„Godziny basiowe”, czyli jak nauczyciele pracują za darmo

Akcja Uczniowska, organizacja broniąca praw uczniów, alarmuje o masowym odwoływaniu wycieczek szkolnych w polskich szkołach. To bezpośredni skutek nowelizacji Karty Nauczyciela, przyjętej w lipcu 2025 roku przez Ministerstwo Edukacji Narodowej (MEN), którym zarządza Barbara Nowacka.

Nowe zasady rozliczania godzin ponadwymiarowych

W nowym roku szkolnym 2025/2026 weszły w życie zmiany dotyczące rozliczania godzin ponadwymiarowych. Nauczyciele pozostaną bez wynagrodzenia, jeśli lekcja się nie odbyła, mimo że nauczyciel był gotowy do przeprowadzenia zajęć.

To skandal!

Sytuacja jest alarmująca i skandaliczna. Otrzymujemy setki sygnałów od uczniów, rodziców i nauczycieli o odwoływaniu wycieczek – mówi Paweł Mrozek, założyciel Akcji Uczniowskiej dla portalu tvn24.

Według jego informacji, nauczyciele, którzy byli gotowi do pracy, nie otrzymują wynagrodzenia.

Pogłębiający się kryzys kadrowy

Problemy z wynagrodzeniami dla nauczycieli pogłębia się od lat. Przed rozpoczęciem roku szkolnego 2025/2026 w Polsce było 20 tysięcy nieobsadzonych stanowisk nauczycielskich. Z powodu niskich wynagrodzeń oraz trudnych warunków pracy nauczyciele masowo odchodzą z zawodu

Jeśli sytuacja nie ulegnie poprawie, może to prowadzić do pogłębienia się kryzysu kadrowego w polskich szkołach – zaznacza Mrozek.

W szczególności brakuje nauczycieli przedmiotów ścisłych – matematyki, fizyki, chemii – co już teraz powoduje trudności w nauce tych przedmiotów.

Świadome działanie Ministerstwa Edukacji

Paweł Mrozek nie ma wątpliwości, że zmiany wprowadzane przez Ministerstwo Edukacji Narodowej są częścią świadomej polityki.

To nie przypadek, że wyniki matur są coraz gorsze, a nauczyciele z dnia na dzień czują się coraz bardziej ograni i upokorzeni – twierdzi Mrozek.

Zamiast zapewnić nauczycielom godziwe warunki pracy, ministerstwo zmusza ich do wyboru między solidarnością z uczniami a realizacją zadań wychowawczo-edukacyjnych.

To świadome działanie, które ma na celu destabilizację systemu edukacyjnego i pozbawienie nauczycieli motywacji do pracy – przekonuje Mrozek.

Zamiast inwestować w kulturę, ministerstwo eliminuje lekcje religii w szkołach, a środki przeznacza na inne pomysły, takie jak edukacja zdrowotna. Pogłębia się chaos, rosną pretensje i pojawiają się nowe konflikty.

Straty edukacyjne. Cios w uczniów

Wycieczki szkolne pełnią nie tylko funkcję edukacyjną, ale również wychowawczą i społeczną. Kształtują umiejętności organizacyjne, emocjonalne i społeczne uczniów. To także szansa na rozwój wyobraźni i motywację do dalszej nauki. Wycieczki związane z historią, sztuką czy przyrodą pozwalają uczniom na bezpośredni kontakt z nauką, co wpływa na ich lepsze przyswajanie wiedzy.

Na tym zamieszaniu tracą nie tylko nauczyciele, ale również uczniowie

– mówi Mrozek.

Dla wielu dzieci, zwłaszcza z mniejszych miejscowości i rodzin o niższych dochodach, wycieczki to jedyna szansa na obcowanie ze sztuką i przyrodą. Bez tych doświadczeń szkoła staje się coraz bardziej monotonna, a uczniowie tracą motywację do nauki.

W ten sposób zmienia się całe podejście do edukacji, która powinna wychodzić poza klasyczne ramy dydaktyczne.

Brak realnych działań

Ministerstwo Edukacji deklaruje zmiany, ale do tej pory nie podjęło skutecznych działań w celu rozwiązania problemu.

Trwają prace nad doprecyzowaniem przepisów w Karcie Nauczyciela dotyczących rozliczania godzin ponadwymiarowych

– poinformowała rzeczniczka MEN, jednak sytuacja nadal nie uległa poprawie. W efekcie, nauczyciele i uczniowie wciąż pozostają w niepewność.

bankier, tvn24, jb