Prawo w Polsce - ilość nowych przepisów przytłacza
W 2022 roku uchwalono w Polsce blisko 31,7 tys. stron nowego prawa, co oznacza wzrost o 52% r/r, wynika z najnowszej edycji raportu z cyklu „Barometr prawa”
Jest to drugi najwyższy wynik w ciągu trzech ostatnich dekad. Do tego wzrostu przyczyniły się głÓwnie rozporządzenia, najwięcej z nich wydanych zostało przez ministra klimatu i środowiska.
Głównym źródłem nowego prawa były w minionym roku - podobnie jak w poprzednich latach - rozporządzenia (akty wykonawcze organów administracji rządowej), znacznie rzadziej nowe prawo przybiera formę ustaw czy umów międzynarodowych. W 2022 roku wprowadzono w życie 28,2 tys. stron rozporządzeń wobec 3 tys. stron ustaw i 0,5 tys. stron umów międzynarodowych - czytamy w raporcie.
Objętość rozporządzeń była o 68% większa niż w 2021 roku, natomiast objętość uchwalanych ustaw mniejsza o 2% r/r, a umów międzynarodowych o 57%. Na jedną stronę ustawy przypada więc średnio już 8,3 strony rozporządzenia (wobec 5,4 przed rokiem), co jest najwyższym wynikiem od 2016 roku, wskazano.
Na wyniki ogromny wpływ miała liczba rozporządzeń ministerstwa klimatu i środowiska dotycząca regulacji siedlisk przyrodniczych. Gdyby nie ona, w 2022 roku w życie weszłoby 17,7 tys. stron nowego prawa, podkreślono.
W pozostałym zakresie najwięcej rozporządzeń zostało wydanych przez ministra infrastruktury (80 rozporządzeń o objętości 2,8 tys. stron), Radę Ministrów (2 tys. stron), ministra obrony narodowej (1,4 tys.) ministra edukacji i nauki (1,2 tys.). Natomiast minister sportu i turystyki oraz minister aktywów państwowych wydali rozporządzenia o objętości odpowiednio 7 i 16 stron.
Przedsiębiorca lub obywatel, który chciałby na bieżąco śledzić wszystkie zmiany w prawie, w 2022 roku musiałby każdego dnia roboczego na samo czytanie aktów prawnych poświęcić 2 godziny i 10 minut (przy założeniu, że na przeczytanie jednej strony aktu prawnego potrzeba dwóch minut). W raporcie zaznaczono jednak, ze czas ten byłby niewystarczający, aby całkowicie poznać sens wprowadzanych zmian, ponieważ nowe przepisy należy osadzić w systemie prawnym, a to zajęłoby wielokrotnie więcej czasu niż samo czytanie nowych aktów prawnych.
Z jednej strony, produkcja prawa po oczyszczeniu z zaburzeń statystycznych jest stabilna, co należy ocenić pozytywnie. Z drugiej, ciężko nam cieszyć się z tych wyników, jeśli analizowany rok 2022 to rok wdrażania Polskiego Ładu, który może być symbolem tego, jak nie tworzyć przepisów - w pośpiechu, bez prawdziwych konsultacji, bez analizy, bez czasu dla firm na przygotowanie się do zmian - powiedział partner zarządzający Grant Thornton Tomasz Wróblewski, cytowany w komunikacie poświęconym raportowi.
Spośród 31,7 tys. stron aktów prawnych przyjętych w 2022 roku 457 stron (1,4% objętości regulacji, ale 8% ustaw uchwalonych w 2022r.) dotyczyło pośrednio lub bezpośrednio wojny na Ukrainie czyli kwestii związanych z wojną, np. armią, obroną cywilną, ochroną granic, przyjmowaniem uchodźców, pomocą humanitarną, prawem pracy czy systemem ubezpieczeń społecznych dla cudzoziemców.
Grant Thortnon zwraca jednocześnie uwagę, że 2020 roku uchwalane przepisy COVID-owe miały objętość 1 569 stron i stanowiły 11% ówczesnej legislacji.
W 2022 roku okres od złożenia projektu w Sejmie do podpisu prezydenta wyniósł 75 dni. To drugi najniższy wynik w ostatnich dwóch dekadach. Z wyliczeń Grant Thortnton wynika, że do większości ustaw Senat proponował poprawki (tylko 36% ustaw nie wprowadzono poprawek).
W raporcie zwrócono uwagę, że skraca się vacatio legis przy regulacjach. W 2022 roku opublikowano 74 ustawy regulujące prowadzenie działalności gospodarczej, które weszły w życie z vacatio legis trwającym średnio 31 dni, co oznacza, że przez dekadę czas ten skrócił się średnio o 22 dni. W 2022 roku rozporządzenia wchodziły w życie średnio po 7 dniach od ogłoszenia, czyli o 13 dni krócej niż dekadę temu.
Analitycy Grant Thornton zwracają uwagę, że niepokojącym trendem w polskiej legislacji, jest „pęcznienie” projektów ustaw w trakcie prac w rządzie i parlamencie. W roku ubiegłym średnia objętość projektów ustaw dotyczących kwestii gospodarczych powiększyła się w trakcie prac o 21%. Pierwotne projekty składały się średnio z 13,3 stron maszynopisu, tymczasem finalne zapisy liczyły już 16,1 stron.
W trakcie prac nad projektem dodawane są do niego zapisy, które mają często niewiele wspólnego pierwotnym założeniem proponowanych regulacji lub znacząco zmieniają jej sens, wskazano także.
Czytaj też: Za edukacją, przeciw odgórnym zakazom
ISBnews/KG
