U progu zielonej rewolucji

Energetyka przechodzi olbrzymią rewolucję. Odnawialne źródła energii stają się coraz ważniejsze dla globalnej gospodarki. Duże wyzwania w tym zakresie stoją również przed naszym krajem

Bank Pekao będzie chciał odegrać istotną rolę w przejściu Polski do niskoemisyjnej gospodarki. Najnowszy raport ekonomistów banku kompleksowo podejmuje temat transformacji polskiej gospodarki w kierunku źródeł odnawialnych, przedstawiając jej perspektywy na tle trendów światowych i regionalnych.

Jesteśmy w bardzo ważnym czasie, rozpoczyna nową perspektywę finansową dla Unii Europejskie. UE przedstawiła największy budżet w historii. Ma pozwolić na rozpoczęcie realizacji najdroższej i najważniejszej strategii określonej mianem Zielonego Ładu. Unia Europejska ma osiągnąć neutralność klimatyczną w 2050 roku. Polska również zadeklarowała dążenie do tego celu i będzie jednym z największych beneficjentów budżetu. Trwają u nas procesy przygotowujące do uruchomienia zarówno Krajowego Planu Odbudowy, jak i Umowy Partnerstwa. W sumie szacuje się, że do Polski może napłynąć 770 mld zł. Z tego około 30 proc. to środki dedykowane na politykę klimatyczną. Bank Pekao SA niedawno głosił nową strategię. W niej przedstawiamy nasze cele i zamierzenia na najbliższe lata. Jednym z najważniejszym wymiarów ma być wspieranie inwestycji związanych z Zielonym Ładem. Mówimy o naszym banku, że chcemy być spostrzegani jako zielony bank. Stąd chcemy zaprezentować wyjątkowy raport poświęcony branży OZE. Wydaje mi się, że to pierwszy tak głęboki raport, nie tylko poświęcony trendom, ale i perspektywom branży. Chcemy bardzo mocno uczestniczyć w transformacji energetycznej. Ten raport pomoże nam w zdefiniowaniu strategii na najbliższe lata. Jako bank mamy w tym obszarze już duże doświadczenie. W zeszłym roku wsparliśmy inwestycje na 8 mln zł. Dwóm dużym spółkom pomogliśmy w emitowaniu obligacji, a w tym roku wsparliśmy Orlen. Finansujemy też powstanie największej w Polsce farmy fotowoltaicznej. Chcemy być liderem na tym rynku – zapowiedział Jerzy Kwieciński, wiceprezes Banku Pekao.

W skali globalnej zużycie energii z OZE rośnie w tempie kilkukrotnie szybszym niż energii konwencjonalnej. Jej udział w światowej konsumpcji energii pierwotnej sięgnął pod koniec zeszłej dekady 12 proc. Udział odnawialnych źródeł energii w światowej produkcji energii elektrycznej zwiększył się do 26 proc. w 2019 roku z 19 proc. w 2010 roku. Świadomość zachodzących zmian klimatycznych, za którą idą rosnące zobowiązania międzynarodowe i konkretne działania rządów, jak również dynamiczny postęp technologiczny w dziedzinie wytwarzania energii odnawialnej, czynią tę część sektora energii szczególnie perspektywiczną i atrakcyjną dla inwestorów.

Przestawianie gospodarki na OZE nie jest tylko domeną najwyżej rozwiniętych państw. Skłaniają się ku niej również biedniejsze, ale szybko rozwijające się państwa, które w rozwoju technologii OZE widzą nie tylko możliwość poprawy szeroko rozumianego dobrobytu swoich obywateli, ale też realne szanse gospodarcze i biznesowe. Najlepszym przykładem są Chiny w ostatnich latach odpowiadające za ponad 40 proc. światowego przyrostu produkcji energii elektrycznej z OZE.

Wśród kluczowych czynników, które decydują o szybkim wzroście znaczenia OZE, jest m.in. postęp technologiczny obniżający ich koszty i zwiększający wydajność. Istotne są również rosnący problem zmian klimatycznych związanych z nadmiernym wzrostem emisji szkodliwych gazów, regulacje chroniące klimat oraz wsparcie systemowe dla energetyki odnawialnej – mówi Krzysztof Mrówczyński, kierujący zespołem sektorowym w Departamencie Analiz Makroekonomicznych Banku Pekao i współautor raportu. – Za zieloną rewolucją przemawiają również wzrost świadomości ekologicznej społeczeństw, odzwierciedlony w działaniach konsumentów oraz coraz wyższy marginalny koszt produkcji energii z konwencjonalnych źródeł, wynikający m.in. z pogarszającego się dostępu do niektórych surowców, wysokiego stopnia zużycia obecnych aktywów wytwórczych oraz rosnących opłat klimatycznych – dodaje.

Dlatego oczekuje się, że w najbliższych dekadach globalny sektor energii przejdzie najgłębszą transformację w swojej historii. Według prognoz Światowej Organizacji Energetyki Odnawialnej (IRENA) właściwie każdy ze scenariuszy transformacji energetycznej zakłada dalszy dynamiczny rozwój sektora OZE na świecie. Prognozy wskazują, że w najbliższych latach na cele transformacji energetycznej przeznaczane będzie na całym świecie (w zależności od przyjętego scenariusza) od 2,5 do nawet 4 bln USD rocznie.

Europa Środkowo-Wschodnia – jeszcze większa skala wyzwań

Postępy w obszarze transformacji energetycznej dokonują również kraje naszego regionu. Ich tempo wciąż nie jest jednak optymalne – zwłaszcza biorąc pod uwagę specyficzne cechy lokalnych gospodarek, charakteryzujących się relatywnie wysoką energochłonnością i emisyjnością CO2.

W latach 2010-2019 produkcja energii elektrycznej z OZE w 11 środkowoeuropejskich krajach członkowskich UE rosła w tempie wolniejszym niż w Europie Zachodniej (4 proc. wobec 6 proc. średniorocznie). W konsekwencji znacznie słabszy był również wzrost udziału OZE w finalnym zużyciu energii elektrycznej (+8 wobec +17 pkt proc.). Głównymi motorami wzrostu branży w minionych latach były – podobnie jak na świecie – energetyka wiatrowa i słoneczna. Relatywnie dużą rolę w rozwoju sektora OZE w niektórych krajach (np. Czechy, Słowacja) odgrywają również biomasa i biogaz.

Kraje regionu mocno różnią się zarówno pod względem aktualnego udziału OZE w łącznej produkcji energii elektrycznej (zaledwie kilkanaście procent we wszystkich krajach Grupy Wyszehradzkiej wobec. 40-65% w silnie bazujących na hydroenergetyce Rumunii, Łotwie czy Chorwacji), jak i tempa rozwoju tej branży w minionej dekadzie. Zdecydowanymi liderami pod względem dynamiki wzrostu produkcji elektrycznej z OZE były w tym czasie opierające swój rozwój na energetyce wiatrowej Litwa i Polska – zwraca uwagę Marek Czachor, współautor raportu, analityk Banku Pekao.

Polska w przededniu wielkich zmian

Na ścieżkę „zielonej rewolucji”, od której nie ma już odwrotu wkroczyła także Polska. To, że proces transformacji energetycznej, w tym dalsza przebudowa gospodarki i sektora energii w kierunku odnawialnych źródeł energii, jest w Polsce nieunikniony to wypadkowa szeregu czynników.

Do zintensyfikowanych działań w tym obszarze obligują Polskę podjęte zobowiązania międzynarodowe. Cele rządowe na najbliższą dekadę, zaaprobowane przez KE, zakładają istotny dalszy wzrost udziału OZE w gospodarce (z 12 proc. w 2019 roku do 23 proc. na koniec bieżącej dekady). Poziom ambicji może zostać nawet - w świetle niedawno uchwalonego Nowego Zielonego Ładu - podniesiony.

Po drugie rekordowe ceny uprawnień do emisji CO2 istotnie zmieniają ekonomikę produkcji energii stanowiąc realne zagrożenie dla konkurencyjności polskiej gospodarki. Po trzecie oparcie modelu działalności w większym stopniu na zielonych źródłach staje się też priorytetem strategicznym krajowych koncernów energetycznych, a kwestia transformacji energetycznej dobrze wpisuje się w plany postpandemicznej odbudowy gospodarki.

Raport Banku Pekao wskazuje, że transformacja krajowej gospodarki w kierunku OZE będzie wymagała również sprostania licznym wyzwaniom, co spowoduje konieczność stworzenia trwałych i przejrzystych mechanizmów wsparcia oraz podjęcia historycznego wysiłku inwestycyjnego. Jedną z ważniejszych kwestii będzie zagwarantowanie bezpieczeństwa dostaw energii. Wymagać ono będzie znacznych inwestycji w infrastrukturę przesyłową i dystrybucyjną, a także zapewnienia dostępności konwencjonalnych źródeł energii w okresach zmniejszonej aktywności instalacji energetyki odnawialnej.

Z transformacją energetyczną wiążą się olbrzymie nakłady, szacowane w perspektywie najbliższych 20 lat na co najmniej 1,6 biliona złotych. W połączeniu z licznymi i kosztownymi mechanizmami wsparcia oznacza to perspektywę nieuchronnego dalszego wzrostu cen energii elektrycznej. Przebudowa modelu energetycznego kraju wymagać będzie również zapewnienia sprawiedliwej społecznie transformacji tzw. rejonów węglowych.

W świetle zachodzących trendów globalnych koszty zarówno ekonomiczne, jak i społeczne „zielonej rewolucji” będą jednak prawdopodobnie i tak mniejsze niż te, które jako społeczeństwo ponieślibyśmy w przypadku pozostania przy dotychczasowym, mniej przyjaznym środowisku modelu gospodarczym – podsumowuje Krzysztof Mrówczyński.

Bank Pekao angażuje się w liczne projekty mające na celu poprawę efektywności energetycznej klientów, realizację przedsięwzięć ekologicznych oraz finansowanie OZE. Bank jest koordynatorem i dealerem emisji 10-letnich obligacji koncernu PKN Orlen, których oprocentowanie jest powiązane z ratingiem MSCI ESG. W marcu Pekao zwiększyło swoje zaangażowanie w OZE podpisując umowę kredytową z PAK PCE Fotowoltaika Sp. z o.o. na finansowanie największej w Polsce farmy fotowoltaicznej o mocy 70 MWp. W październiku 2020 wsparło Grupę Tauron w emisji obligacji zrównoważonego rozwoju. Wcześniej w ramach konsorcjum udzieliło kredytu na budowę największej lądowej farmy wiatrowej w Polsce, Potęgowo na Pomorzu. W sumie wartość zielonego i zrównoważonego finansowania (np. finansowanie farm wiatrowych, instalacji fotowoltaicznych, niskoemisyjnego transportu miejskiego) w Pekao przekroczyła 8 mld zł w 2020 roku.

Link do raportu: https://media.pekao.com.pl/pr/662997/raport-banku-pekao-u-progu-zielonej-rewolucji-perspektywy-sektora-oze-w-polsce-na-tle-trendow-globalnych-i-regionalnych Bank Pekao/KG