Pandemia wymusza zmiany w zamówieniach publicznych
W okresie wychodzenia z kryzysu wywołanego pandemią COVID-19 wzrośnie rola sektora publicznego jako źródła pobudzenia gospodarki. By to wykorzystać, potrzeba systemowych zmian w sferze zamówień publicznych – wynika z raportu prof. Michała Kani z Uniwersytetu Śląskiego.
Jak wynika z raportu, pandemia znacząco wpłynęła na funkcjonowanie rynku zamówień publicznych w Polsce. Odpowiedzią są m.in. kolejne tzw. tarcze antykryzysowe, mające łagodzić negatywne skutki kryzysu. Jednym z kierunków tych działań są zmiany w sferze stosowania Prawa zamówień publicznych. Eksperci wskazują też na potrzebę przestawienia zamówień na zakup innowacyjnych rozwiązań, a w aspekcie technicznym – na konieczność elektronizacji procesu zamówień na szerszą skalę.
CZYTAJ TEŻ: Czy szczepionka umocni złotego?
Jednym ze skutków obecnej sytuacji gospodarczej będzie w przyszłości wzrost znaczenia roli sektora publicznego, który może być traktowany jako źródło pobudzenia gospodarki lub niektórych jej obszarów. Sprawność sektora publicznego również w sferze zamówień publicznych odegra znaczącą rolę m.in. w unowocześnianiu placówek służby zdrowia – uważa prof. Michał Kania.
Obecnie – jak wynika z danych Urzędu Zamówień Publicznych - krajowy rynek zamówień charakteryzuje się wyjątkowo niską konkurencyjnością. W ubiegłym roku, w przypadku zamówień o wartościach poniżej progów unijnych, średnia liczba składanych ofert na roboty budowlane wyniosła 3,33 oferty, w dostawach średnio 2,08 oferty, a w usługach 2,37 oferty. W przypadku zamówień powyżej unijnych progów, w jednym postępowaniu wpłynęło średnio 2,42 oferty.
Warto się zastanowić nad dalszym uatrakcyjnianiem rynku zamówień publicznych, w szczególności dla sektora małych i średnich przedsiębiorstw, w tym przedsiębiorców innowacyjnych. Atrakcyjność rynku zamówień publicznych stanowić może oś działań, która może spowodować zwiększenie jego efektywności – wskazuje prof. Michał Kania.
Za działanie w dobrym kierunku ekspert uważa m.in. regulacje wprowadzone w tzw. Tarczy 4.0, służące poprawie płynności finansowej wykonawców realizujących umowy w ramach zamówień publicznych. Zmiany dotyczą np. obowiązkowych płatności zaliczek oraz częściowych wynagrodzeń, co powinno poprawić atrakcyjność rynku zamówień publicznych w oczach wykonawców.
CZYTAJ TEŻ: Rodchenkov Act ma uwolnić sport od dopingu
Działania przewidziane w tzw. tarczach antykryzysowych zmierzają przede wszystkim do polepszenia sytuacji wykonawców dotkniętych skutkami pandemii, jak również do zagwarantowania możliwości kontynuowania zawartych umów w ramach zamówień publicznych. Ich dodatkowym skutkiem może okazać się w przyszłości podniesienie atrakcyjności rynku zamówień publicznych – ocenia prezes stowarzyszenia „Pro Silesia”, b. rektor Uniwersytetu Śląskiego prof. Wiesław Banyś.
W raporcie zwrócono uwagę na konieczność jak najszybszego „przestawienia” zamówień publicznych na zakup innowacyjnych rozwiązań, które bazują na osiągnięciach IV rewolucji przemysłowej i tę rewolucję wspierają. Dotyczy to zarówno dostaw, usług, jak i robót budowlanych.
W szczególności infrastruktura użyteczności publicznej powinna podążać za najnowszymi osiągnięciami sektora prywatnego. Nie chodzi przy tym tylko o zwiększenie komfortu beneficjentów sfery usług użyteczności publicznej w ramach koncepcji Smart City. Kluczowe stają się kwestie związane z zapobieganiem i zwalczaniem ewentualnych zagrożeń, w tym zagrożeń epidemicznych.
W trakcie pandemii kluczowy stał się temat elektronizacji zamówień publicznych. Okazało się, że w momencie pandemii wiele instytucji i przedsiębiorców potrafi korzystać z komunikacji elektronicznej praktycznie w każdej dziedzinie życia – także w słabiej rozwiniętych firmach sektora prywatnego, na uczelniach czy w szkołach.
Wyzwania w tym zakresie stoją także przed służbą zdrowia.
Na skutek sytuacji wywołanej pandemią COVID-19 przez co najmniej kilka kolejnych lat konieczne stanie się położenie nacisku na rozwój, ulepszanie i dostosowanie do nowych potrzeb i wyzwań sektora usług medycznych – ocenia prof. Kania.
CZYTAJ TEŻ: Wojas dostarczy buty wojskowe dla NATO
Jak wynika z raportu, usprawnienie systemu zamówień będzie także istotne w kontekście wyzwań związanych ze zmianami klimatycznymi, w myśl obowiązków nakładanych na państwa przez Porozumienie Paryskie i regulacje Europejskiego Zielonego Ładu.
W ocenie prof. Michała Kani, wchodzące w życie z początkiem przyszłego roku nowe Prawo zamówień publicznych jest ustawą nowoczesną i przystosowaną do nowych warunków.
Nowe przepisy umożliwiają wdrożenie większości koniecznych i postulowanych zmian. Wymagają jednak szerszego i należytego wykorzystywania konstrukcji w niej zawartych – twierdzi prof. Michał Kania.
Autor opracowania, Michał Kania jest profesorem na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, pełnomocnikiem rektora tej uczelni ds. partnerstwa publiczno-prywatnego, pomysłodawcą i wykładowcą studiów podyplomowych z zakresu zamówień publicznych i PPP. Był też inicjatorem i pierwszym prezesem zarządu Fundacji Wsparcie Naukowe Partnerstwa Publiczno-Prywatnego, jest członkiem Stowarzyszenia Prawa Zamówień Publicznych, wiceprezesem Śląskiego Sądu Arbitrażowego.
Opracowanie pt. „Zamówienia publiczne w czasie pandemii COVID-19” powstało w ramach cyklu Think Pro Silesia - Śląskie a pandemia, zainicjowanego przez powołane trzy lata temu stowarzyszenie Biznes-Nauka-Samorząd „Pro Silesia”. To regionalny think tank, wspierający zrównoważony rozwój woj. śląskiego.
PAP/RO
