Najstarszy kalendarz świata. Tysiące lat przed Grekami
Liczące ok. 12 tys. lat znaki pokrywające jeden z filarów w znanym stanowisku archeologicznym Göbekli Tepe w Turcji mogą być najstarszym kalendarzem księżycowo-słonecznym. Co więcej, mógł on zostać stworzony w związku z uderzeniem w Ziemię komety, uważają naukowcy.
Göbekli Tepe to położone w południowo-wschodniej Turcji archeologiczne stanowisko, które kryje pozostałości prehistorycznego sanktuarium – najstarszego znanego miejsca kultu. Na ścianach i filarach zabudowań przypominających świątynie wyryte są liczne symbole.
Starszy od najstarszych kalendarzy
Naukowcy z Uniwersytety Edynburskiego (University of Edinburgh) w Wielkiej Brytanii twierdzą, że znaki na jednym z filarów to najstarszy znany kalendarz księżycowo-słoneczny. A jeśli tak, oznacza to, że powstałby o całe tysiąclecia wcześniej od innych kalendarzy tego typu.
Według badaczy mieszkańcy tej okolicy wykorzystali obserwacje Słońca, Księżyca i gwiezdnych konstelacji do śledzenia upływu czasu. Widoczne w nim symbole w kształcie litery „V” oznaczają kolejne dni.
Skutki uderzenia komety
Kalendarz zawiera 12 księżycowych tygodni i 11 dodatkowych dni. Letnie przesilenie zaznaczone jest natomiast w specjalny sposób – znakiem przedstawiającym stworzenie przypominające ptaka. Podobne znaki w kształcie litery „V” można znaleźć na pobliskich rzeźbach przedstawiających różne bóstwa.
Zdaniem naukowców kalendarz mógł powstać w celu zapisania daty upadku na Ziemię fragmentów komety, który nastąpił między 13000 i 10850 lat p.n.e.
Uważa się, że zdarzenie to rozpoczęło epokę lodowcową, która trwała ok. 1,2 tys. lat i doprowadziła do wyginięcia wielu gatunków roślin i zwierząt. Mogło też spowodować zmiany w stylu życia i rolnictwie wiązane z początkami cywilizacji w jej kolebce - w rejonie tzw. Żyznego Półksiężyca.
Na innym filarze widać rycinę przypominającą rój meteorów znanych jako Taurydy. Prawdopodobnie był on źródłem fragmentów wspomnianej komety.
Nowa cywilizacja
Odkrycie wydaje się potwierdzać tezę, że starożytni byli w stanie zapisywać daty w odniesieniu do precesji osi Ziemi, która wpływa na pozorny ruch gwiazdozbiorów na niebie, przynajmniej 10 000 lat przed tym, jak zjawisko to zostało udokumentowane przez Hipparchosa z Grecji w 150 roku p.n.e.
Odkrycie również potwierdza teorię, że Ziemia jest narażona na wzrost liczby uderzeń komet, gdy jej orbita przecina ścieżkę krążących fragmentów komet oddziałujących na planetę jako roje meteorów.
Wygląda na to, że mieszkańcy Göbekli Tepe byli uważnymi obserwatorami nieba, czego można się spodziewać, biorąc pod uwagę, że ich świat został zdewastowany przez uderzenie komety. To wydarzenie mogło zapoczątkować cywilizację poprzez zainicjowanie nowej religii i popchnięcie ludzi do rozwoju rolnictwa w celu radzenia sobie z zimnym klimatem. Być może ich próby zarejestrowania tego, co widzieli, są pierwszymi krokami w kierunku rozwoju pisma tysiące lat później – mówi dr Martin Sweatman, autor pracy opublikowanej w piśmie „Time and Mind”
Marek Matacz, PAP/bz
»» O bieżących wydarzeniach w gospodarce i finansach czytaj tutaj:
Wojsko Polskie dostanie „prezent” na swoje święto
Siatkarze nie dostaną mieszkań. Nawet za złoty medal!
Czy wyrok na Olefiny III został wydany?
Obajtek do zarządu Orlenu: chcecie rynek oddać Niemcom?
»» Najnowsze wydanie „Wywiadu Gospodarczego” oglądaj tutaj:
