę o Planie Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027. Ustawa stwarza ramy prawne dla realizacji unijnej polityki rolnej w naszym kraju. Na realizację Planu Strategicznego Polska otrzymała ponad 25 mld euro.

16 lutego - W opublikowanej opinii Rzecznik Generalny Trybunału Sprawiedliwości UE Anthony Michael Collins ocenił, że po uznaniu umowy kredytu hipotecznego za nieważną ze względu na nieuczciwe warunki, konsumenci mogą dochodzić względem banków roszczeń wykraczających poza zwrot świadczeń pieniężnych; ustalenie, czy mają takie prawo, należy do sądu krajowego. Zarazem banki nie mogą dochodzić dodatkowych roszczeń od konsumentów po unieważnieniu umowy, gdyż stoi temu na przeszkodzie prawo UE.

25 lutego - PKN Orlen poinformował, że nie otrzymuje dostaw ropy naftowej z Rosji. Dostawy rurociągiem Przyjaźń do Polski zostały wstrzymane przez stronę rosyjską - podkreśliła spółka. Zapewniono, że spółka jest w pełni przygotowana na taką sytuację, a dostawy do jej rafinerii mogą odbywać się w całości drogą morską. Wstrzymanie dostaw nie będzie mieć zatem wpływu na zaopatrzenie polskich odbiorców w produkty spółki, w tym benzynę i olej napędowy.

MARZEC

2 marca - Spółka PKP Intercity podpisała umowę z nowosądeckim NEWAG-iem na zakup 20 lokomotyw elektrycznych Griffin. Wartość kontraktu to ponad 500 mln zł.

10 marca - Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) informuje, że wsparcie w ramach pomocy dla sektorów energochłonnych zostanie wypłacone 208 firmom, a suma udzielonej pomocy wyniesie blisko 2,6 mld zł. Na początku lutego uruchomiono nabór wniosków dla firm z sektorów energochłonnych. Program związany był z nagłymi wzrostami cen gazu ziemnego i energii elektrycznej w 2022 r. 15 marca – GUS opublikował dane o wzroście cen towarów i usług konsumpcyjnych w lutym 2023 r., które wzrosły rdr o 18,4 proc., a w porównaniu z poprzednim miesiącem wzrosły o 1,2 proc.

28 marca - Rada UE przyjęła rozporządzenie określające bardziej rygorystyczne normy emisji CO2 dla nowych samochodów osobowych i dostawczych. Zakłada ono 100-proc. redukcję emisji dwutlenku węgla w przypadku nowych pojazdów po 2035 roku. Polska jako jedyne państwo Wspólnoty opowiedziało się przeciwko temu rozporządzeniu. Od głosu wstrzymały się Włochy, Bułgaria i Rumunia.

28 marca - W Gdańskiej Stoczni Remontowej rozpoczęło się cięcie stali pod budowę drugiej, zakontraktowanej przez spółkę Polskie Promy, jednostki promowej typu Ro-Pax. Statek przeznaczony będzie pod czarter dla polskich armatorów promowych.

»» O wydarzeniach gospodarczych w późniejszych miesiącach 2023 roku czytaj tutaj:

Rok 2023 w gospodarce: II kwartał - idzie ożywienie

Rok 2023 w gospodarce: III kwartał - blokada dla Ukrainy

Rok 2023 w gospodarce: IV kwartał - inflacja w ryzach

PAP,jb