TYLKO U NAS
Edukacja finansowa odpowiedzią na kryzys popandemiczny
Skutki pandemii odczuwa cały świat. Polacy w dobie kryzysu udowodnili, że potrafią zarządzać swoimi finansami w sposób rozsądny. Nawet ci, którzy dotychczas nie wykazywali się rzetelnością finansową w spłacie posiadanych zobowiązań, pokazali, że w trudnym okresie pandemii radzą sobie całkiem dobrze. Sytuacja może cieszyć, ale tylko prowadzenie długofalowych działań z zakresu edukacji finansowej na szeroką skalę jest szansą na trwałe zmiany w świadomości finansowej Polaków i walkę ze zjawiskiem nadmiernego zadłużenia. Tym bardziej że pierwsza połowa 2022 r. przyniosła Polakom nowe finansowe wyzwania – zwiększone koszty życia w wyniku rosnącej inflacji i wyższe raty kredytowe spowodowane podwyżką stóp procentowych – piszą dr inż. Kazimierz Janiak, prezes Stowarzyszenia Krzewienia Edukacji Finansowej i Katarzyna Kołodziejczyk kierownik Ośrodków Doradztwa Finansowego i Konsumenckiego SKEF na łamach rocznika „Polski Kompas 2022”
Informacje dotyczące spłaty przez polskich konsumentów zobowiązań kredytowych i pozakredytowych od początku pandemii napawają optymizmem. Dane zawarte w raporcie InfoDług za 2021 r. wskazują, że w 2021 r. zmniejszyła się zarówno liczba dłużników, jak i wartość przeterminowanych zobowiązań, i to o prawie 9 mld zł.
Badanie prowadzone na zlecenie Biura Informacji Gospodarczej InfoMonitor wykazało, że jednej czwartej ankietowanych udało się spłacić zaległości w całości lub w części. Od dawna nie było tak dobrze. Jak podkreślił prezes BIG InfoMonitor Sławomir Grzelczak, na znaczącą poprawę miały wpływ m.in. rekordowo niskie bezrobocie, które na koniec 2021 r. wyniosło 5,4 proc., i transfery społeczne w postaci wprowadzonego w połowie 2019 r. rozszerzonego programu „500+” na pierwsze dziecko oraz wypłaty trzynastej i czternastej emerytury. Sytuację zmieniła wojna w Ukrainie, która wywołała m.in. problem migracyjny i wahania na rynkach surowców. W konsekwencji Polacy muszą się zmierzyć z rosnącą ą inflacją, a co za tym idzie wyższymi cenami, zwiększonymi kosztami utrzymania i problemem ze spłatą zobowiązań, w tym kredytów hipotecznych.
Powstaje strategia edukacji finansowej
W Polsce wiele instytucji i organizacji, w tym Stowarzyszenie Krzewienia Edukacji Finansowej, podejmuje oddolne działania w zakresie edukacji finansowej, jednak są to przedsięwzięcia rozproszone i zazwyczaj krótkotrwałe. Konieczne jest zbudowanie systemu nauczania, który swoim zasięgiem obejmie dzieci i młodzież na każdym etapie procesu edukacyjnego. Jest szansa, że niedługo tak się stanie. Z inicjatywy Rady Edukacji Finansowej, w której skład wchodzą przedstawiciele Ministerstwa Finansów, Ministerstwa Edukacji i Nauki, Rzecznika Finansowego, Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego, Narodowego Banku Polskiego, Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych, Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, Polskiego Funduszu Rozwoju i Giełdy Papierów Wartościowych, utworzono grupę roboczą ds. strategii edukacji finansowej. Działania grupy zmierzają do opracowania od dawna wyczekiwanej Krajowej Strategii Edukacji Narodowej. Dotychczas podjęte kroki skupiały się na zdiagnozowaniu potrzeb oraz zbadaniu zasobów edukacyjnych, jakimi dysponują podmioty na co dzień zajmujące się edukacją finansową. Zakończenie prac planowane jest na wiosnę 2023 r.
Doświadczenia wielu krajów europejskich wskazują, że realizacja przedsięwzięć edukacyjnych z zakresu edukacji finansowej o długotrwałym charakterze pozwala na skuteczne zwiększenie kompetencji finansowych wśród różnych grup wiekowych. Efektywna edukacja finansowa nie sprowadza się jedynie do transferu wiedzy, która jest bazą do zrozumienia pojęć czy mechanizmów funkcjonowania rynku finansowego, lecz koncentruje się również na kształtowaniu postaw i nabywaniu praktycznych umiejętności, niezbędnych do sprawnego i świadomego funkcjonowania w dynamicznie zmieniającym się świecie finansów.
SKEF obchodzi jubileusz
Oferta edukacyjna Stowarzyszenia Krzewienia Edukacji Finansowej wpisuje się w potrzeby beneficjentów naszych działań – dzieci i młodzież oraz dorosłych konsumentów usług finansowych. Realizowane przez nas przedsięwzięcia edukacyjne mają charakter kompleksowy – rozbudzają świadomość finansową odbiorców i zwiększają ich kompetencje finansowe. Rok 2022 jest dla Stowarzyszenia rokiem szczególnym, gdyż obchodzimy jubileusz 25-lecia. Przez ten czas podjęliśmy liczne inicjatywy edukacyjne i zrealizowaliśmy wiele projektów z zakresu edukacji finansowej i konsumenckiej, które swoim zasięgiem objęły szerokie grono odbiorców. Od początku działalności stawialiśmy sobie za cel popularyzację edukacji finansowej wśród dzieci, młodzieży i osób dorosłych, w tym seniorów, którzy potrzebują szczególnego wsparcia w dostosowaniu umiejętności do dynamicznie zmieniającego się rynku finansowego. Jedną z pierwszych inicjatyw Stowarzyszenia było uruchomienie Ośrodków Doradztwa Finansowego i Konsumenckiego, które świadczą nieodpłatną pomoc prawną i doradztwo finansowe dla osób nadmiernie zadłużonych. Dotychczas ze wsparcia doradców ODFiK skorzystało ponad 23 tys. konsumentów usług finansowych. Od wielu lat pomagamy też osobom niewypłacalnym przez doradztwo w zakresie upadłości konsumenckiej; oferujemy także wsparcie w przygotowywaniu wniosków o ogłoszenie upadłości. Dzięki pomocy Stowarzyszenia ponad trzysta osób ogłosiło upadłość konsumencką i dostało szansę na rozpoczęcie nowego finansowego życia.
SKEF prowadzi również działalność wydawniczą. Podręczniki do nauczania przedmiotu podstawy przedsiębiorczości i ekonomii w praktyce wydane przez SKEF zostały zatwierdzone przez MEN i dopuszczone do użytku szkolnego. Wspieramy nauczycieli w procesie nauczania, opracowując i udostępniając dedykowane materiały dydaktyczne, m.in. pakiet edukacyjny „Myślę, decyduję, działam – finanse dla najmłodszych”, grę planszową „Przedsiębiorczość na planszy” i wiele innych. Prowadzimy działalność charytatywną i pomocową – wspieramy dzieci i młodzież z placówek opiekuńczo-wychowawczych dzięki środkom zebranym w ramach zbiórki publicznej „Skarbonka” oraz uzdolnionych studentów, w tym wychowanków domów dziecka – przez wypłatę stypendiów w ramach „Funduszu Stypendialnego”.
Za nami 25 lat, obfitujących w wiele sukcesów i zrealizowanych celów. Przed nami jednak wiele nowych wyzwań. W obliczu kryzysu popandemicznego, wojny w Ukrainie i aktualnej sytuacji społeczno-gospodarczej chcemy wspierać konsumentów usług finansowych, kierując do nich dalsze działania edukacyjne oraz kontynuując świadczenie nieodpłatnej pomocy doradczej. Współczesny świat zmierza do pełnej cyfryzacji usług finansowych. Musimy zadbać o to, by Polacy byli świadomi niebezpieczeństw cyfrowego świata i czuli się pewnie, korzystając z dostępnych produktów i usług finansowych.
Dr inż. Kazimierz Janiak, prezes Stowarzyszenia Krzewienia Edukacji Finansowej, Katarzyna Kołodziejczyk, kierownik Ośrodków Doradztwa Finansowego i Konsumenckiego SKEF
Tekst został opublikowany w elektronicznym wydaniu „Polskiego Kompasu 2022” dostępnym bezpłatnie do pobrania na stronie www.gb.pl a także w aplikacji „Gazety Bankowej” na urządzenia mobilne
»» Pobierz teraz bezpłatnie PDF „Polskiego Kompasu 2022”:
