Polska-USA: Dziś podpisanie ważnej umowy
Stworzenie w Poznaniu wysuniętego dowództwa V Korpusu Wojsk Lądowych USA i zwiększenie liczby amerykańskich żołnierzy stacjonujących w naszym kraju przewiduje polsko-amerykańska umowa o wzmocnionej współpracy obronnej, którą w poniedziałek ratyfikuje prezydent Andrzej Duda.
W uroczystości o godz. 15.00 w Pałacu Prezydenckim wezmą udział – jak poinformowało w piątek PAP Biuro Bezpieczeństwa Narodowego – także premier Mateusz Morawiecki, szef MON Mariusz Błaszczak, szef MSZ Zbigniew Rau, szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego gen. Rajmund Andrzejczak i ambasador USA w Polsce Georgette Mosbacher.
Umowę o wzmocnionej współpracy obronnej (Poland – United States Enhanced Defense Cooperation Agreement) podpisali 15 sierpnia br. w Warszawie minister obrony narodowej Mariusz Błaszczak i sekretarz stanu USA Mike Pompeo. Dokument uzupełnienia ubiegłoroczne deklaracje prezydentów obu państw o zwiększeniu liczby amerykańskiego personelu z 4,5 tys. o co najmniej tysiąc kolejnych.
Według umowy w Poznaniu powstaje Wysunięte Dowództwo V Korpusu Sił Lądowych USA, jednostki, która będzie odpowiadać za dowodzenie Siłami Zbrojnymi USA na wschodniej flance sojuszu północnoatlantyckiego. Dowódcą V Korpusu jest generał o polskich korzeniach John S. Kolasheski, który wcześniej dowodził 1 Dywizją Piechoty i Fortem Riley w Kansas. Służył też na misjach m.in. w Iraku i Afganistanie.
Dzięki infrastrukturze wojskowej, która według umowy zostanie przygotowana przez Polskę, w razie ewentualnego zagrożenia możliwy będzie natychmiastowy przerzut do naszego kraju dodatkowych sił, zapewniając łącznie obecność do 20 tys. żołnierzy USA.
Lista projektów infrastrukturalnych zapewnianych przez Polskę obejmuje 11 obiektów: kompleks wojskowy w Poznaniu, poligon w Drawsku Pomorskim, Lotnisko Wrocław-Starachowice, bazę sił powietrznych w Łasku, kompleks wojskowy i bazę sił powietrznych w Powidzu, kompleks wojskowy w Lublińcu, poligon wojskowy w Żaganiu, kompleksy wojskowe w Toruniu i Skwierzynie, lotnisko Kraków-Balice, lotnisko w Pyrzowicach, lotnisko w Mirosławcu i bazę sił powietrznych w Dęblinie.
Według umowy Polska udostępnia Siłom Zbrojnym USA bez kosztów wynajmu lub podobnych kosztów uzgodnione obiekty i tereny, w tym użytkowane wspólnie przez wojska Polski i USA. Stany Zjednoczone poniosą swoją proporcjonalną część kosztów eksploatacji i utrzymania obiektów i terenów.
Umowa określa również ramy prawne obecności wojsk USA w Polsce. Przyjęte zasady opierają się w dużym stopniu na regulacjach wspólnych dla wszystkich członków NATO, czyli umowy NATO SOFA z 1951 r., którą Polska przyjęła wraz z członkostwem w sojuszu północnoatlantyckim.
Polska w każdym przypadku, który uzna za szczególnie ważny, będzie sprawować jurysdykcję karną nad personelem Sił Zbrojnych USA. Tak jak obecnie, zgodnie z umową NATO SOFA, państwo wysyłające (w tym przypadku USA) zachowuje pierwszeństwo w sprawowaniu jurysdykcji karnej tylko w przypadku czynów lub zaniechań popełnionych w ramach wykonywania obowiązków służbowych.
W porównaniu z obecnymi zasadami wprowadzono dodatkowe rozwiązania korzystne dla Polski, np. w razie prowadzenia postępowania przed sądem amerykańskim USA ma obowiązek zapewnienia tych samych zasad traktowania osób poszkodowanych lub świadków, jakie obowiązują w stosunku do obywateli USA.
Polska, podobnie jak inne państwa, które goszczą u siebie wojska amerykańskie, zapewni bezpłatne zakwaterowanie, wyżywienie, corocznie określane ilości paliwa, a także wybrane elementy wsparcia w magazynowaniu sprzętu i uzbrojenia oraz obsłudze wykorzystywanej infrastruktury.
Szacunkowy koszt tych działań dla wojsk USA stale obecnych w Polsce wyniesie około 500 mln zł rocznie.
Prezydenci Andrzej Duda i Donald Trump zawarli w 2019 r. dwa porozumienia dotyczące zmiany formuły stacjonowania wojsk USA w Polsce z rotacyjnej na trwałą i zwiększenia do co najmniej 5,5 tys. liczby żołnierzy USA stacjonujących w Polsce. Uzgodniono wówczas także lokalizacje dla planowanej zwiększonej obecności wojskowej Stanów Zjednoczonych.
Poznań wyznaczono na siedzibę Wysuniętego Dowództwa Dywizyjnego oraz grupy wsparcia na teatrze Sił Lądowych Stanów Zjednoczonych. Drawsko Pomorskie wyznaczono na główną siedzibę Centrum Szkolenia Bojowego do wspólnego wykorzystania przez Siły Zbrojne Polski i Stanów Zjednoczonych. We Wrocławiu-Strachowicach ma powstać siedziba bazy lotniczej załadunkowo-rozładunkowej Sił Powietrznych Stanów Zjednoczonych, w Łasku siedziba eskadry zdalnie sterowanych statków powietrznych Sił Powietrznych Stanów Zjednoczonych.
Powidz wyznaczono na siedzibę lotniczej brygady bojowej, batalionu bojowego wsparcia logistycznego oraz obiektu sił specjalnych, a Lubliniec na siedzibę kolejnego obiektu sił specjalnych. Żagań i Świętoszów wyznaczono dla pancernej brygadowej grupy bojowej.
PAP/ as/
