Polskie banki: Pasmo sukcesów i wyzwań

Ostatnie 30 lat polskiej gospodarki i bankowości to pasmo sukcesów z nielicznymi korektami cyklu koniunkturalnego i incydentalnymi przypadkami poważnych trudności gospodarczych czy finansowych pojedynczych banków – pisze na łamach „Polskiego Kompasu 2019” prof. Małgorzata Zaleska, Dyrektor Instytutu Bankowości SGH, Przewodnicząca Komitetu Nauk o Finansach PAN.

Na SUKCES polskiego sektora bankowego składają się przede wszystkim: S – stabilność, U – uznanie, K – kapitał, C – człowiek, E – elastyczność i S – symbioza.

S – stabilność

Podczas ostatnich 30 lat polski sektor bankowy z pewnością dowiódł swojej stabilności. Pomimo, iż na początku okresu transformacji niektóre banki miały istotne problemy, a część z nich nawet upadła, to jednak były to zdarzenia, które nie zachwiały stabilnością całego sektora.

Ponadto kolejnych dowodów na stabilność sektora dostarczył nam ostatni globalny kryzys finansowy, podczas którego nie upadł żaden polski bank. Efekt ten był jednak możliwy nie tylko dzięki odpowiedzialności samych banków, które nie narażały zgromadzonych środków na zbyt duże ryzyko, ale także sprawności funkcjonowania sieci bezpieczeństwa finansowego.

U – uznanie

Polskie banki od lat cieszą się wysokim zaufaniem w oczach społeczeństwa. Wyrazem tego są nie tylko najwyższe miejsca w stosownych ratingach, ale przede wszystkim stale rosnąca wartość depozytów gospodarstw domowych w bankach, która od 1996 r. wzrosła ponad 40 razy. Depozyty bankowe wciąż stanowią także najważniejszą formę przechowywania oszczędności Polaków.

K – kapitał

Rzeczywistą siłą każdego banku i systemu bankowego jest kapitał. Skala działalności banku, rozmiar jego akcji kredytowej zależą bezpośrednio od posiadanego przez niego kapitału. Przez ostatnie 30 lat polski sektor bankowy czerpał kapitał zarówno z zagranicy, jak też z wypracowywanego regularnie zysku. Od 1993 r. fundusze własne polskiego sektora bankowego wzrosły prawie 32 razy. Fundusze własne polskich banków spółdzielczych są obecnie wyższe niż fundusze własne całego polskiego sektora bankowego w 1995 r.

C – człowiek

Siłą oraz słabością każdej branży i organizacji są ludzie. Pracownicy polskiego sektora bankowego przez ostatnie 30 lat dowiedli, iż są grupą zawodową, która stale podnosi swoją wiedzę i umiejętności. Obecnie w sektorze bankowym pracuje ponad 150 tys. osób i pomimo, iż liczba ta stale maleje to systematycznie zwiększa się liczba pracowników o najwyższych kwalifikacjach oraz osób pracujących w bankach poza granicami kraju. Polacy znajdują także coraz częściej zatrudnienie na kierowniczych stanowiskach w międzynarodowych grupach bankowych.

E – elastyczność

Polski sektor bankowy od 30 lat skutecznie reaguje na zmieniające się potrzeby gospodarki i społeczeństwa proponując rozwiązania spełniające te oczekiwania, a nawet często je wyprzedzając. Przykładem mogą być innowacje płatnicze oraz elektroniczne kanały dostępu do rachunków i produktów bankowych. 25 lat temu banki nie zaczęły oferować polskim klientom na masową skalę czeków pomimo, iż te dominowały wówczas w bankowości krajów wysokorozwiniętych, lecz skupiły się na kartach płatniczych, a następnie na kanałach elektronicznych: internetowym i mobilnym. Banki wykorzystały rozwój telekomunikacji oraz informatyki odstępując od rozliczeń opartych na dokumentach papierowych, a następnie wprowadzając (jako jedne z pierwszych na świecie) systemy przelewów natychmiastowych.

S – symbioza

Polskie banki żyją w symbiozie z polską gospodarką. W wielu innych wysokorozwiniętych krajach aktywa sektora bankowego przewyższyły poziom PKB kraju macierzystego, a aktywa pojedynczego banku przekraczają wartość kilku bilionów euro. Polski sektor bankowy wciąż pełni służebną rolę wobec gospodarki zaopatrując ją w kapitał na rozwój i nie jest sektorem, który funkcjonuje w oderwaniu od potrzeb sfery realnej.

Przykładowo, od końca 2010 r. portfel kredytów inwestycyjnych dla dużych przedsiębiorstw zwiększył się z 30 mld złotych do 64 mld złotych (wzrost o 113 proc.), a portfel kredytów inwestycyjnych dla MSP zwiększył się z 35 mld złotych do 61 mld złotych (wzrost o 74 proc.).

Polskie banki nie oferowały ponadto toksycznych instrumentów dzięki czemu podczas ostatniego globalnego kryzysu finansowego nie naraziły Polski na kryzys gospodarczy.

Obecnie polski sektor bankowy znajduje się w szczególnym punkcie, zarówno ze względu na globalne przemiany, jak i wewnętrzne wyzwania, jak chociażby problemy finansowe niektórych banków i nadszarpnięcie zaufania do nich.

Niemniej jednak najbliższą przyszłość polskiego sektora bankowego będą kształtować cztery kwestie: sytuacja gospodarcza, zmiany w regulacjach prawnych, dalszy, dynamiczny rozwój nowych technologii oraz zmiany i oczekiwania społeczne. (…)

Pełny tekst prof. Małgorzaty Zaleskiej zawiera elektroniczne wydanie „Polskiego Kompasu 2019” dostępne bezpłatnie do pobrania na stronie www.gb.pl a także w aplikacji „Gazety Bankowej” na urządzenia mobilne.