SI: Błogosławieństwo, przekleństwo czy... porażka?

Czy SI oferuje więcej szans… czy zagrożeń? O tym podczas kongresu Polska Wielki Projekt rozmawiali eksperci - Andrzej Kisielewicz, Profesor nauk matematycznych, Jerzy Surma, Nauczyciel akademicki oraz Andrzej Zybertowicz, Socjolog.

Andrzej Zybertowicz wzywał swego czasu do utworzenia moratorium nad opanowaniem sztucznej inteligencji, która - zdaniem eksperta - wymyka się spod kontroli i stanowi wielkie zagrożenie.

Andrzej Zybertowicz, Socjolog, był sceptyczny jeśli chodzi o wzrost potęgi SI:

Czy można zbudować sztuczną świadomość? to kwestia dla mnie nieinteresująca - istotniejszy jest proces technologiczny, który zachodzi. Sądzę, że nigdy nie uda nam się zbudować czegoś co dorówna sile poznawczej i duchowej człowieka, lecz i tak możemy zostać przez zaawansowaną inteligencję „przechytrzeni”. Niczym szuler przy stole pokerowym - nie musi być bystry by nas oszukać. Świat cyber dekonstruuje real, rewolucja cyfrowa spowodowała bezprecedensowe skumulowanie zasobów.

„Dwa wstrząsy - pandemia i wojna na Ukrainie - przyczyniły się do wzrostu gigantów z Doliny Krzemowej” - podsumował uczony.

A może SI okazała się porażką? Andrzej Kisielewicz, Profesor nauk matematycznych, uważa, że owszem - termin SI stosowany jest w różnych znaczeniach. Kiedyś SI było pojmowane jako autonomiczny umysł - stworzony sztucznie i równy ludzkiemu. Swoisty golem z mitologii żydowskiej. Obecnie zaś SI pojmuje się raczej w znaczeniu dziedziny programowania technologii wykonujących zadania wymagających zastosowania ludzkiej inteligencji. Te programy wykonują wiele czynności lepiej niż człowiek, jednak są i tak bardzo ograniczone i ich przewaga obejmuje bardzo ograniczone zadania.

„Sztucznej Inteligencji rodem z Science Fiction nie ma i nie będzie” - podsumował prof. Kisielewicz.

To oznacza, że nie będzie zagrożeń jakie generuje SI co opisywane jest często w literaturze fantastycznej. Jednak uczony ostrzegł, iż:

Należy jednak mieć na uwadze, że może powstać nowa technologia. A Polska ma w tym olbrzymi potencjał.

Jerzy Surma, Nauczyciel akademicki wskazał z kolei, iż „w kontekście bełkotu w mainstremie ważne jest definiowanie pojęć”.

Warto podzielić wzorem zachodnich ekspertów na SI zaawansowaną i niezaawansowaną. Zaawansowana ma replikować człowieka - i ona w kontekście naukowym nie istnieje. Są podejmowane próby utworzenia czegoś takiego, lecz wciąż są nieudane.

Jeśli chodzi o SI przeznaczoną do ściśle ustalonych zadań to tworzone są algorytmy, które wcale nie muszą być lepsze od człowieka - wystarczy osiągnięcie pewnego podstawowego, sprawnego „poziomu przyzwoitości”.

Jak wskazał Surma - wraz ze wzrostem rozwoju zaawansowania klasyfikacji w tzw. machine learning rosło zainteresowanie biznesu.

Tym co stanowi o przewadze SI nad człowiekiem to takie kwestie jak praca 24/dobę, bez potrzeb urlopu i jedynym wymogiem jest dostarczanie energii.

Prof. Zybertowicz wskazał, że działalność internetowa potrafi mieć jednak opłakane skutki:

W świecie bez internetu lokalna epidemia nie zamieniłaby się w globalną pandemię.

Odnosił się tym samym do realnych zagrożeń jakie wiążą się z upowszechnieniem technologii sieciowych - co wiąże się przecież z rozwojem Sztucznej Inteligencji.

Co technologie robią z człowiekiem i społeczeństwem?

Np. algorytmy pilnują by uwaga ludzi była szybko przechwycona i zarządzana. Potem personalizują przekaz do modeli osobowości. A potem - docierają do ludzi ze spersonalizowaną reklamą i przekazem - wskazał Zybertowicz.

Ekspert wskazał, iż firmy technologiczne obecnie nie tylko dysponują miliardowym kapitałem ale też mogą wpływać na zarządzanie emocjami mas.

A to może w długim okresie doprowadzić do zniszczenia możliwości oporu mas wobec władz - zaawansowana technologia będzie bronią, która ma na celu ograniczenia możliwości oporu wobec tych, którzy posiadają władzę… i w tym wypadku wcale nie chodzi o polityków lecz władzę technologiczną.

Jak przestrzegał Zybertowicz:

Żaden władca w dziejach nie posiadał wiedzy o specyficznych cechach psychiki każdego ze swoich poddanych.

Andrzej Kisielewicz wskazał, iż nie tyle SI jest zagrożeniem co informatyzacja społeczeństwa jako takiego. Określanie tych technologii mianem Sztucznej Inteligencji jest błędne i ma wywoływać strach. Ekspert wskazał jednak, iż te zagrożenia nie tylko są realne ale stanowią największe zagrożenia dla bezpieczeństwa i wolności jednostek.

Internet w znacznie większym stopniu szerzy głupotę - i to jest niebezpieczeństwo!

Kisielewicz w tym zdaniu wskazywał, iż to właśnie informacje fałszywe rozszerzają się szybciej niż prawdziwe.

Z kolei Surma zwrócił uwagę na rozwój usług cyfrowych w Chinach, które pod tym względem przekraczają znacząco to co dostępne jest w USA czy Europie.

Jednak pozorne tworzenie chińskiej „merytokracji” realnie ma służyć lepszej kontroli społeczeństwa - zwłaszcza, że w kraju tym wszystko jest kumulowane w jednym miejscu, integrowane.

W skali olbrzymiego społeczeństwa Chiny chcą zbudować wielki system inżynierii społecznej antycypujący nastroje społeczne i utrwalający władzę partii komunistycznej. Czy takie sterowanie społeczeństwem może rozlać się na resztę świata?

Prof. Zybertowicz wskazał, że dywersyfikacja na Zachodzie wcale nie oznacza, że dane obywateli państw są bezpieczniejsze.

Tym samym Sztuczna Inteligencji nie zgładzi ludzkości tak jak przedstawia się to w dziełach fantastyki sprzed lat takich jak „Terminator”. Jednak SI może bardzo skutecznie kontrolować ludzkość - co wcale nie jest scenariuszem optymistycznym.

Jednak prof. Kisielewicz podsumował sprawę optymistycznie:

Można mieć nadzieję, że te zagrożenia zostaną jakoś powstrzymane - nie wiemy jak zareaguje demokracja. A co do Chin - możemy mieć nadzieję, że zobaczymy wielką katastrofę i system się zawali.

Oby to właśnie ta optymistyczna wizja przyszłości się sprawdziła. Warto zachować taką nadzieję.

Polska Wielki Projekt/ as/