Europejski hurtowy rynek gazu działa coraz lepiej
Mimo pandemii i rekordowej zmienności w 2020 r., europejski hurtowy rynek gazu funkcjonuje coraz lepiej, rośnie jego integracja i konwergencja cen - oceniają Agencja ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki (ACER) oraz Rada Europejskich Regulatorów Energii (CEER).
W pierwszej części dorocznego raportu na temat funkcjonowania rynków energii w UE w 2020 r. regulatorzy ocenili, że pomimo znaczącego wpływu pandemii COVID-19 na gospodarkę UE, sytuacja na unijnym rynku gazu w 2020 r. poprawiła się. Świadczy o tym m. in. postępująca integracja cen rynkowych oraz konkurencja dotycząca dostaw, a także poprawa płynności wielu rynków gazu.
Rynki reprezentujące trzy czwarte konsumpcji gazu w UE są obecnie oceniane jako dobrze funkcjonujące i wystarczająco zintegrowane, inne kraje z historycznie mniej rozwiniętymi hubami, również radzą sobie w tym obszarze coraz lepiej - oceniają autorzy.
W raporcie wskazuje się, że spadek aktywności gospodarczej, spowodowany głównie pandemią doprowadził do znacznego spadku popytu na gaz w II kwartale 2020 r. Zbiegło się to z rekordowymi dostawami LNG i zgromadzeniem znacznych zapasów.
Wszystkie te czynniki wraz z jednoczesnym spadkiem cen innych surowców energetycznych, skutkowały historycznie niskimi cenami gazu ziemnego na giełdach wiosną i wczesnym latem 2020 r. - stwierdza raport. Popyt na gaz wzrósł dopiero po okresie letnim, natomiast dostawy LNG znacznie spadły w trzecim kwartale, ponieważ większa ich część skierowana została na rynki azjatyckie. Ceny gazu na giełdach wzrosły, a do końca 2020 r. przekroczyły poziomy z 2019 r.
Jednak, według ACER i CEER, pomimo tej rekordowej zmienności cen, konwergencja cen między gazowymi hubami w UE wzrosła w porównaniu do poprzedniego roku.
Regionalne różnice cenowe zostały zniwelowane między innymi dzięki dużej podaży gazu i dostępności zdolności przesyłowych w punktach połączeń międzysystemowych. Chociaż pełna konwergencja cen, jako taka, nie jest celem wewnętrznego unijnego rynku gazu, to jej zwiększenie wskazuje na poprawę integracji rynku - ocenia się w raporcie. Regulatorzy ocenili, że wdrożenie wspólnych przepisów UE i kodeksów sieci przyniosło oczekiwane rezultaty. Np. jak wskazuje się w raporcie, transgraniczne przepływy gazu w coraz większym stopniu reagują na sygnały cenowe w hubach, czemu sprzyjają wprowadzone regulacje.
Jak przypomina się w raporcie, od 2020 r. wszystkie kodeksy sieci gazowych mają również zastosowanie w krajach Wspólnoty Energetycznej, postępy w ich wdrożeniu ma jednak tylko Ukraina. Właśnie ze względu na te pozytywne zmiany regulacyjne handel gazem na Ukrainie znacznie wzrósł - oceniają autorzy.
Raport potwierdza, że w ostatnich latach gaz zastępuje w energetyce wysokoemisyjne paliwa. Jednak - jak się przypomina - do 2050 r. konwencjonalny gaz ziemny musi zostać zastąpiony alternatywnymi źródłami energii lub gazami niskoemisyjnymi i odnawialnymi. Na razie jednak udział takich gazów jest niski, w 2020 r. stanowiły niecałe 4 proc. podaży paliwa gazowego, przy czym w większości był to biogaz. Ten najtańszy obecnie gaz alternatywny był jednak trzy do czterech razy droższy od konwencjonalnego gazu ziemnego.
Według danych KE, gaz odpowiada za 21,5 proc. zużycia energii pierwotnej w UE. Rachunek za dostawy gazu w UE-27 oraz Wielkiej Brytanii wynosi od 75 do 100 mld euro rocznie, w zależności od poziomu cen hurtowych, a na poziomie detalicznym wydatki na gaz wynoszą około 200 mld euro rocznie. UE sprowadza 80 proc. potrzebnego gazu. Od 2000 r. zużycie energii w przemyśle spadło o 20 proc., podczas gdy w tym samym okresie zużycie gazu w energetyce wzrosło o 15 proc.
Jeszcze w tym roku ACER i CEER zapowiadają publikację dwóch kolejnych części raportu, które będą dotyczyły hurtowego rynku energii elektrycznej oraz handlu detalicznego i ochrony konsumentów.
Czytaj też: Najmniejsze firmy z miliardami długu! Handel na czele
PAP/kp
