Szara strefa tytoniowa w UE ma się dobrze. Polska odstaje

W 2023 roku aż 8,3 proc. wprowadzonych na unijny rynek papierosów pochodziła z niezależnego źródła. Co godne podkreślenia, wynik Polski był na tle średniej unijnej ponad dwukrotnie niższy, osiągając zaledwie 3,6 proc. Tu zaszła zmiana!

35 mld szt. nielegalnych papierosów wprowadzili w ub.r. na teren UE przestępcy, uszczuplając budżet Wspólnoty aż o 11,6 mld zł z tytułu niezapłaconych podatków. Niechlubnym liderem zestawienia jest Francja, gdzie co trzeci papieros (33,2 proc., 16,8 mld sztuk) pochodzi z nielegalnych źródeł, na czym francuski budżet stracił około 7,3 mld euro rocznie.

KPMG podaje, że w Polsce w ub.r. szara strefa tytoniowa wyniosła 3,6 proc. rynku, a Polacy wypalili 1,5 mld sztuk nielegalnych papierosów (spadek o 0,33 mld szt., 0,6 pkt. proc. r/r.), wskutek czego fiskus utracił około 0,2 mld euro. Raport firmy analitycznej KPMG objął łącznie 38 europejskich państw: 27 z UE oraz 11 spoza Wspólnoty: Albanię, Bośnię i Hercegowinę, Czarnogórę, Kosowo, Macedonię Północną, Mołdawię, Norwegię, Serbię, Szwajcarię, Wielką Brytanię i Ukrainę.

Francuzi brylują

KPMG oszacowało, że w ub.r. całkowita konsumpcja wyrobów tytoniowych z nielegalnych źródeł przekroczyła 52 mld szt. (z czego w UE: 35 mld szt.), co wygenerowało ponad 16,6 mld euro utraconych wpływów podatkowych (niezapłacone akcyza i podatek VAT od takich produktów). Okazało się, że za blisko połowę (47,7 proc.) całkowitej konsumpcji nielegalnych wyrobów tytoniowych w UE odpowiada Francja.

Na kolejnych pozycjach znaleźli się kolejno: Irlandczycy, Brytyjczycy, Grecy i Ukraińcy. Najniższy udział w rynku szarej strefy tytoniowej ma Luksemburg (1 proc.). W raporcie KPMG Polska znalazła się w gronie 7 europejskich krajów z najniższą szarą strefą tytoniową, notując rekordowo niski jej udział, rzędu 3,6 proc. w 2023 roku. W naszym kraju szara strefa tytoniowa konsekwentnie maleje od kilku lat.: w 2021 roku nielegalne wyroby tytoniowe stanowiły 4,9 proc. rynku, a w 2022 roku – 4,2 proc.

Polska wśród prymusów

Z danych Ministerstwa Finansów wynika, że w ciągu ostatnich trzech lat doszło do wyraźnego wzrostu wpływów budżetowych z tytułu akcyzy na wyroby tytoniowe – 23,3 mld zł w 2021 roku do 27,5 mld zł w 2023 roku. Ten wzrost jest zasługą ograniczenia tytoniowej szarej strefy i przyjęcia przez rząd tzw. mapy drogowej podwyżek akcyzy na wyroby tytoniowe (2022-2027), która zapewniała stopniowy i równy wzrost podwyżek akcyzy na wszystkie wyroby tytoniowe (papierosy, tytoń do palenia i nowatorskie wyroby tytoniowe) – o 10 proc. r/r. aż do 2027 roku.

Jak wskazano, w sierpniu br. rząd opublikował jednak projekt zmian w mapie akcyzowej, zgodnie z którym stawki podwyżek akcyzy na wyroby tytoniowe będą różne i już w 2025 r. wyniosą: 25 proc. na papierosy, 38 proc. na tytoń do palenia i 50 proc. na nowatorskie wyroby tytoniowe. Zgodnie z wyliczeniami Krajowego Stowarzyszenia Przemysłu Tytoniowego (KSPT), skumulowane podwyżki akcyzy na wyroby tytoniowe w latach 2021-2027 mają sięgać: 109 proc. na papierosy (zgodnie z poprzednim kalendarzem podatkowym: 61 proc.); 165 proc. na tytoń do palenia (poprzednio: 61 proc.); oraz 401 proc. na nowatorskie wyroby tytoniowe (poprzednio: 222 proc.).

Głównymi źródłami szarej strefy tytoniowej w UE są: przemyt, nielegalna sprzedaż i nielegalna produkcja wyrobów tytoniowych, która w ostatnich latach rośnie najszybciej. KPMG podaje, że w 2019 roku w 38 państwach objętych badaniem sprzedano 8,1 mld sztuk. podrabianych papierosów, podczas gdy w 2023 roku było to już ponad 20 mld szt.

Raport KPMG podkreśla, że zmienia się struktura szarej strefy tytoniowej w całej UE, w tym w Polsce. W Polsce najszybciej rośnie produkcja nielegalnych wyrobów tytoniowych: w ostatnich 3 latach zwiększyła się z 0,35 do 0,48 mld sztuk. Podobna tendencja panuje w całej UE: zorganizowane grupy przestępcze coraz częściej inwestują w produkcję nielegalnych wyrobów tytoniowych na terenie UE.

Mniej przemytu, więcej nielegalnej produkcji

Podano, że stopniowo maleje przemyt papierosów do UE oraz ich nielegalna sprzedaż, głównie ze względu na obostrzenia panujące na granicach UE z Białorusią, Rosją i Ukrainą. Rośnie też specjalizacja grup zajmujących się przestępczością tytoniową, które usiłują dywersyfikować źródła zysku i kładą coraz większy nacisk na produkcję i przemyt wyrobów tytoniowych nowego rodzaju, z uwagi na rosnące zainteresowanie klientów takimi wyrobami oraz wzrost obciążeń podatkowych na te wyroby w UE.

W 2023 roku­ służby 22 państw UE rozbiły ponad 100 nielegalnych fabryk papierosów W Polsce, według danych Centralnego Biura Śledczego Policji (CBŚP), zlikwidowano w tym czasie 22 nielegalne fabryki i 7 wytwórni krajanki tytoniowej, przejmując ponad 340 mln szt.uk wyrobów tytoniowych i ponad 317 ton tytoniu.

Źródło: KPMG

Oprac. GS

»» Odwiedź wgospodarce.pl na GOOGLE NEWS, aby codziennie śledzić aktualne informacje.

»» O bieżących wydarzeniach w gospodarce i finansach czytaj tutaj:

Niemcy przejmują wielką polską firmę

Gigant przemysłu. „Stoimy o milimetry nad przepaścią”

Niemcy. Przywieziono do Polski ciężarówkę odpadów!

»» Rozmowa z Bartłomiejem Mickiewiczem z NSZZ Solidarność o dramatycznych skutkach Zielonego Ładu na antenie telewizji wPolsce24 – oglądaj tutaj: