9 krajów wezwanych na dywanik w sprawie smogu

Komisja Europejska poinformowała w piątek, że na 30 stycznia zwołuje spotkanie 9 krajów członkowskich, aby znaleźć rozwiązanie problemu złej jakości powietrza. Wśród zaproszonych nie ma Polski, która została już w tej sprawie pozwana przed unijny Trybunał.

W spotkaniu na szczeblu ministrów mają wziąć udział Czechy, Niemcy, Hiszpania, Francja, Włochy, Węgry, Rumunia, Słowacja i Wielka Brytania. Nad tymi dziewięcioma państwami wisi widmo pozwu za przekraczanie uzgodnionych limitów jakości powietrza do unijnego Trybunału Sprawiedliwości.

To spotkanie zostało zwołane z trzech powodów. Aby chronić obywateli, by wyjaśnić, że bez poprawy będą konsekwencje prawne oraz by przypomnieć krajom członkowskim, że ten krok jest końcowym etapem - niektórzy mogliby powiedzieć zbyt długiego - okresu, w którym oferujemy pomoc, rady i ostrzeżenia - oświadczył unijny komisarz ds. środowiska Karmenu Vella.

Unijna dyrektywa dotycząca jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy zobowiązuje państwa członkowskie do ograniczenia narażenia obywateli na substancje zanieczyszczające - głównie dwutlenek azotu (NO2) i pył zawieszony (PM10).

Komisja nie zdecydowała się na zaproszenie Polski i Bułgarii, które również nie spełniają unijnych norm.

Polska i Bułgaria zostały wcześniej pozwane w tej sprawie do Trybunału Sprawiedliwości UE. Dlatego nie zostały uwzględnione w tych działaniach - powiedział na konferencji prasowej w Brukseli rzecznik KE Enrico Brivio.

Bułgaria w kwietniu ubiegłego roku przegrała wytoczoną jej sprawę. Trybunał orzekł, że kraj ten od 2007 r. co najmniej do 2014 r. systematycznie nie przestrzegał dziennych i rocznych dopuszczalnych wartości stężeń pyłu zawieszonego w powietrzu PM10.

Sędziowie uznali, że Bułgaria nie zdołała wykazać, iż pomimo trwałego przekroczenia wartości dopuszczalnych podjęła niezbędne działania, aby przekroczenia trwały jak najkrócej. Warszawa wspierała Sofię w tej sprawie, występując w charakterze tzw. interwenienta przed Trybunałem. Sprawa dotycząca Polski, która została pozwana w grudniu 2015 r., nie została jeszcze rozstrzygnięta.

Komisja przypomniała w piątkowym komunikacie, że zła jakość powietrza przyczynia się do ponad 400 tys. przedwczesnych zgonów rocznie. Bruksela grozi, że dziewięć zaproszonych krajów może zostać pozwanych, podobnie jak Polska i Bułgaria.

Jeżeli nie zostaną podjęte odpowiednie środki, Komisja nie będzie miała innego wyjścia, jak tylko podjąć działania prawne, tak jak uczyniła to już w stosunku do dwóch innych państw członkowskich, poprzez skierowanie spraw do Trybunału - zaznaczono w komunikacie.

Źródłami emisji małych cząstek stałych lub pyłu PM10 (czyli cząstek stałych o średnicy mniejszej niż 10 mikrometrów) są przemysł, pojazdy, domowe systemy grzewcze i rolnictwo. Cząstki pyłu mogą powodować astmę, schorzenia układu krążenia, nowotwory płuc i prowadzić do przedwczesnych zgonów.

Komisja przedstawiła w piątek plan działań, który ma pomóc państwom członkowskim w przestrzeganiu unijnych przepisów dotyczących ochrony środowiska.

Jakość powietrza to problem wielu krajów UE. Z danych KE wynika, że w 23 z 28 państw członkowskich standardy jego jakości są nadal przekraczane. Problem dotyczy łącznie ponad 130 miast w całej Europie.

Kraje członkowskie miały obowiązek spełniać normy dotyczące pyłu zawieszonego (PM10) od 2005 r., natomiast te dotyczące dwutlenku azotu (NO2) od 2010 roku.

PAP, MS