Gwiazdka po polsku

Boże Narodzenie to czas rodzinnych spotkań przy świątecznym drzewku, którego nieodłącznym elementem stały się prezenty. Zwyczaj ich wręczania jest żywy na wszystkich kontynentach, wśród wyznawców różnych religii

Tradycja obdarowywania się prezentami kojarzy się z chrześcijańskim św. Mikołajem. Wbrew pozorom był on postacią autentyczną i raczej nie przypominał rubasznego starszego pana, jakiego znamy dzisiaj. Był włoskim duchownym (biskupem Miry), pochodził z bogatej rodziny, żył na przełomie III i IV w. n.e. Był wielkim jałmużnikiem. Zasłynął niezwykłą hojnością i troską o biednych, stając się uosobieniem miłości do każdego bliźniego. Do legendy przeszła historia, w której duchowny podjął się pomocy zubożałemu i niezbyt frasobliwemu arystokracie, który nie mógł wydać córek za mąż, ponieważ nie mógł zapewnić im posagu. Według podań Mikołaj miał podrzucać w tajemnicy rodzinie trzy sakiewki ze złotem. Legenda głosi, że robił to przez komin, a podarunki miały wpaść do suszących się przy palenisku ciżemek. Nie wiadomo, ile w tej historii prawdy, ale faktem jest, że już w średniowieczu św. Mikołaj stał się patronem dobroczynności. A zapoczątkowało to udzielanie stypendiów i różnych zapomóg dla dzieci, organizowanych przez szkoły mające za patrona włoskiego biskupa. Choć biskup Barii zmarł w 343 r., a jego kanonizacja nastąpiła w IX w., dopiero ok. 300 lat temu narodziła się tradycja wręczania sobie prezentów 6 grudnia. Przy czym warto odnotować, że nie jest to rocznica urodzin św. Mikołaja, ale jego śmierci.

Saturn przed Mikołajem

Jednak zanim św. Mikołaj i jego kult pojawił się na świecie, zwyczaj obdarowywania się prezentami zapoczątkowany został w starożytnym Rzymie, gdzie hucznie obchodzono święta ku czci boga rolnictwa – Saturna. Tak zwane saturnalia trwały od połowy grudnia do stycznia i były czasem radosnego wspólnego biesiadowania, podczas którego Rzymianie obdarowywali się podarkami. Tradycją stało się, że głowy rodzin otrzymywały gliniane figurki, a dzieci dostawały drobne zabawki. Nietrudno więc zauważyć analogię między saturnaliami a świętami Bożego Narodzenia. Chrześcijaństwo jednak zaadaptowało tradycję dawania prezentów znacznie później, i to za sprawą reformatora Marcina Lutra. Ok. 1535 r. niemiecki pastor domagał się, aby protestanci zaniechali zwyczaju św. Mikołaja, a prezenty dawali swoim dzieciom jako dar samego Dzieciątka Jezus. Z czasem tradycja ta zyskała w Kościele miano Gwiazdki, ponieważ podczas świąt prezenty zaczęto wręczać dopiero, gdy na niebie pojawiła się pierwsza gwiazda, która symbolizowała Gwiazdę Betlejemską.

Gwiazdka po polsku

Również w Polsce zwyczaj obdarowywania się prezentami gwiazdkowymi w wigilijny wieczór ma sporą tradycję. Sięga końca XVIII w. i początkowo był udziałem tylko dzieci arystokratów oraz bogatych mieszczan. Nie były to wówczas wcale wymyślne prezenty, najczęściej słodycze lub suszone owoce, niegrzeczne dzieci otrzymywały rózgi. Natomiast zwyczaj, jaki znamy dziś, że każde dziecko i większość dorosłych otrzymuje prezenty, narodził się dopiero w XX w. Zyskując w ostatnich dekadach w coraz większym stopniu komercyjny charakter. I nie ma w tym nic złego, jeśli będziemy pamiętać, co jest źródłem tej tradycji. A więc dobroczynność włoskiego biskupa, który pomagał innym, rozdając własny majątek. Dziś również można czynić dobro na wzór św. Mikołaja i wcale nie trzeba wiele. Ba, kupując prezenty dla swoich bliskich, można wspomóc potrzebujących. Wystarczy poszukać produktów, z których dochód w całości lub w części przekazywany jest na cele charytatywne. To podwójna korzyść łącząca przyjemne z pożytecznym. Ale korzyści związanych z prezentami może być więcej – wystarczy sięgnąć po produkty, które wytwarzane są przez polskie firmy. Bo to one nakręcają rodzimą gospodarkę, tworzą miejsca pracy i płacą podatki, z których również finansowane jest wsparcie dla potrzebujących.

Anna Szymczak

Znaczek okolicznościowy

Poczta Polska S.A., świętując pamiątkę Narodzenia Pańskiego, wydała znaczki emisji „Boże Narodzenie”. Z tej okazji życzy swoim Klientom zdrowych, spokojnych i radosnych Świąt Bożego Narodzenia oraz dobrego Nowego Roku.