Przetargi publiczne. Korzystne zmiany dla małych i średnich firm

Obowiązek wypłacania zaliczek i częściowych płatności, zakaz stosowania kar za działania, za które wykonawca nie ponosi odpowiedzialności - m.in. takie korzystne dla małych i średnich firm rozwiązania zakłada Prawo zamówień publicznych wchodzące w życie od 1 stycznia 2021 r. - mówi wiceminister rozwoju, pracy i technologii (MRPiT) Marek Niedużak.

Jak mówi Marek Niedużak nowe, „proste i przejrzyste regulacje” mają zwiększyć efektywność systemu zamówień publicznych, aby stały się one opłacalne dla firm, zwłaszcza z sektora małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP).

Potencjał zamówień publicznych nie jest w Polsce wykorzystywany i nowe Prawo zamówień publicznych (PZP) ma to zmienić. „Jego nowy kształt to efekt blisko dwuletnich prac legislacyjnych i szerokich konsultacji społecznych z uczestnikami przetargów publicznych” – mówi Marek Niedużak.

Obecne przepisy powodują, że najwięcej czasu poświęca się procedurze wyboru wykonawcy. Tymczasem - jak podkreśla wiceminister - proces zakupowy to także etapy planowania, przygotowania, realizacji i ewaluacji zamówienia. Są one równie ważne z punktu widzenia prawidłowości wydawania publicznych pieniędzy oraz osiągnięcia maksymalnego efektu działania - dodaje.

W myśl nowych przepisów zamawiający będzie musiał jeszcze na etapie planowania dokonać analizy swoich potrzeb i wymagań. Będzie także zobowiązany do aktualizacji planów postępowań oraz przygotowania raportu z realizacji zamówienia w przypadku wystąpienia określonych problemów, np. odstąpienia od umowy przez jedną ze stron.

Nowa ustawa PZP doprowadza też do zmiany akcentów - z etapu przeprowadzenia konkretnego postępowania na pozostałe etapy procesu zakupowego. Mam tutaj na myśli kwestie związane z planowaniem, czyli np. wprowadzenie Polityki Zakupowej Państwa, przez etap przygotowania postępowania, czyli wspomniana już analiza potrzeb i wymagań, następnie etap realizacji zamówienia gdzie wprowadzony został szereg zmian w zakresie umów o zamówienie publiczne, korzystnych z punktu widzenia przedsiębiorców, a kończąc na ewaluacji całego procesu poprzez raport z realizacji zamówienia – mówi Marek Niedużak.

Zdaniem wiceministra jednym z kluczowych rozwiązań nowego PZP jest zwiększenie znaczenia współpracy między zamawiającym i wykonawcą. W tym celu będą przeprowadzać ze sobą wstępne konsultacje rynkowe. Pozwoli to wykonawcom i zamawiającym rozmawiać już na wczesnym etapie o dostępnych na rynku możliwościach – mówi Marek Niedużak.

Umowy na realizację zamówienia publicznego w nowym PZP mają zawierać wyrównanie pozycji kontraktowej obu stron. W umowie będzie też spisany katalog tzw. klauzul abuzywnych. Zakazane będzie m.in. naliczanie kar umownych za działania, za które wykonawca nie ponosi odpowiedzialności, w tym opóźnienia nie z jego winy. Nie będzie także można dowolnie ograniczać zakresu zamówienia, czyli np. zamawiający nie będzie mógł wskazać, że maksymalna wartość dostaw wyniesie milion złotych, po czym nic nie zamówi.

Nowe PZP zawiera obowiązkowe postanowienia umowne. W umowie dotyczącej zamówienia publicznego zamawiający będzie musiał przewidzieć m.in. precyzyjne warunki zapłaty wynagrodzenia, łączną maksymalną wysokość kar umownych oraz termin zakończenia umowy przez określenie czasu jej trwania.

Dłuższe umowy na realizację robót budowlanych lub usługi będą zawierać postanowienia o waloryzacji wynagrodzenia wykonawcy, co jest bardzo istotne w przypadku zmiany cen materiałów lub kosztów realizacji zamówienia.

W czasach mierzenia się ze skutkami gospodarczymi COVID-19, kluczowe znaczenie może mieć wprowadzenie w nowym PZP obowiązku stosowania zaliczek i częściowych płatności w umowach powyżej 12 miesięcy. Nastąpi także zmniejszenie obciążeń związanych z wysokością wadium i gwarancji należytego wykonania umowy. Dopuszczalna wysokość zabezpieczenia należytego wykonania umowy wyniesie, co do zasady, 5 proc. ceny całkowitej podanej w ofercie.

Wejście w życie nowego PZP wymagało dostosowania przepisów ustawy o umowie koncesji na roboty budowlane, tak aby tworzyły one spójny system. Dlatego Sejm znowelizował w ostatnich tygodniach ustawę o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi. Dostosowania wymagały te z przepisów, które powinny w obu aktach funkcjonować w sposób analogiczny lub taki sam (np. definicja zamawiającego, wyłączenia stosowania ustawy o umowie koncesji, określenie progu stosowania przepisów ustawy o umowie koncesji).

Zmiany w PZP zostały wprowadzone wraz z nowelizacją ustawy o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi uchwalone przez Sejm 27 listopada. Prezydent podpisał ustawę 7 grudnia.

PAP/RO

CZYTAJ TEŻ: Nie tylko „Biedronka”. Teraz Kaufland, Eurocash i Intermarche podejrzane o wymuszanie rabatów