USA: Zrozumieć inflację i jej wpływ na portfele inwestycyjne

Inflacja jest kluczową miarą obserwowaną przez traderów i inwestorów ze względu na jej oddziaływanie na portfele

Oddziaływanie to może być bezpośrednie – w sytuacji, gdy wysoka inflacja pochłania zwrot z inwestycji - albo pośrednie, w przypadku, gdy zmiany w polityce banku centralnego w rozmaity sposób wpływają na poszczególne klasy aktywów. Warto zatem omówić różne miary inflacji, kluczowe wskaźniki, które należy obserwować, a także zastanowić się nad tym, w jaki sposób wykorzystać informacje na temat inflacji w kontekście inwestycyjnym.

Czym jest inflacja?

Inflacja jest wskaźnikiem wzrostu cen w czasie, w codziennym życiu odczuwalnym zwykle w postaci wyższych cen artykułów w sklepach w danym okresie. Z technicznego punktu widzenia, inflacja odnosi się do wzrostu cen koszyka wybranych towarów i usług w gospodarce. Innymi słowy, jest to tempo spadku siły nabywczej określonej waluty w danym okresie, ponieważ rosnące ceny oznaczają, że za jednego dolara można kupić mniej towarów i usług niż wcześniej.

Istnieje szereg czynników, które mogą powodować inflację, począwszy od zmiany cen żywności lub energii bądź zakłóceń w łańcuchu dostaw, a skończywszy na wzroście lub spadku podaży lub popytu pieniądza. Ogólnie rzecz biorąc, inflacja może mieć charakter popytowy lub kosztowy. Inflacja popytowa (ang. demand-pull inflation) ma miejsce wówczas, gdy poziom popytu na towary i usługi przekracza krótkoterminową podaż. Przedsiębiorcy reagują na zwiększony popyt poprzez podwyższanie cen. Inflacja kosztowa (ang. cost-push inflation) związana jest z szokami podażowymi, w efekcie których rosnące koszty produkcji przenoszone są na konsumentów poprzez podwyższanie cen towarów i usług.

Miary inflacji – CPI, PCE, PPI

Pomiaru inflacji w Stanach Zjednoczonych dokonuje kilka różnych agencji, z których każda stosuje swoje własne wskaźniki. Najczęściej mówi się o wskaźniku cen towarów i usług konsumpcyjnych lub CPI (ang. Consumer Price Index) mierzonym przez Biuro Statystyki Pracy (Bureau of Labor Statistics, BLS) i publikowanym mniej więcej w połowie każdego miesiąca.

Inną popularną miarą inflacji jest wskaźnik cen osobistych wydatków konsumpcyjnych lub PCE (ang. personal consumption expenditure index), mierzony przez Biuro Analiz Ekonomicznych (Bureau of Economic Analysis, BEA) i publikowany pod koniec każdego miesiąca. Z perspektywy historycznej przypadki, w których te dwie miary inflacji znacząco się różniły, były rzadkie, jednak ostatnio sytuacja ta uległa zmianie.

Zasadniczo CPI mierzy zmianę wysokości bezpośrednich wydatków wszystkich miejskich gospodarstw domowych w odniesieniu do zdefiniowanego koszyka towarów i usług. Wszystkie pozycje wydatków podzielone są na ponad 200 kategorii tworzących osiem podstawowych grup: żywność i napoje, mieszkanie, odzież, transport, opieka medyczna, rekreacja, edukacja i komunikacja oraz pozostałe towary i usługi. Trzy największe składniki CPI to mieszkanie, transport i żywność/napoje.

Jednak twórcy polityki pieniężnej wolą skupić się na (bazowym) wskaźniku PCE, ponieważ podobno lepiej oddaje on najnowsze trendy konsumpcyjne, biorąc pod uwagę, że wzór na wyliczanie wskaźnika CPI do niedawna zakładał aktualizację wag poszczególnych pozycji jedynie dwa razy do roku (a od 2023 r. - zaledwie raz do roku), natomiast wskaźnik PCE - co kwartał. W efekcie PCE skutecznie odzwierciedla efekty substytucyjne, w ramach których konsumenci zaczynają nabywać inne produkty z uwagi na względne różnice cenowe, dlatego wskaźnik CPI jest zwykle wyższy niż PCE, ponieważ nie wychwytuje procesu zastępowania danych produktów tańszymi odpowiednikami.

Innym powodem preferowania wskaźnika PCE jest to, że uwzględnia on wydatki dokonywane przez konsumentów zarówno miejskich, jak i wiejskich, jak również wydatki dokonywane w ich imieniu przez osoby trzecie, w przeciwieństwie do CPI, który w bardziej zawężony sposób definiuje wydatki konsumpcyjne i uwzględnia wyłącznie wydatki miejskie dokonywane bezpośrednio przez konsumentów.

Podczas gdy CPI i PCE mierzą inflację z punktu widzenia konsumenta, istnieje jeszcze trzecia miara - wskaźnik cen dóbr produkcyjnych lub PPI (ang. Producer Price Index) - również publikowana przez BLS, prezentująca inflację z perspektywy producentów. PPI mierzy średnią zmianę w czasie cen sprzedaży uzyskiwanych przez krajowych producentów za ich produkty.

Miary inflacji – zasadnicza i bazowa

Inna często spotykana terminologia obejmuje inflację zasadniczą (ang. headline inflation), która odzwierciedla ogólną zmianę poziomu cen, oraz inflację bazową po wyłączeniu cen najbardziej zmiennych (ang. core inflation), wyliczaną z wyłączeniem zmian cen niektórych towarów znanych z niestabilności lub sezonowych wahań cen, np. cen żywności czy energii.

Natomiast w przypadku inflacji bazowej mierzonej medianą lub średnią obciętą (ang. underlying inflation) wyłącza się składniki inflacji wykazujące najniższe lub najwyższe zmiany cen w koszyku w celu eliminacji nieistotnych zakłóceń lub czynników przejściowych. Jeżeli na przykład huragan spowoduje znaczącą zmianę, powiedzmy, ceny jabłek lub dofinansowanie na rok cen usług medycznych spowoduje tymczasowy spadek kosztów opieki zdrowotnej, wówczas efekty te należy wyeliminować, aby uzyskać prawdziwy obraz „bazowej” presji cenowej w gospodarce.

Dlaczego inflacja jest tak ważna dla rynków?

Łatwo zrozumieć, że inflacja wpływa na wydatki konsumentów, ponieważ zmniejsza ich siłę nabywczą. Jednak pewne implikacje są również nieuniknione w odniesieniu do portfeli inwestycyjnych, ponieważ inflacja może również obniżyć wartość zwrotu z inwestycji. Ponadto inflacja skłania banki centralne do działania, ponieważ zazwyczaj do ich obowiązków należy sprowadzenie inflacji do docelowego poziomu w perspektywie długoterminowej. Dlatego banki centralne próbują kontrolować inflację poprzez regulację tempa aktywności gospodarczej za pomocą podwyższania lub obniżania krótkoterminowych stóp procentowych. Ma to zróżnicowany wpływ na poszczególne klasy aktywów.

Rezerwa Federalna ma podwójny obowiązek obejmujący utrzymanie maksymalnego zatrudnienia, a równocześnie stabilności cen. W 2012 r. FOMC opublikował komunikat w sprawie długoterminowych celów i strategii polityki pieniężnej (Statement on Longer-Run Goals and Monetary Policy Strategy), w którym wyznaczył długoterminowy cel inflacyjny na poziomie 2%. W sierpniu 2020 r. przyjęto jednak elastyczny system celowania w średnią inflację, w ramach którego inflacja może przez pewien czas przekraczać 2%, dopóki średnia nie powróci do poziomu 2%.

W jaki sposób wykorzystywać odczyty CPI w kontekście inwestycyjnym?

Najczęściej wykorzystywanymi instrumentami do wyrażania opinii na temat amerykańskiej inflacji są:

• Dolar amerykański oraz inne pary walutowe z USD, takie jak USD/JPY czy EUR/USD

• Amerykańskie obligacje skarbowe

• Surowce notowane w USD

• Indeksy takie jak NASDAQ (USNAS100.I) czy S&P 500 (US500.I)

Odczyty CPI są zazwyczaj uważnie obserwowane przez traderów i inwestorów, ponieważ wpływają one na decyzję banku centralnego o podwyższeniu lub obniżeniu stóp procentowych, co silnie wpływa na nastroje na rynku w odniesieniu do różnych klas aktywów. Rzeczywisty odczyt inflacji porównywany jest nie tylko z celem banku centralnego, ale również z prognozą rynkową.

Zazwyczaj inflacja wyższa od celu banku centralnego lub oczekiwań społecznych powoduje zacieśnienie polityki pieniężnej, co ma negatywny wpływ na akcje (w związku z oczekiwaniami osłabienia aktywności gospodarczej) i wartość nominalną inwestycji o stałym dochodzie (w związku z oczekiwaniami wyższych rentowności), jak również na mocniejszą walutę. Z drugiej strony, dane o inflacji poniżej oczekiwań lub celu mogą spowodować poluzowanie polityki pieniężnej, co spowoduje wzrost akcji i obligacji, podczas gdy waluta może znaleźć się pod presją. W takich kluczowych dniach publikacji danych/wydarzeń interesujące są takie strategie inwestycyjne, jak momentum trading czy fade the data trades, omówione w artykule na temat amerykańskiego raportu w sprawie zatrudnienia w sektorze pozarolniczym. W dniach publikacji CPI dość popularny jest również handel opcjami ze względu na wzrost zmienności.

Dla inwestorów ważne jest, aby wziąć pod uwagę wpływ inflacji na zwrot z portfela i utrzymać stałą alokację w aktywa zabezpieczające przed inflacją, aby zabezpieczyć portfel przed niespodziewanymi skokami. Popularne instrumenty zabezpieczające przed inflacją obejmują obligacje zabezpieczone przed inflacją, takie jak Treasury Inflation-Protected Securities (TIPS) lub obligacje o zmiennym oprocentowaniu (tzw. floaters), surowce lub nieruchomości. Złoto również zwykle osiąga dobre wyniki w sytuacji, gdy realne stopy procentowe są niskie lub ujemne, czyli gdy inflacja jest wysoka, ale stopy procentowe są nadal niskie.

Charu Chanana, specjalistka ds. strategii rynku, Saxo Bank