Pacjent zadowolony? Zbada to NFZ
Częścią programu koordynowanej opieki zdrowotnej jest przeprowadzenie badań ankietowych, aby określić stopień satysfakcji, samopoczucie i doświadczenia pacjentów wynikające z opieki - poinformowały ekspertki z Narodowego Funduszu Zdrowia.
Dodatkowo celem badań, które rozpoczęły się w zeszłym tygodniu, jest ustalenie, czy pilotażowy program POZ Plus prowadzi do zmniejszenia kosztów w systemie.
NFZ chce znaleźć również odpowiedź na pytanie, czy dzięki programowi ograniczono liczbę hospitalizacji pacjentów w nim uczestniczących lub badań laboratoryjnych. Ponadto zobaczyć, czy doszło do zmniejszenia fragmentaryzacji opieki nad przewlekle chorymi pacjentami uczestniczącymi w projekcie.
Jednocześnie badania określą oczekiwania pacjentów co do podstawowej opieki zdrowotnej i tego, co w niej zmienić, aby odpowiadała najlepiej potrzebom pacjentów.
Zdaniem kierowniczki projektu POZ Plus Katarzyny Wiktorzak wyniki ankiet mogłyby pomóc usprawnić też proces edukacji zdrowotnej pacjentów, który jest jednym z istotniejszych elementów programu. Ponadto, jak zaznaczyła dalej, ma świadomość, że fragmentaryzacja opieki zdrowotnej w obecnej formie jest dokuczliwa dla pacjentów. Wyraziła jednak nadzieję, że jeśli pacjenci otrzymają kompleksową usługę w POZ, która łączy podstawową opiekę i specjalistyczne konsultacje, to lepiej się w tym odnajdą.
„Otrzymamy w ten sposób potwierdzenie, że ta opieka właśnie tak powinna działać” - zaznaczyła.
Z kolei Iwona Poznerowicz z Departamentu Analiz i Strategii NFZ oczekuje, że badanie pokaże, że zwiększyła się świadomość pacjentów o chorobie i o życiu w tej chorobie.
„Jeśli okaże się, że pacjenci otrzymują większą wiedzę zdrowotną, to sygnał dla nas, że w tym kierunku trzeba iść” - dodała.
Badanie ankietowe, jak podkreśliły ekspertki podczas rozmowy z PAP, współtworzone przez NFZ i Bank Światowy, a realizowane przez firmę DANAE skupia się na trzech obszarach. Po pierwsze kwestionariusz zawiera pytania, które dotyczą zdrowia i samopoczucia pacjenta, które uzupełnia on sam, ale też oceny klinicznej przeprowadzonej przez lekarza prowadzącego. To część kwestionariusza PROM (z ang. patient reported outcome measure).
Liczba pytań w tym fragmencie kwestionariusza zależy od rodzaju przewlekłej choroby, która dotknęła pacjenta. Pod uwagę wzięto pacjentów chorujących na cukrzycę typu II, astmę lub obturacyjną chorobę płuc oraz borykających się z dolegliwościami kręgosłupa.
Po drugie pacjent odpowiada bezpośrednio na pytania o jego doświadczenia (odczucia) w pilotażowej opiece (część PREM - z ang. patient reported experience measure).
Ostatnia część ankiety to pytania o to, w jaki sposób przystąpienie do programu zaktywizowało zdrowotnie pacjenta (część PAM - z ang. patient activation measure). Chodzi tutaj m.in. o uzyskanie wiedzy, w jaki sposób pacjent funkcjonuje na co dzień, czy ma np. problemy z zakupami, czy jest samodzielny. Określa on tutaj skalę i częstość występowania bólu. Jednym słowem ta część badania poświęcona jest zmierzeniu komfortu życia w chorobie.
Zdaniem Wiktorzak zbadanie wyników zdrowotnych pacjentów objętych koordynowaną opieką w krótkim okresie będzie trudne, ponieważ zmiana systemu przynosi efekty po dłuższym czasie, ale w jej opinii odczucia pacjenta wynikające z uczestnictwa w programie będą łatwiejsze do zweryfikowania.
„Doświadczenia pacjenta są prostsze do usystematyzowania przez niego. Pacjenci uczestniczą w nim, otrzymują plan leczenia, opiekę całego zespołu medycznego. I to właśnie chcemy mierzyć kwestionariuszem badającym jego odczucia” - powiedziała Wiktorzak.
Ekspertki powiedziały, że w badaniu przeprowadzanym przez firmę DANAE uczestniczy 2 tys. pacjentów objętych koordynowaną opieką, jak również równolegle bada się tzw. grupę kontrolną o tej samej liczebności. Są to pacjenci spełniający te same kryteria, ale są oni objęci standardową opieką w placówkach POZ.
„Chcemy przebadać łącznie 2 tys. osób, w tym 500 pacjentów z cukrzycą typu II i tyle samo osób z rozpoznaniem astmy lub choroby obturacyjnej płuc, z bólami kręgosłupa oraz zakwalifikowanych po prostu do bilansów zdrowia. Dokonujemy też odpowiedniego podziału respondentów na płeć i wiek” - wyjaśniła Wiktorzak.
Pierwsze tura badania rozpoczęła się w zeszłym tygodniu i potrwa najprawdopodobniej do połowy stycznia. Druga zostanie przeprowadzono po roku, czyli w III i w IV kwartale 2020 r.
„Chcemy trafić po 9-12 miesiącach do tych samych osób. Zobaczyć, co faktycznie w ich życiu i zdrowiu się zmieniło”- wyjaśniła Wiktorzak.
Badanie jest anonimowe. Dane personalne weryfikują jedynie pracownicy placówek medycznych. Ankieterzy nie mają do nich dostępu. Jest to pierwsze w Polsce tak kompleksowe badanie satysfakcji pacjenta z opieki zdrowotnej na poziomie podstawowym oraz jego życia i sprawności w chorobie. Dodatkowo badanie uzyskało pozytywną opinię Komisji Bioetycznej, co stanowi pełną gwarancję, że zostanie przeprowadzone prawidłowo, z pełną dbałością o etykę i dane pacjenta.
Ekspertki podkreśliły, że koordynowana opieka podstawowa to nie tylko zespół medyków, ale także praca z bliskimi pacjenta. Chodzi też o to, aby pacjent stał się aktywnym uczestnikiem procesu dbania o swoje zdrowie.
„Chcemy przyzwyczaić ludzi, że mają kompleksową opiekę. To tak naprawdę pierwszy krok, żeby zadbać o swoje zdrowie i zrobić to w pełni świadomie. Nie trafiać do lekarza rodzinnego dopiero wtedy, gdy nie jesteśmy już w stanie wstać z łóżka” - zaznaczyła Poznerowicz.
Program opieki koordynowanej rozpoczął się rok temu i został przedłużony do czerwca 2021 r. Objął blisko 300 tys. pacjentów będących na listach biorących udział w projekcie aktywnych świadczeniodawców POZ. Uczestniczy w nim 37 świadczeniobiorców (w 41 miejscach udzielania świadczeń) ze wszystkich województw.
Celem pilotażu POZ Plus jest przeprowadzenie podstawowych lub - jeśli wymaga tego stan zdrowia pacjenta - pogłębionych bilansów zdrowia, objęcie pacjenta skoordynowaną opieką przez cały zespół medyczny POZ (lekarzy, pielęgniarek, koordynatorów), ze szczególnym naciskiem na prowadzenie leczenia osób przewlekle chorych w jednostkach podstawowej opieki zdrowotnej.
PAP/ as/
