Zmieniamy podejście do kolei

Rozmowa z Krzysztofem Mamińskim, prezesem zarządu PKP S.A.

Dla pasażera kontakt z koleją, niezależnie czy jedzie – jak co dzień – do pracy, czy na długo wyczekiwane wakacje, zaczyna się na dworcu. Wiele z nich do najpiękniejszych nie zależy

I to się zmieni, a właściwie już się zmienia. W PKP S.A. realizujemy obecnie Program Inwestycji Dworcowych, w ramach którego zmodernizowanych i wybudowanych zostanie łącznie około 200 dworców kolejowych w całym kraju. To pierwsza tak duża inicjatywa, dzięki której unowocześnione zostaną dworce kolejowe w całym kraju. Prace budowlane na części z nich już się rozpoczęły. Na liście obiektów przewidzianych do przebudowy znalazły się nie tylko budynki służące pasażerom z największych polskich miast, ale także bardzo wielu mniejszych miejscowości. Większość inwestycji zakłada gruntowną modernizację, ale PKP S.A. planuje także budowę zupełnie nowych dworców: estetycznych, funkcjonalnych, energooszczędnych. Co ważne, wszystkie dworce, zarówno te nowe, jak i modernizowane, zostaną przystosowane do obsługi podróżnych o ograniczonych możliwościach poruszanie. Trzeba pamiętać, że w tej grupie są nie tylko osoby z niepełnosprawnościami, ale także podróżujący z małymi dziećmi czy dużymi bagażami.

Które dworce zostaną przebudowane? Ile ich będzie?

W ramach realizowanego obecnie programu modernizacyjnego przebudujemy około 200 dworców w całym kraju. Do tej pory zazwyczaj modernizowane były dworce w największych ośrodkach. Teraz chcemy skoncentrować się na mniejszych stacjach. Bardzo istotnymi punktami na liście obiektów przewidzianych do przebudowy są dworce położone w największych polskich aglomeracjach. W związku z dynamicznym rozwojem wielu ośrodków kolej odgrywa coraz większe znaczenie w przewozach aglomeracyjnych. Estetyczne i funkcjonalne dworce są dopełnieniem inwestycji prowadzonych przez PKP Polskie Linie Kolejowe, czyli modernizacji torów i peronów. Dzięki takiej synchronizacji działań pasażerowie kolei otrzymują „pakiet korzyści” w postaci odnowionego dworca, wygodniejszych peronów i dróg dojścia do nich oraz wyremontowanych torów, co z kolei przekłada się na większe bezpieczeństwo i krótszy czas podróży. Przykładem jest zabytkowy dworzec w podwarszawskim Pruszkowie, którego przebudowa rozpocznie się już niebawem. Jednoczenie trwa modernizacja podmiejskiej trasy kolejowej z Warszawy do Grodziska Mazowieckiego. Lista dworców jest bardzo długa i śmiało można powiedzieć, że przywrócimy świetność dworców od Bałtyku po Karpaty – zmodernizujemy i dworce położone na Półwyspie Helskim, i w Dolinie Popradu (trasa Nowy Sącz – Krynica-Zdrój), i wiele, wiele, innych.

Czy dworce kolejowe w ogóle są dziś potrzebne? Co do tych największych nie ma wątpliwości, ciekawi mnie jednak, czy opłaca się utrzymywać dworce na małych stacjach Swego czasu część dworców rzeczywiście świeciła pustkami. Działo się tak z prostego powodu: koleją podróżowało coraz mniej osób. Dzięki licznym działaniom podejmowanych przez Grupę PKP i inne spółki kolejowe pasażerowie wracają na kolej. Tylko w pierwszym półroczu tego roku z usług kolei skorzystało 150 milionów pasażerów. To najlepszy wynik od 10 lat. Pociągi na wielu trasach przyspieszyły, przywrócone zostały zlikwidowane wcześniej połączenia, pojawiło się także wiele atrakcyjnych promocji biletowych. Celem PKP S.A. jest doprowadzenie do stanu, w którym dworzec wygląda tak, jak powinien wyglądać dworzec. Najważniejsze są funkcje związane z obsługą podróżnych: kasy, wygodne poczekalnie, ułatwienia dla niepełnosprawnych. Owszem, działalność komercyjna jest ważnym uzupełnieniem, ale nie powinna dominować. Dworzec postrzegam jako miejsce, w którym można kupić bilet, wygodnie poczekać na pociąg, uzyskać informację o rozkładzie jazdy, odpocząć, popracować. Dobrze, jeśli przy okazji można wypić kawę czy kupić gazetę, ale dworzec nie powinien być uzupełnieniem targowiska. Z punktu widzenia mieszkańców dworzec to współczesna brama do miasta, jedna z wizytówek, ważny element tkanki miejskiej.

Czy firmy chętnie wynajmują od PKP powierzchnie na dworcach?

Należy zaznaczyć, że nie wszystkie elementy dworca można skomercjalizować. Poczekalnia i inne części przeznaczone dla podróżnych muszą być ogólnodostępne. Na dużych dworcach wynajmujemy sporo lokali, jednak nie wszystkie dworce mogą na siebie zarabiać. Trzeba jednak pamiętać, że są to obiekty społecznie użyteczne. Zysk z zarządzania najbardziej dochodowymi dworcami przeznaczany także na utrzymanie pozostałych budynków dworcowych. W przypadku dużych obiektów, do których zaliczają się m.in. dworce zabytkowe, nasza spółka podejmuje działania mające na celu wynajem powierzchni partnerom niekomercyjnym, np. samorządom, które wykorzystują ją do swoich celów. Dzięki temu na dworcach powstają biblioteki, czytelnie, centra kultury czy instytucje związane z obsługą mieszkańców.

Czy PKP zaangażują się budowę mieszkań w ramach programu Mieszkanie Plus? Mówi się, że nowe mieszkania mają powstać m.in. na terenach kolejowych

Odeszliśmy od krótkowzrocznej polityki, z którą mieliśmy do czynienia w ostatnich latach, polegającej na wyprzedaży kolejowego majątku. Chcemy zagospodarowywać nasze grunty w sposób mądry, pozwalający na osiąganie długoterminowych korzyści, a przede wszystkim wychodzący naprzeciw ważnym potrzebom społecznym. Takim sposobem jest na przykład wniesienie części naszych działek do programu Mieszkanie Plus, dzięki czemu kolej może przyczynić się do rozwoju budownictwa mieszkaniowego. Wpisujemy się tym samym w rządową politykę zrównoważonego rozwoju. Z chwilą wejścia w życie ustawy o Krajowym Zasobie Nieruchomości oczywisty priorytet w zakresie naszego udziału w programie Mieszkanie Plus otrzymała nasza współpraca z KZN. Całkiem niedawno, na początku listopada br., podpisaliśmy list intencyjny w tej sprawie. Już w dniu jego podpisania zaoferowaliśmy 130 nieruchomości, które według naszych analiz mogą zostać przeznaczone pod budownictwo mieszkaniowe wielorodzinne.

Czy Pana zdaniem to dużo?

Sporo, ale należy zaznaczyć, że zaoferowane niedawno nieruchomości to dopiero początek procesu. Do końca roku PKP S.A. przekaże wykazy nieruchomości zlokalizowanych w pozostałych 148 miastach liczących powyżej 20 tys. mieszkańców. Nieruchomości te będą mogły być wykorzystywane pod wielorodzinną zabudowę mieszkaniową, co ma istotne znaczenie dla nowej polityki mieszkaniowej państwa. Kolejne nieruchomości, lokalizowane w pozostałych miastach, zaoferujemy Krajowemu Zasobowi Nieruchomości w połowie przyszłego roku.

Coraz częściej mówi się o tym, że łatwiej jest zarządzać koleją zintegrowaną niż podzieloną. To model, który z powodzeniem sprawdza się w wielu krajach. Co Pan o tym sądzi?

Chcielibyśmy, żeby PKP S.A. przyjęła rolę integratora rynku kolejowego w Polsce. Takie rozwiązanie miałoby duże plusy, m.in. ułatwiłoby realizację procesów inwestycyjnych i eksploatacyjnych. Pozwoliłoby także na wspólne zarządzanie, co z kolei przełożyłoby się na konkretne korzyści dla naszych klientów. Mam na myśli pasażerów, ale też klientów sektora towarowego i logistyki. W mojej ocenie PKP S.A. jako lider Grupy PKP powinien być strukturą wspierającą realizację polityki państwa w zakresie transportu kolejowego. Rzeczywiście konsolidacja sektora kolejowego jest modelem powszechnie stosowanym w największych krajach unijnych. Na czele największych kolejowych koncernów w Europie: w Niemczech, we Francji, we Włochy czy w Austrii stoją dedykowane spółki-matki, które konsolidują, koordynują, nadzorują i wspierają działania poszczególnych obszarów biznesowych i spółek zależnych. Sądzę, że mimo iż obecnie w Polsce nie ma typowego prawa holdingowego, istnieją rozwiązania prawne, które pozwoliłyby na lepsze zorganizowanie spółek w ramach Grupy PKP. Tak zwane „PKP Holding” to jeden z pomysłów.

Jakie korzyści taka integracja przyniesie pasażerom?

Wspólny Bilet. To rozwiązanie, na które czeka bardzo wielu podróżnych. Mimo że prace nad Wspólnym Biletem, opierającym się na jednej taryfie i możliwości kupna biletów na podróże pociągami różnych przewoźników, jeszcze się nie zakończyły, już teraz ponad 55% pasażerów polskiej kolei może kupić Pakiet Podróżnika. Wprowadzenie do sprzedaży tej oferty to pierwszy z etapów wdrożenia Wspólnego Biletu. Pakiet Podróżnika to możliwość kupna w ramach jednej transakcji biletów na przejazd pociągami trzech kluczowych polskich przewoźników: PKP Intercity, POLREGIO i PKP SKM w Trójmieście. Rozmowy z kolejnymi przewoźnikami (samorządowymi) już trwają i mam nadzieję, że niebawem będziemy mogli rozszerzyć naszą ofertę o kolejnych operatorów.