Jak skutecznie chronić dzieci przed cyberprzemocą? [ROZMOWA]

Jak zadbać o bezpieczeństwo internetowe młodych gamerów? Jaki wpływ na dzieci mają drastyczne obrazy z wojny widziane w internecie? Które kompetencje cyfrowe zapewniają im większą odporność na tego typu treści dostępne w sieci? Czym jest problem nadużywania sieci i jak temu przeciwdziałać? Specjalnie dla portalu wgospodarce.pl wypowiedziała się w pierwszym dniu Międzynarodowej Konferencji „Bezpieczeństwo dzieci i młodzieży w internecie” inicjatora i współtwórczyni tego przedsięwzięcia Anna Rywczyńska, kierownik Zespołu Edukacji Cyfrowej w NASK oraz koordynatorka Polskiego Centrum Programu Safer Internet

PYT Trwa 16. Międzynarodowa Konferencja „Bezpieczeństwo dzieci i młodzieży w internecie” Jaka jest główna przyczyna tego, że cyklicznie, raz do roku decydujecie się organizować to międzynarodowe spotkanie. I dlaczego głównym odbiorcą tej konferencji są szkoły?

Anna Rywczyńska Dlatego, że to właśnie środowisko potrzebuje zarówno wiedzy, bo zmienia się świat, jak i spotkań, po to, by ze sobą m.in. na temat niebezpieczeństwa grożącego w internecie porozmawiać. Cały czas tworzą się nowe zagrożenia, nowe trendy technologiczne. Okazało się to szczególnie ważne w czasach pandemii, gdy nie mogliśmy zorganizować spotkań na żywo, ale uruchomiliśmy chat pod naszą transmisją, który po prostu „kipiał” od pytań i komentarzy. Ludzie potrzebują się wymieniać doświadczeniami i spotykać w gremium osób zainteresowanych danym zagadnieniem.

My zresztą też jesteśmy zainteresowani, aby te spotkania trwały, bo organizujemy różne projekty od wielu lat. Prowadzimy działalność edukacyjną, robimy kampanie społeczne monitorujemy trendy i jesteśmy w stanie na nie szybko odpowiadać.

Zajmujemy się też pomaganiem – w NASK działa cały program skierowany do zwalczania wykorzystywania seksualnego dzieci w internecie. Mamy telefony zaufania działające w ramach Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę. I na podstawie tych telefonów i rozmów, wiemy co się dzieje i co przeżywają dzieci.

PYT: Dużo dzieci dzwoni z prośbą o pomoc?

Dzwoni bardzo dużo dzieci i ciągle musimy przedłużać działanie telefonu zaufania. Najwięcej kwestii dotyczy cyberprzemocy, hejtu i próśb o doraźną pomoc. Dzwonią też dzieci z problemami z uzależnieniem i te dotyczące ich obecności a w mediach społecznościowych.

Wielkim problemem są też zdjęcia pedofilskie, które dzieci publikują, często pod wpływem innych osób. To są małe dzieci nawet w wieku 8-9 lat, zmanipulowanie przez świat dorosłych. Korzystamy z doświadczeń innych państw, dlatego ta konferencja ma też międzynarodowy charakter. Internet nie ma granic i również nielegalne treści są wszędzie. Jesteśmy też koordynatorem Dnia Bezpiecznego Internetu – to nasze dwa sztandarowe projekty.

PYT: Czy jest duże zainteresowanie, czy też bardzo trzeba się starać o uwagę środowiska edukacyjnego?

Zainteresowanie jest bardzo duże, miejsca w czasie rekrutacji kończą się w parę godzin. W tym roku zarejestrowało się pięć tysięcy osób, a w trybie stacjonarnym pięćset.

PYT: A w jaki sposób dobierane są tematy do konferencji, czy wynika to z obserwacji trendów, które się ujawniają w Polsce i na świecie?

Tak, to wynika to z naszych obserwacji i tego, co się dzieje w sieci, czy w świecie mediów społecznościowych, obserwacji tego, jak rozwijają się technologie. Ale są też tematy, które się powtarzają. Co roku mówimy o rodzicielstwie i o niezastąpionej wręcz roli rodziców, ale co roku mówimy o tym w inny sposób. Dziś rodzice są też w tym wieku, że doskonale, z własnego doświadczenia, znają problemy związane z internatem czy też wręcz z uzależnieniem od obecności w sieci.

Kiedyś mieliśmy do czynienia z totalną dziurą pokoleniową w tym zakresie, ale teraz nie. Mamy za to inne zjawisko – to rodzice bywają uzależnieni i z tym samym borykają się ich dzieci. Czasem też z tego powodu rodzice nie doszacowują ryzyka.

Ale widzimy też pozytywne zjawiska w tym młodszym pokoleniu - wzrost zaangażowania ojców. To dobre zjawisko, bo to mężczyźni w dalszym ciągu są bliżej technologii. I mogą pomóc np. w szkole wskazują na rozwiązania profilaktyczne. Świadomy technologicznie ojciec biorący częściej udział w spotkaniach w szkole może być bardzo pomocny.

PYT: Czy polski system edukacyjny nadąża za zmianami technologicznymi, które widzimy obecnie?

Nie, ale bardzo się stara. I są obszary, w których nie widzimy braków. To przede wszystkim dostęp do sieci i do sprzętu. Polskie szkoły są bardzo dobrze wyposażone. Jest pełne rządowe zrozumienie, że bez tego edukacja nie może już prawidłowo funkcjonować. Jednak brakuje często wiedzy na temat najnowszych trendów i przed wszystkim wciąż powstających nowych zagrożeń.

PYT: Rozumiem, że w tym wypadku niezbędne jest zaangażowanie systemów pozaszkolnych, w tym, w największej mierze, organizacji pozarządowych?

Ta współpraca organizacji pozarządowych z systemem szkolnym jest po prostu niezbędna. Bez niej system oświaty byłby w wielu sprawach zwyczajnie bezradny. To takie organizacje jak nasza dostarczają nieodzowną, przydatną i przede wszystkim praktyczną wiedzę, organizują konferencje czy webinary, z których nauczyciele i wychowawcy wynoszą to, co jest im najbardziej potrzebne. I trzeba zdawać sobie sprawę, że jedna lekcja wychowawcza np. na temat zagrożeń w cyberprzestrzeni – z pewnością dziś nie wystarcza. Zrozumienie tego fakty, to konieczność.

Międzynarodowa Konferencja „Bezpieczeństwo dzieci i młodzieży w internecie” jest największym w Polsce wydarzeniem dotyczącym kwestii zagrożeń i bezpieczeństwa online. Skierowana jest do przedstawicieli instytucji edukacyjnych, organizacji pozarządowych, administracji publicznej, wymiaru sprawiedliwości oraz branży internetowej. W tym roku wydarzenie odbywa się w dniach 27-30 września i ma charakter hybrydowy. Udział w konferencji jest bezpłatny. Wystąpienia podczas dwóch pierwszych dni są dostępne w języku polskim, angielskim oraz ukraińskim. Organizatorami konferencji są: Polskie Centrum Programu Safer Internet (PCPSI), które tworzą NASK Państwowy Instytut Badawczy i Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę.

Organizatorami konferencji są: Polskie Centrum Programu Safer Internet (PCPSI), które tworzą NASK Państwowy Instytut Badawczy i Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę. Centrum jest współfinansowane ze środków Unii Europejskiej.