Czy Unia tworzy nowego Molocha?

Financial Times poinformował we wtorek o raporcie przygotowanym przez Promontory Financial Group, dotyczącym sposobu nadzoru nad bankami przez Europejski Bank Centralny w ramach budowanej unii bankowej dla krajów strefy euro.  Według tego raportu EBC powinien podwoić liczbę swoich pracowników i zatrudnić prawie 2000 dodatkowych ludzi do nadzoru nad kluczowymi bankami krajów strefy euro (raport wylicza, że potrzeba 1997 nowych pracowników). Jest to znacznie większa liczba, niż wcześniej wskazywana przez EBC, w toku dyskusji nad powierzeniem mu nadzoru nad bankami, gdy w grudniu EBC twierdził, że wystarczy mu od 500 do tysiąca nowych pracowników.

Oznacza to, że rola EBC zostanie znacznie wzmocniona, a dodatkowe zasoby kadrowe umożliwią mu odgrywanie znacznie istotniejszej roli niż obecnie. Zatrudnienie prawie 2000 nowych pracowników przez EBC prowadzić będzie w efekcie do automatycznego przyrostu uprawnień banku – skoro już będą ludzie, łatwo znaleźć dla nich nowe zadania. A jak będą nowe zadania, to trzeba będzie znaleźć nowych pracowników. Podwojenie liczby zatrudnionych przez EBC sugerowane przez autorów raportu omawianego przez Financial Times, wskazuje jak fundamentalną zmianą jest powierzenie Europejskiemu Bankowi Centralnemu uprawnień organu nadzoru bankowego. W efekcie instytucja ta musi ulec całkowitej przebudowie organizacyjnej i w zakresie swojego funkcjonowania. Nowe zadania i nowi ludzie sprawią, że EBC stanie się organizacją znacznie bardziej wpływową i w efekcie będzie miała więcej możliwości dążyć do swojego dalszego wzmocnienia.

Jednocześnie organizacja ta ma zagwarantowaną niezależność – jako bank centralny strefy euro. Oznacza to, że na naszych oczach będzie powstawać instytucja działająca w praktyce poza kontrolą, która skupia i będzie skupiać w swoich rękach coraz więcej kompetencji i uprawnień. W funkcjonowaniu banku centralnego istotną rolę odrywa ochrona informacji, również nadzór bankowy funkcjonuje w sferze, w której istotną rolę odgrywa tajemnica bankowa. Może to sprzyjać podejmowaniu przez rozrastający się EBC działań niejawnych, ze względu na kwestie ochrony tajemnicy. W efekcie przejrzystość działania nowej struktury może być ograniczona z przyczyn naturalnych, a to potencjalnie może rodzić pokusę nadużycia, jeżeli mechanizmy corporate governance, kontroli wewnętrznej i audytu wewnętrznego nie będą wystarczające.

Unia, w odpowiedzi na kryzys i ujawnione w jego trakcie słabości konstrukcyjne strefy euro podejmuje próbę ucieczki do przodu i eksperymentu z budową ponadnarodowego nadzoru bankowego sprawowanego przez ponadnarodowy bank centralny. Jest to eksperyment bez precedensu. Czy przypadkiem nie doprowadzi on do powstania nowego Molocha, nad którym, ze względu na jego specyfikę, w praktyce nie będzie można sprawować efektywnej kontroli?